Της Χάρις Βωβού
Η διαφήμιση διαμορφώνει το κοινωνικό πλαίσιο και επηρεάζει τον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς μας, τόσο προς τον εαυτό μας όσο και προς τους άλλους. Με αφορμή την πρόσφατη ανανέωση του Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ της Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων Τζόζης Χριστοδούλου και του Φορέα Ελέγχου Διαφήμισης, η «Σ» επισκέφθηκε το Γραφείο της Επιτρόπου και συνομίλησε μαζί της για την πλαισίωση των διαφημίσεων, αλλά και για τις υπόλοιπες δράσεις που σχεδιάζει να υλοποιήσει.
Μέσα από τη συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα και τις διαφημιστικές εταιρείες σκοπός είναι να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, δίνοντας έμφαση στην πρόληψη. Οι δύο οργανισμοί θα προωθήσουν έμφυλες ενημερωτικές δράσεις μέσω, μεταξύ άλλων, εκπαιδεύσεων και σεμιναρίων που στοχεύουν στην πρόληψη έμφυλων διακρίσεων, ώστε να ανατραπούν τα στερεότυπα και το σεξιστικό στοιχείο από τις διαφημίσεις.
Σύμφωνα με την κ. Χριστοδούλου, «όταν η διαφήμιση ακολουθεί την πεπατημένη, καταλήγει να τρέφει στερεότυπα και να συντηρεί πεποιθήσεις που διαιωνίζουν τελικά σεξιστικές συμπεριφορές. Αυτό καταλήγει να καθρεφτίζεται στην καθημερινότητά μας και ασυνείδητα να καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας. Τα στερεότυπα δημιουργούν καλούπια, που είναι δύσκολο να αμφισβητηθούν».
Για παράδειγμα, στη διαφήμιση παρακολουθούμε γυναίκες που εστιάζουν στην εξωτερική τους εμφάνιση, έχουν την εικόνα της χαρούμενης νοικοκυράς, της μητέρας που πάντα φροντίζει και της εργαζόμενης που είναι αψεγάδιαστη. Από την άλλη πλευρά οι άντρες παρουσιάζονται ως επιτυχημένοι, οι οποίοι επιβραβεύονται με «τρόπαιο» μια γυναίκα ή περισσότερες γυναίκες, καθώς και με ακριβά αυτοκίνητα, επιδεικνύοντας την εξουσία τους. Διαφήμιση αρώματος που προσομοιάζει σε ομαδικό βιασμό ή διαφήμιση απορρυπαντικού που προσομοιάζει σε αφελή σύζυγο κατασκευάζουν μια κοινωνική πραγματικότητα που γίνεται συνήθεια μέσα από την αποδοχή των μηνυμάτων που στέλνουν.
Όπως διευκρινίζει η κ. Χριστοδούλου, δεν σημαίνει ότι οι διαφημίσεις απαγορεύεται να απεικονίζουν, για παράδειγμα, άντρες να κάνουν μαστορέματα στο σπίτι ή γυναίκες να βάζουν μπουγάδα, όμως σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να δίνεται η εντύπωση ότι ο ρόλος/δραστηριότητα αυτή υλοποιείται λόγω του φύλου του πρωταγωνιστή, τονίζοντας ότι «έφθασε η ώρα ο κόσμος της διαφήμισης να αποκτήσει κοινωνική συνείδηση».
Θεσμοθέτηση του Γραφείου
Δύο περίπου μήνες από την ανάληψη των καθηκόντων της Επιτρόπου, η λίστα των δράσεων μακραίνει και μαζί η ελπίδα για αλλαγή, η οποία αν και θα αργήσει, θα έχουμε βάλει το λιθαράκι μας για να την ενισχύσουμε. Όπως εξηγεί η κ. Χριστοδούλου, ολιστικές και οριζόντιες είναι οι δράσεις που έχει προγραμματίσει το Γραφείο Επιτρόπου Ισότητας των φύλων.
«Στόχος είναι να αναβαθμιστεί και να παίξει διαφορετικό ρόλο στην κατεύθυνση οριζόντιας πολιτικής σε όλη την κρατική μηχανή, να συντονίζει και να παρακολουθεί τις δράσεις οριζόντια». Όπως τονίζει, «κύριος στόχος είναι η εμπέδωση της κουλτούρας της ισότητας και η κατάρριψη αναχρονιστικών στερεοτύπων, μέσα από δράσεις οι οποίες θα προωθούνται συστηματικά. Χρειάζεται να εμπεδώσουμε τα οφέλη της κουλτούρας ισότητας με περισσότερες συνεργασίας στον ιδιωτικό τομέα και όχι να δουλεύουμε αποσπασματικά», τόνισε.
Αρχικά προωθείται η θεσμοθέτηση του Γραφείου με νομοσχέδιο, για το οποίο συμβάλλει με την εμπειρογνωμοσύνη της η Επίτροπος νομοθεσίας, το οποίο θα έχει συντονιστικό ρόλο στην ισότητα των φύλων για τα εργασιακά θέματα, την εξωτερική πολιτική και την ενσωμάτωση του φύλου σε όλα τα θέματα. Το νομοσχέδιο έχει σταλεί στην Υπουργό Δικαιοσύνης, θα ακολουθήσει διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών και με τον Εθνικό Μηχανισμό για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, καθώς και διαδικασία νομικού ελέγχου από τη Νομική Υπηρεσία και έπειτα θα γίνουν οι αρμόδιες ενέργειες στη Βουλή.
