Ο Ντόναλντ Τραμπ, είχε υποσχεθεί ότι ένα κύμα «έκτακτων» δασμών σε σχεδόν όλες τις χώρες του κόσμου θα αποκαθιστούσε το «δίκαιο» στο μέτωπο του εμπορίου και θα έδινε ώθηση στην αμερικανική οικονομία. Μετά από οκτώ μήνες όμως, περίπου οι μισές εισαγωγές των ΗΠΑ καταφέρνουν να αποφεύγουν αυτούς τους δασμούς.
«Σε όλους τους ξένους προέδρους, πρωθυπουργούς, βασιλιάδες, βασίλισσες, πρέσβεις και σε όλους όσοι σύντομα θα τηλεφωνήσουν για να ζητήσουν εξαιρέσεις από αυτούς τους δασμούς, τους λέω: καταργήστε τους δικούς σας δασμούς, άρτε τα εμπόδια, μην χειραγωγείτε τα νομίσματά σας», είχε δηλώσει ο Τραμπ τον Απρίλιο, όταν παρουσίασε τους παγκόσμιους δασμούς με βάση τα εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ με άλλες χώρες. Ωστόσο, από εκείνη την ομιλία στον Κήπο των Ρόδων του Λευκού Οίκου —με την οποία ανακοινώθηκαν οι υψηλότεροι δασμοί εδώ και έναν αιώνα— έχουν εμφανιστεί τεράστια «παραθυράκια». Εξαιρέσεις για συγκεκριμένα προϊόντα, εμπορικές συμφωνίες με βασικούς συμμάχους και αντικρουόμενοι δασμοί εισαγωγών έχουν επιτρέψει σε περισσότερες από τις μισές εισαγωγές να ξεφύγουν από το ευρύ πλέγμα των έκτακτων μέτρων.
Σύμφωνα με ανάλυση του POLITICO, που βασίζεται στα στοιχεία εισαγωγών του περασμένου έτους, περίπου 1,6 τρισ. δολάρια ετήσιων εισαγωγών υπόκεινται στους δασμούς, ενώ τουλάχιστον 1,7 τρισ. δολάρια εξαιρούνται — είτε επειδή εισάγονται αδασμολόγητα, είτε επειδή υπάγονται σε διαφορετικό δασμολογικό καθεστώς. Οι εξαιρέσεις σε χιλιάδες προϊόντα ενδέχεται να υπονομεύσουν την προσπάθεια του Τραμπ να προστατεύσει την αμερικανική μεταποίηση, να μειώσει το εμπορικό έλλειμμα και να αντλήσει νέα έσοδα για τη χρηματοδότηση της εσωτερικής του ατζέντας.
Ανοιχτός ο Τραμπ στο ενδεχόμενο περαιτέρω εξαιρέσεων
Τον Σεπτέμβριο, ο Λευκός Οίκος εξαίρεσε εκατοντάδες προϊόντα —μεταξύ των οποίων κρίσιμα ορυκτά και βιομηχανικά υλικά— συνολικής ετήσιας αξίας σχεδόν 280 δισ. δολαρίων. Στη συνέχεια, τον Νοέμβριο, η κυβέρνηση εξαίρεσε εισαγωγές αξίας 252 δισ. δολαρίων, κυρίως αγροτικά προϊόντα όπως βοδινό κρέας, καφές και μπανάνες, πολλά από τα οποία δεν παράγονται σε μεγάλη κλίμακα στις ΗΠΑ. Οι αποφάσεις αυτές ελήφθησαν λίγο αφότου το κόστος ζωής αναδείχθηκε σε κεντρικό πολιτικό ζήτημα, μετά από εκλογικές επιτυχίες των Δημοκρατικών, και προστέθηκαν στις ήδη πολυάριθμες εξαιρέσεις.
«Για το μεγαλύτερο μέρος του έτους, η κυβέρνηση έλεγε ότι οι δασμοί είναι ένας τρόπος να μετακυλιστούν οι φόροι στους ξένους», δήλωσε ο Εντ Γκρέσερ, πρώην βοηθός εμπορικού αντιπροσώπου των ΗΠΑ σε κυβερνήσεις Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών, συμπεριλαμβανομένης της πρώτης θητείας Τραμπ, και νυν στέλεχος του Progressive Policy Institute. «Αυτό το επιχείρημα γίνεται πολύ δύσκολο να συνεχίσει να στέκει, όταν μετά λες: “Θα καταργήσουμε τους δασμούς στον καφέ και το βοδινό για να πέσουν οι τιμές”. Πρόκειται για μια μεγάλη υποχώρηση σε επίπεδο αρχών».
Η κυβέρνηση Τραμπ υποστηρίζει ότι οι υψηλότεροι δασμοί θα επαναφέρουν την ισορροπία στα εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ με βασικούς εμπορικούς εταίρους, που ο Τραμπ κατηγορεί για την «αποψίλωση» της αμερικανικής βιομηχανίας. Ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου, η κυβέρνηση υπερασπίζεται τη χρήση του Νόμου Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Έκτακτης Ανάγκης του 1977 για την επιβολή των δασμών, με τον Τραμπ να έχει δηλώσει ότι μια ενδεχόμενη δικαστική ακύρωσή τους θα ήταν «απειλή για τη χώρα».
