Του Βρασίδα Νεοφύτου*
Σε μια περίοδο έντονης αναταραχής σε παγκόσμιο επίπεδο λόγω συρράξεων σε Ουκρανία και Ισραήλ, που επηρεάζει όλες τις οικονομίες του πλανήτη και φρενάρει την ανάπτυξη, ειδικά στην Ευρώπη και Κίνα, η οικονομία της Ινδίας δείχνει μια αξιοπρόσεκτη ανθεκτικότητα.
Και ενώ οι επενδυτές παραμένουν σε επιφυλακή για τυχόν πληθωριστικές πιέσεις από την πρόσφατη σύρραξη Ισραήλ-Χαμάς, καθώς οι τιμές πετρελαίου αναρριχήθηκαν ξανά πάνω από τα $90 το βαρέλι, το χρηματιστήριο της Ινδίας διαπραγματεύεται σε επίπεδα-ρεκόρ καθώς η οικονομία της δεν έχει πληγεί μέχρι στιγμής από τις γεωπολιτικές αναταραχές.
Ενδεικτικό της δυναμικής που ανάπτυξε η ινδική οικονομία μέσα στο 2023, είναι το γεγονός ότι αναγκάστηκε να περιορίσει -έστω και προσωρινά- τις εξαγωγές στον κόσμο αρκετών εμπορευμάτων όπως τα σιτηρά, ρύζι, ζάχαρη και ειδικά βιομηχανικά μέταλλα όπως το σιδηρομετάλλευμα, λόγω ισχυρής ζήτησης από την εγχώρια παραγωγή.
Το σιδηρομετάλλευμα χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή χάλυβα και ατσαλιού, σημαντικά υλικά σε κατασκευαστικά και μηχανολογικά έργα, ένδειξη ότι η αναδυόμενη οικονομία της Ινδίας μπορεί να απορροφήσει όλη την εγχώρια παραγωγή.
Παράλληλα, η Ινδία μπορεί να υπερηφανεύεται, τόσο για μερικές από τις καλύτερα διοικούμενες επιχειρήσεις των αναπτυσσόμενων αγορών, όσο και για το νεαρό της ηλικίας και το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης του πληθυσμού της, που παραμένει ένα τεράστιο κεφάλαιο για τη χώρα.
Αυτά έρχονται να ισοφαρίσουν την εικόνα της Ινδίας στο εξωτερικό, δηλαδή την εικόνα μίας χώρας έντονων οικονομικών ανισοτήτων, ακραίας φτώχειας και αναλφαβητισμού. Όντως, το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ινδία δεν ξεπερνά τις €2.000 περίπου τον χρόνο, σε αντίθεση με την ανταγωνίστρια Κίνα που ξεπερνά τις €12.000, ενώ στην Κύπρο είμαστε κοντά στις €30.000 τον χρόνο (GDP per Capita 2021).
Η Ινδία στο Top 5 των χρηματιστηρίων παγκοσμίως
Η Ινδία κατάφερε να έχει το πέμπτο μεγαλύτερο χρηματιστήριο στον κόσμο, με κεφαλαιοποίηση πέραν των 3,85 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ($3,85Τ), πιο ψηλά και από χώρες του G7 όπως το Ηνωμένο Βασίλειο ($2,7Τ), η Γαλλία ($3,8), και η Γερμανία ($2Τ).
Όλοι οι χρηματιστηριακοί δείκτες στη Ινδία κτύπησαν πολλαπλά επίπεδα ρεκόρ μέσα στο 2023, καθώς ξένοι και εγχώριοι επενδυτές προτιμούν τις ινδικές μετοχές ποντάροντας στη σταθερή αύξηση κερδών που προέρχονται από τους υψηλούς ρυθμούς ανόδου του ΑΕΠ.