«Στόχος είναι η προώθηση της ισότητας των φύλων και η οριζόντια επίβλεψη σε πολιτικές», συμπληρώνει. Ήδη με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου έχει αρχίσει η διαδικασία ορισμού ατόμου ως σημείου επαφής για την ισότητα των φύλων σε κάθε Υπουργείο και Υφυπουργείο, το οποίο εφαρμόζει δράσεις σε συντονισμό με την Επίτροπο.
Προώθηση επαγγελμάτων STEM
Με πρωτοβουλία του Γραφείου Επίτροπου και σε συνεργασία με το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, το Υφυπουργείο Καινοτομίας και το Υπουργείο Παιδείας σχεδιάζεται μια διαδικτυακή δράση με στόχο την προώθηση γυναικείων προτύπων στον τομέα της τεχνολογίας και θα γίνουν συστηματικές εκπαιδεύσεις σε συμβούλους επαγγελματικού προσανατολισμού του Υπουργείου Παιδείας για να καθοδηγούν τα παιδιά μας σε επαγγελματικούς τομείς με βάση τις ικανότητές τους και όχι στη βάση έμφυλων στερεοτύπων.
Επίσης, τα Ηνωμένα Έθνη αφιέρωσαν το έτος στη γυναίκα και την καινοτομία στην Κύπρο με πρωτοβουλία του Γραφείου και σε συνεργασία με το ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών Κύπρου και σχεδιάζουν, όπως εξήγγειλε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, τη θεσμοθέτηση δέκα υποτροφιών σε γυναίκες άνω των 30 ετών για να ακολουθήσουν επαγγέλματα στον τομέα του STEM (Science, Technology, Engineering & Mathematics). Η προκήρυξη μαζί με τα κριτήρια αναμένεται να δημοσιευθεί το φθινόπωρο. Επιπλέον, προγραμματίζεται ένταξη του μαθήματος ισότητας των φύλων σε σχολεία της Κύπρου.
Ισότητα στην Ευρωμεσόγειο
«Οι γυναίκες στη διπλωματία και στην εξωτερική πολιτική είναι ένα θέμα το οποίο είχε αναδειχθεί και από τον ίδιο τον Πρόεδρο και με την προηγούμενή του ιδιότητα ως Υπουργού Εξωτερικών, που βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα μας», προσθέτει. Όπως εξηγεί, σε συνεργασία με τον Υπουργό Εξωτερικών, γίνεται προσπάθεια μέσω στοχευμένων δράσεων για ανάδειξη και ενίσχυση των γυναικών στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της διπλωματίας.
Παράλληλα, η Κύπρος συμμετέχει σε ευρωπαϊκά και παγκόσμια φόρα και μπορεί να έχει φωνή με συγκεκριμένες θέσεις και συνεργασία με άλλες χώρες για το θέμα. Την ίδια στιγμή, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών και το Υφυπουργείο Τουρισμού, το Γραφείο της Επιτρόπου Ισότητας βρίσκεται σε συζήτηση με την Ένωση για τη Μεσόγειο για τη διοργάνωση συνεδρίου στην Κύπρου που αφορά στην προώθηση της ισότητας στην Ευρωμεσόγειο.
Στις 5 Μαΐου υπεγράφη το μνημόνιο Συναντίληψης με την κυπριακή ομοσπονδία καλαθόσφαιρας, ώστε να μη γίνονται διακρίσεις ανάμεσα σε αθλητές και αθλήτριες, ενώ προγραμματίζεται η εφαρμογή εισαγωγής έμφυλου προϋπολογισμού, όπου έχει ζητηθεί τεχνογνωσία από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ισότητας των Φύλων για τον ίσο καταμερισμό των δημοσίων οικονομικών πόρων σε γυναίκες και άνδρες. Επιπλέον αρχίζει ένας κύκλος επαφών με τον Υπουργό Εργασίας, τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και τους εργοδότες για μείωση του χάσματος αμοιβών μεταξύ των φύλων, στοχεύοντας στην προώθηση θετικής ατζέντας με καλές πρακτικές.
Ερωτηθείσα για το ποια είναι η ανταπόκριση, στις μέχρι στιγμής προσπάθειες, από τους εμπλεκόμενους φορείς και τον κόσμο, είπε ότι υπάρχει θετική ανταπόκριση από τους/τις Υπουργούς και Υφυπουργούς και ότι η κοινωνία είναι πλέον πιο δεκτική. «Βρισκόμαστε σε συνεχή διάλογο για να εμπεδωθεί η κουλτούρα της ισότητας». Όπως τονίζει η κ. Χριστοδούλου, «δεν σταματάμε να προχωράμε και να εφαρμόζουμε αλληλένδετες δράσεις. Θέλουμε να μάθει κάθε γωνιά της Κύπρου για το γραφείο της Ισότητας των φύλων», προσθέτοντας ότι υπάρχει ενδιαφέρον για πρακτική άσκηση στο γραφείο από Κύπριες φοιτήτριες κοινωνικών σχολών και τμημάτων πολιτικών επιστημών.
Διαβάστε επίσης: Αναμένουν νομοσχέδιο για την ηχορύπανση νυχτερινών κέντρων (vid)