Της Νικόλ K. Φινοπούλου*
Στη σύγχρονη επιχειρηματική πραγματικότητα, η βιωσιμότητα αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την επιτυχία. Το πλαίσιο αξιολόγησης ESG (Environmental, Social, Governance), της εταιρικής υπευθυνότητας ενός οργανισμού εστιάζει στις τρεις διαστάσεις: Περιβάλλον, Κοινωνία και Διακυβέρνηση. Ωστόσο, ενώ οι πτυχές για θέματα περιβάλλοντος και διακυβέρνησης βρίσκονται όλο και περισσότερο στο επίκεντρο, το κοινωνικό στοιχείο “S” συχνά υποβαθμίζεται τα τελευταία χρόνια. Ενδεχομένως επειδή για πολλά χρόνια προηγουμένως το φαινόμενο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) βρισκόταν στο επίκεντρο των επιχειρηματικών δράσεων, αν και όχι πάντα με τον σωστό τρόπο. Η «υποτίμηση» της κρίσιμης σημασίας του “S” για την εταιρική ευημερία και τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα είναι κάτι που θα πρέπει να προβληματίσει τις επιχειρήσεις.
Το “S” στο ESG αντιπροσωπεύει την κοινωνική διάσταση της λειτουργίας μιας επιχείρησης. Η ενσωμάτωση του “S” αποτελεί ηθική υποχρέωση ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία ανθεκτικών επιχειρήσεων σε έναν κόσμο γεμάτο προκλήσεις, γιατί, στο τέλος της μέρας, οι επιχειρήσεις αναπτύσσονται και εξελίσσονται παράλληλα με την κοινωνία στην οποία δραστηριοποιούνται.
Η κοινωνική διάσταση περιλαμβάνει κρίσιμα στοιχεία, όπως:
1. Διαφορετικότητα και ένταξη: Η δημιουργία ενός περιβάλλοντος που σέβεται τη διαφορετικότητα και εξασφαλίζει ίσες ευκαιρίες.
2. Δίκαιες εργασιακές πρακτικές: Η παροχή δίκαιων συνθηκών εργασίας, ασφαλούς περιβάλλοντος και δυνατότητας επαγγελματικής ανάπτυξης.
3. Ευθύνη στην αλυσίδα εφοδιασμού: Η διασφάλιση ηθικών πρακτικών σε κάθε στάδιο της εφοδιαστικής αλυσίδας.
4. Προσφορά στις κοινότητες: Οι δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης που ενισχύουν την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών.
Αυτές οι πρακτικές ξεπερνούν την απλή συμμόρφωση με νομικές απαιτήσεις. Είναι στρατηγικές ενέργειες που χτίζουν εμπιστοσύνη, ενισχύουν τη φήμη και δημιουργούν οικονομική αξία.
Γιατί το “S” είναι κρίσιμο
Η κοινωνική διάσταση αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς οι προσδοκίες των καταναλωτών, των επενδυτών και των εργαζομένων μετατοπίζονται προς την ευθύνη και τη διαφάνεια (transparency). Οι επιχειρήσεις που παραμελούν το “S” διατρέχουν τον κίνδυνο να αντιμετωπίσουν σοβαρές συνέπειες, όπως κοινωνική κατακραυγή, νομικές κυρώσεις ή απώλεια εμπιστοσύνης από τα ενδιαφερόμενά τους μέρη.
Παράλληλα, οι κοινωνικές πτυχές σχετίζονται άμεσα με την ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων. Για παράδειγμα, η πανδημία COVID-19 ανέδειξε την ανάγκη για δίκαιη αντιμετώπιση των εργαζομένων και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει μια ανισορροπία στις σχέσεις μεταξύ εργοδότη και εργαζομένων.
Οι εταιρείες που αγκαλιάζουν το “S” αποκομίζουν σημαντικά οφέλη:
• Προσέλκυση και διατήρηση ταλέντων: Οι εργαζόμενοι είναι πιο πιθανό να παραμείνουν σε έναν οργανισμό που σέβεται τα δικαιώματά τους και προωθεί την ισότητα.
• Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα: Οι καταναλωτές προτιμούν εταιρείες με ισχυρή κοινωνική δέσμευση.
• Μακροχρόνια φήμη: Η υπευθυνότητα και η διαφάνεια ενισχύουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών.