Οι παγκόσμιοι θεσμικοί επενδυτές αγόρασαν ινδικές μετοχές αξίας σχεδόν $18 δισ. σε καθαρή βάση από την αρχή της χρονιάς έως και την 1η Σεπτεμβρίου, γεγονός που οδήγησε τον βασικό χρηματιστηριακό δείκτη Nifty 50 Index να καταγράφει επανειλημμένα ιστορικά ρεκόρ τον Ιούλιο και Σεπτέμβριο, φθάνοντας μέχρι τις 20.000 μονάδες και καταγράφοντας την όγδοη συνεχή χρονιά ανόδου του.
Επιπρόσθετα, η Ινδία επωφελείται από την οικονομική κρίση στην Κίνα και την τάση φυγής των κεφαλαίων και βιομηχανιών, καθώς οι ξένοι επενδυτές προτιμούν την ασφαλή αγορά της Ινδίας ως μια εναλλακτική λύση από την «προβληματική» οικονομία και αγορά ακινήτων της Κίνας η οποία επιδεινώνεται λόγω και της εντεινόμενης εμπορικής κρίσης μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης με την Κίνα.
Οι ισχυρές επιδόσεις της Ινδίας έρχονται σε αντίθεση με την Ευρώπη και Κίνα, όπου οι οικονομίες τους και οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι λιγότερο από το αναμενόμενο λόγω ανησυχιών για τη μειωμένη βιομηχανική δραστηριότητα και τον επίμονα υψηλό πληθωρισμό, που έχει ως αποτέλεσμα τη συνεχιζόμενη νομισματική σύσφιγξη.
Αυτοί οι φόβοι για στάσιμη ανάπτυξη στην Ευρωζώνη και Κίνα και οι αυξήσεις επιτοκίων έχουν ενθαρρύνει τους επενδυτές να αποχωρήσουν μερικώς από τις ευρωπαϊκές και κινεζικές αγορές και να κατευθυνθούν σε αγορές πιο ανθεκτικές και ασφαλείς στην οικονομική και γεωπολιτική κρίση, όπως αυτή της Ινδίας.
Οι ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης
Η άνοδος των ινδικών μετοχών αντανακλά τη δύναμη και τις δυνατότητες της οικονομίας της χώρας, το οποίο επιβεβαιώνεται και από τις προβλέψεις κορυφαίων οικονομολόγων και διεθνών Οργανισμών.Tο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προχώρησε μέσα στο καλοκαίρι σε αναβάθμιση της εκτίμησής του για την ανάπτυξη της Ινδίας (ΑΕΠ) στο 6,1% για το 2023 και στο 6,4% για το 2024, όντας η ταχύτερα αναπτυσσόμενη μεταξύ των μεγάλων αναδυόμενων και προηγμένων οικονομιών της υφηλίου.Η Goldman Sachs προβλέπει ότι η Ινδία θα γίνει η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο έως το 2075, ξεπερνώντας όχι μόνο την Ιαπωνία και τη Γερμανία, αλλά και τις ΗΠΑ.
Επί του παρόντος, η Ινδία είναι η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, πίσω από τη Γερμανία, την Ιαπωνία, την Κίνα και τις Η.Π.Α.Ο δε πληθωρισμός βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα των 4%-5%, δηλαδή εντός του ορίου μεταξύ 2% και 6% που έχει θέσει η κεντρική τράπεζα της χώρας, λόγω χαμηλού κόστους ενέργειας και τροφίμων. Λόγω της ανόδου του οικονομικού και γεωπολιτικού ρίσκου στην Κίνα, πολλές βιομηχανικές, φαρμακευτικές και τεχνολογικές εταιρείες-κολοσσοί, κυρίως από ΗΠΑ και Ευρώπη, δημιουργούν παραγωγικές μονάδες στην Ινδία, πέραν από αυτές που έχουν στην Κίνα, σε μία προσπάθεια να τοποθετηθούν εγκαίρως στην οικονομία της και να περιορίσουν το ρίσκο της γεωπολιτικής αστάθειας.
Μεγάλη άνθηση στην Ινδία έχει και ο μεταποιητικός κλάδος, καθώς όλο και περισσότεροι διάσημοι οίκοι μόδας μεταφέρουν τις γραμμές παραγωγής τους για ρούχα και παπούτσια στη χώρα, ως την εναλλακτική λύση της Ασίας έναντι της Κίνας. Εξάλλου, η Ινδία τους προσφέρει πολύ φθηνά τις πρώτες ύλες όπως το βαμβάκι και το δέρμα, ενώ έχει πολύ φθηνό εργατικό προσωπικό, ηλεκτρισμό και καλές γραμμές εφοδιασμού, logistics και λιμάνια για εξαγωγές σε όλο τον κόσμο.Επιπρόσθετα, η προοπτική οικονομικής ανάπτυξης και μετασχηματισμού θα προσελκύσει στην Ινδία εκτός από το κεφάλαιο και βαριά βιομηχανία, ταλαντούχο ανθρώπινο προσωπικό για θέσεις χρηματοοικονομικών, τραπεζικών, ασφαλιστικών και επενδυτικών υπηρεσιών για την ανάπτυξη της εγχώριας αγοράς υπηρεσιών.
Η δημογραφική δυναμική της Ινδίας
Η Ινδία ξεπέρασε πρόσφατα την Κίνα και έγινε το πολυπληθέστερο έθνος του κόσμου, με 1,41 δισεκατομμύρια ανθρώπους, που αντιπροσωπεύουν μια τεράστια δεξαμενή δυνητικών εργαζομένων και καταναλωτών, την οποία μπορεί να αξιοποιήσουν οι εταιρείες -τόσο στην Ινδία όσο και στο εξωτερικό.
Η Ινδία θα μπορούσε να προσελκύσει εταιρείες παροχής καταναλωτικών αγαθών, καθώς σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα το 68% του πληθωρισμού της Ινδίας είναι μεταξύ 15 και 64 ετών, δηλαδή σε μία ηλικιακή κλίμακα ιδιαίτερα θετική από δημογραφικής άποψης για σταθερή αύξηση καταναλωτικών δαπανών.
Η πρόσφατη οικονομική ανάπτυξη στην Ινδία έχει αυξήσει ραγδαία το ποσοστό του πληθυσμού που ανεβαίνει από την αγροτική και κατώτατη τάξη προς την αστική μεσαία τάξη λόγω αύξησης εισοδήματος και με ταυτόχρονη άνοδο της μεσαίας τάξης προς την ανώτατη τάξη λόγω βελτίωσης βιοτικού επιπέδου.
Αυτό το γεγονός αυξάνει εντυπωσιακά το διαθέσιμο εισόδημα της μεσαίας τάξης για αγορά προϊόντων που θα τους βελτιώσει την καθημερινή τους ζωή όπως η τηλεόραση, το κινητό, έπιπλα, τα κουζινικά σκεύη και οικογενειακό αυτοκίνητο ή μοτοσυκλέτα.
Παράλληλα, τα άτομα της μεσαίας τάξης που ανέβηκαν στην ανώτερη τάξη θα έχουν διαθέσιμο εισόδημα για αγορά σπιτιού ή εξοχικού, να πάνε διακοπές στο εξωτερικό, να σπουδάσουν τα παιδιά τους σε ακριβά πανεπιστήμια και να αντέξουν οικονομικά διάφορα αγαθά πολυτελείας που δεν μπορούσαν να τα έχουν προηγούμενως.
Μεγάλος πληθυσμός σημαίνει μεγάλη ανάγκη για υπηρεσίες υγείας και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Αρκετά νοσοκομεία του εξωτερικού και φαρμακευτικές εταιρείες ανοίγουν παραρτήματα στην Ινδία για να ικανοποιήσουν τη ραγδαία αναπτυσσόμενη αγορά υγείας στη χώρα, φέρνοντας φρέσκο κεφάλαιο, επενδύσεις και εξειδικευμένο ανθρώπινο ιατρικό προσωπικό.