Πώς θα ενσωματώσετε την κοινωνική διάσταση
1. Δίκαιες συνθήκες εργασίας
Η δίκαιη αμοιβή, η ευκαιρία για επαγγελματική ανάπτυξη και η εξασφάλιση ασφαλών συνθηκών εργασίας ξεπερνούν τα όρια των καλών πρακτικών. Είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία των εργαζομένων και τη συνολική απόδοση μιας επιχείρησης. Επιχειρήσεις που επενδύουν στην κατάρτιση και την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού τους δημιουργούν μια κουλτούρα αφοσίωσης και υψηλής απόδοσης.
2. Διαφορετικότητα και ένταξη
Η διαφορετικότητα στον χώρο εργασίας ενισχύει την καινοτομία και τη δημιουργικότητα. Επιπλέον, η προώθηση ίσων ευκαιριών ενισχύει την εικόνα της εταιρείας, προσελκύοντας ταλέντα από διαφορετικά κοινωνικά και πολιτισμικά υπόβαθρα.
3. Ηθική στην αλυσίδα εφοδιασμού
Οι εταιρείες καλούνται να διασφαλίσουν ότι οι προμηθευτές τους τηρούν βασικά πρότυπα ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η νέα ευρωπαϊκή οδηγία για τη βιωσιμότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας (CSDDD) καθιστά σαφές ότι οι εταιρείες είναι υπόλογες για κάθε παραβίαση αυτών των προτύπων.
4. Κοινωνική Ευθύνη και Ανάπτυξη Κοινοτήτων
Η συμβολή στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών, μέσω δωρεών ή συνεργασιών με μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, ενισχύει τη βιωσιμότητα και τη φήμη της επιχείρησης.
Προκλήσεις και ευκαιρίες
Παρά τη σημασία του, το “S” εξακολουθεί να παραμελείται. Αυτό οφείλεται, εν μέρει, στην πολυπλοκότητα της μέτρησης των κοινωνικών επιπτώσεων και στην απουσία ομοιογένειας στα πρότυπα. Οι κοινωνικοί δείκτες δεν είναι τόσο τυποποιημένοι όσο οι περιβαλλοντικοί, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αξιολόγηση και τη σύγκριση των αποτελεσμάτων.
Ωστόσο, αυτή η πρόκληση ανοίγει την πόρτα για καινοτομία. Οι εταιρείες μπορούν να αναπτύξουν νέα εργαλεία για τη μέτρηση και την αξιολόγηση του κοινωνικού τους αποτυπώματος, ενώ η ενσωμάτωση κοινωνικών πτυχών στις στρατηγικές αποφάσεις προσφέρει την ευκαιρία για θετική αλλαγή.
Το βέβαιο είναι πως η κοινωνική διάσταση του ESG δεν μπορεί πλέον να αγνοείται ούτε να εφαρμόζεται κατά το δοκούν και στη βάση συγκυριών. Οι νέοι κανονισμοί, όπως η Ευρωπαϊκή Οδηγία για την Εταιρική Βιωσιμότητα (CSRD), απαιτούν από τις επιχειρήσεις να αναφέρουν τον κοινωνικό τους αντίκτυπο με μεγαλύτερη διαφάνεια. Αυτή η αλλαγή νοοτροπίας, που ενισχύεται από τις κοινωνικές πιέσεις, μετατρέπει το “S” σε καθοριστικό παράγοντα για την επιχειρηματική επιτυχία.
Στο μέλλον, οι εταιρείες που θα επιτύχουν αριστεία στον κοινωνικό τομέα θα αποκτήσουν ένα σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα. Όπως και με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, η κοινωνική υπευθυνότητα μπορεί να αποτελέσει κινητήριο μοχλό για την ανάπτυξη και την καινοτομία.
Το “S” στο ESG δεν είναι απλώς ένα ακόμα γράμμα. Είναι η καρδιά της εταιρικής ευθύνης, που καθορίζει την ουσία μιας επιχείρησης και τον ρόλο της στην κοινωνία. Σε έναν κόσμο που μεταμορφώνεται ραγδαία, οι επιχειρήσεις που επενδύουν στο κοινωνικό τους κεφάλαιο όχι μόνο εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητά τους, αλλά και συμβάλλουν στη δημιουργία ενός πιο δίκαιου και ανθεκτικού μέλλοντος.
*Δικηγόρου, Banking & Financial Services, ESG & Sustainable Finance Expert, Regulatory Compliance & Corporate Governance, LL. B (Hons), LL.M(UCL), LPC, CISL, University of Cambridge
Διαβάστε επίσης: Οι γυναίκες στο προσκήνιο του ESG