Τεχνολογία, η αιχμή του δόρατος για την Ινδία
Η κυβέρνηση της Ινδίας έχει βάλει στόχο να εξελιχθεί σε παγκόσμιο ηγέτη στην Καινοτομία και στην Τεχνολογία της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) για την επίτευξη των στόχων του ψηφιακού μετασχηματισμού.Καθώς η χρήση τεχνολογιών που βασίζονται στην Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) συνεχίζει να αυξάνεται σε όλους τους κλάδους της παγκόσμιας οικονομίας, η Ινδία θέλει να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο βοηθώντας άλλες χώρες να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα, να μειώσουν το κόστος, να αυξήσουν την οικονομική ένταξη και να δημιουργήσουν νέες ευκαιρίες.
Τα έσοδα της βιομηχανίας τεχνολογίας της Ινδίας αναμένεται να αυξηθούν κατά 245 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος του 2023, σύμφωνα με τη Nasscom, τη μη κυβερνητική εμπορική ένωση της Ινδίας. Αυτή η ανάπτυξη θα προέλθει από όλες τις ροές προϊόντων πληροφορικής, διαχείρισης επιχειρηματικών διαδικασιών και λογισμικού.
Τι θα μπορούσε να φρενάρει την ανάπτυξη της ινδικής οικονομίας;
Αναμένεται η οικονομία της Ινδίας να παρουσιάσει και αυτή κάποιες διακυμάνσεις και ιδιαίτερη αστάθεια στους εξωτερικούς παράγοντες όπως η συνεχιζόμενη γεωπολιτική αστάθεια στην Μέση Ανατολή, στην Ουκρανία, και στην ένταση μεταξύ Κίνας με την Ταϊβάν και τις δυτικές δυνάμεις. Η πρόσφατη άνοδος στις τιμές πετρελαίου μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, ενδέχεται να αναγκάσει τις κυριότερες κεντρικές τράπεζες όπως της αμερικανικής Federal Reserve και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ECB) να συσφίγξουν περισσότερο τις νομισματικές πολιτικές τους, δηλαδή υψηλά επιτόκια έως ότου ο πληθωρισμός υποχωρήσει κάτω από το 2%.
Αυτό το γεγονός θα επισκιάσει τις προοπτικές των παγκόσμιων αγορών μέσα στο 2024, καθώς τα επιτόκια πιθανότατα θα παραμείνουν υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και θα περιπλέξουν το επενδυτικό τοπίο για τις εταιρείες και τις κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο, ειδικά εν μέσω των συνεχιζόμενων γεωπολιτικών εντάσεων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τα υψηλά επιτόκια, ο πληθωρισμός ενέργειας και τροφίμων και του δυνατού αμερικανικού δολαρίου, αναμένεται να προκαλέσουν αρνητικές επιπτώσεις στο σύνολο των μικρών ή μεγάλων αναδυόμενων αγορών του πλανήτη, μεταξύ αυτών και της Ινδίας.
Η γεωοικονομική δυναμική της Ινδίας από τα αρχαία χρόνια έως σήμερα
Η Ινδία, από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα, είναι μια τεράστια χώρα με απαράμιλλους πόρους, όπως οι εύφορες πεδιάδες της, το μπόλικο πόσιμο νερό από τα Ιμαλάια (σε σύγκριση με τις ερήμους γύρω της) και τους πλωτούς ποταμούς της για το εσωτερικό εμπόριο και μεταφορά κερδοφόρων εμπορευμάτων όπως το σιτάρι, τρόφιμα, μπαχαρικά, χρυσό και πολύτιμους λίθους.
Όποιος ηγεμόνας ή ξένος κατακτητής κατάφερνε να ελέγξει όλους αυτούς τους πόρους στην Ινδία, τότε αυτός ο πλούτος τού επέτρεπε να γίνει ένας από τους μεγαλύτερους ηγεμόνες του τότε γνωστού κόσμου.
Παραδείγματα πολλά, όπως η Περσική Αυτοκρατορία (η λέξη Χιντουστάν, ήταν περσική έκφραση με σημασία: η χώρα των Ινδών) και ο κορυφαίος Μακεδόνας στρατηλάτης Μέγας Αλέξανδρος που έφθασε μέχρι τον Ινδό ποταμό το 326 π.Χ. και οι απόγονοί του που βασίλευσαν για άλλα 300 χρόνια μέσω των ινδο-ελληνικών βασιλείων.
Μάλιστα, η ελληνική αυτοκρατορία στην Ινδία διήρκεσε δέκα χρόνια μετά τη γέννηση του Χριστού, δηλαδή μέχρι το 10 μ.Χ., με καθαρά ελληνικό χαρακτήρα και προσανατολισμό. Τα ινδοελληνικά βασίλεια ήταν τα τελευταία ανεξάρτητα κλασικά ελληνικά βασίλεια στον τότε ελληνιστικό κόσμο, μετά την πτώση των Σελευκιδών στη Μέση Ανατολή το 63 π.Χ, και των Πτολεμαίων στην Αίγυπτο το 30 π.Χ.
Από το 1500 μ.Χ και μετά, εμφανίζονται οι Ευρωπαίοι αποικιοκράτες στην ινδική χερσόνησο, με πρώτους τους Πορτογάλους, όπου ο θαλασσοπόρος Βάσκο ντα Γκάμα ονομάστηκε αντιβασιλέας της Πορτογαλίας στην Ινδία το 1524, ενώ αντικαταστάθηκαν από τους Ολλανδούς τον 17ο αιώνα.
Το επικερδές εμπόριο των μπαχαρικών της Ινδίας από την Ολλανδία, την καθιέρωσαν σαν την πρώτη καπιταλιστική χώρα στην παγκόσμια ιστορία, βοήθησε να αναπτυχθεί σε πλούσιο λιμάνι το Άμστερνταμ και να λειτουργήσει το πρώτο χρηματιστήριο στον κόσμο. Όμως η απληστία των Ολλανδών έφερε την πρώτη παγκόσμια πληθωριστική φούσκα, τη μανία της τουλίπας μεταξύ 1636 και 1637 και στον πρώτο παγκόσμιο τυχοδιώκτη του χρηματιστηρίου, ο οποίος κατέβαζε τις τιμές των μετοχών πουλώντας για να τις αγοράσει ξανά με χαμηλότερη τιμή.Η πτώση της Ολλανδίας έφερε στην Ινδία τη νέα ανερχόμενη ναυτική δύναμη του 18ου αιώνια, τη Μεγάλη Βρετανία, αλλάζοντας τον ρου της ιστορίας γι’ αυτό το μικρό νησί στη βόρεια Ευρώπη, που κατάφερε να γίνει η πιο μεγάλη αυτοκρατορία στον κόσμο χάρης στα αμύθητα «αποικιακά» πλούτη της Ινδίας, της Ασίας και της Αφρικής.Η οικονομική και πολιτική ιστορία διδάσκει αυτούς που θέλουν να την ακούσουν. Η Ινδία είχε, έχει και θα έχει τους αναγκαίους πόρους και ανθρώπινο δυναμικό για να στηρίξει τη μελλοντική οικονομική της ανάπτυξη, την οποία αυτή την φορά θα την εκμεταλλευθεί η ίδια η χώρα και όχι κάποιος αποικιοκράτης που δελεάστηκε από τα πλούτη της.
*Υπεύθυνος Επενδυτικής Έρευνας στην Exclusive Capital
Διαβάστε επίσης: Φάκελος «Ινδία»: Τι αποκαλύπτει η Επικεφαλής Οικονομικής Διπλωματίας του ΥΠΕΞ