Σε συνέντευξή του στο POLITICO τη Δευτέρα, ο Τραμπ δήλωσε ανοιχτός στην προσθήκη ακόμη περισσότερων εξαιρέσεων. Υποβάθμισε τις υφιστάμενες ως «πολύ μικρές» και «όχι κάτι σημαντικό» και είπε ότι σκοπεύει να τις συνδυάσει με αυξήσεις δασμών αλλού.
Απαντώντας στην ανάλυση του POLITICO, ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Κους Ντεσάι, ανέφερε ότι «η κυβέρνηση Τραμπ εφαρμόζει μια ευέλικτη και στοχευμένη δασμολογική στρατηγική για την αντιμετώπιση του ιστορικού εμπορικού ελλείμματος και την προστασία της εθνικής ασφάλειας», προσθέτοντας ότι αυτή έχει ήδη οδηγήσει σε τρισεκατομμύρια δολάρια επενδύσεων και σε περισσότερες από 12 εμπορικές συμφωνίες με βασικούς εταίρους των ΗΠΑ.
Μέχρι σήμερα, η πλειονότητα των εξαιρέσεων από τους λεγόμενους «ανταποδοτικούς» δασμούς —τον ελάχιστο συντελεστή 10% για τις περισσότερες χώρες— δεν συνδέεται με νέες εμπορικές συμφωνίες, σύμφωνα με την ίδια ανάλυση.
Ο Λευκός Οίκος απέρριψε επίσης τον ισχυρισμό ότι οι περικοπές του Νοεμβρίου στόχευαν στη μείωση των τιμών των τροφίμων, υποστηρίζοντας ότι οι εξαιρέσεις είχαν προβλεφθεί ήδη από την εντολή του Σεπτεμβρίου. Στη συνέχεια, οι ΗΠΑ χορήγησαν γενικευμένες εξαιρέσεις, ανεξαρτήτως της πορείας των εμπορικών διαπραγματεύσεων, μετά την ανακοίνωση αρκετών συμφωνιών.
Μετά τις εξαιρέσεις στους αγροτικούς δασμούς, ο Τραμπ ανακοίνωσε τη Δευτέρα πακέτο ενίσχυσης 12 δισ. δολαρίων για αγρότες που πλήττονται από τους δασμούς και το αυξημένο κόστος παραγωγής. Τα κονδύλια θα προέλθουν από ταμεία του υπουργείου Γεωργίας, αν και ο Πρόεδρος υποστήριξε ότι χρηματοδοτούνται από τα έσοδα των δασμών — κάτι που, βάσει νόμου, απαιτεί έγκριση του Κογκρέσου.
Oι εξαιρέσεις λόγω των εμπορικών συμφωνιών των ΗΠΑ
Πέραν των εξαιρέσεων από τους «ανταποδοτικούς» δασμούς, περισσότερα από 300 δισ. δολάρια εισαγωγών εξαιρούνται επίσης στο πλαίσιο εμπορικών συμφωνιών που έχει συνάψει η κυβέρνηση τους τελευταίους μήνες, μεταξύ άλλων με την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιαπωνία και πιο πρόσφατα τη Μαλαισία, την Καμπότζη και τη Βραζιλία. Η συμφωνία με τη Βραζιλία αφαίρεσε σειρά προϊόντων από σωρευτικό δασμό 50%, καθιστώντας τα δύο τρίτα των εισαγωγών από τη χώρα αδασμολόγητα στο πλαίσιο των έκτακτων μέτρων.
© Politico
Για τα προϊόντα από τον Καναδά και το Μεξικό, ο Τραμπ επέβαλε δασμούς επικαλούμενος ξεχωριστή έκτακτη ανάγκη που σχετίζεται με τη διακίνηση φαιντανύλης και τη μετανάστευση χωρίς έγγραφα. Ωστόσο, περίπου οι μισές εισαγωγές από το Μεξικό και σχεδόν το 40% από τον Καναδά δεν θα επιβαρυνθούν με δασμούς, λόγω της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου ΗΠΑ–Μεξικού–Καναδά (USMCA), την οποία είχε διαπραγματευτεί ο ίδιος ο Τραμπ στην πρώτη του θητεία. Πέρυσι, οι εισαγωγείς δήλωσαν εξαιρέσεις USMCA για προϊόντα αξίας 405 δισ. δολαρίων, ποσό που αναμένεται να αυξηθεί.
Η κυβέρνηση έχει επίσης εξαιρέσει προϊόντα όπως τα αυτοκίνητα, ο χάλυβας και το αλουμίνιο από τους έκτακτους ανταποδοτικούς δασμούς, επειδή ήδη υπόκεινται σε δασμούς βάσει του Άρθρου 232 του Νόμου Επέκτασης Εμπορίου του 1962. Οι εισαγωγές που καλύπτονται από αυτούς τους δασμούς ενδέχεται να φθάνουν τα 900 δισ. δολάρια ετησίως, ενώ ο Λευκός Οίκος εξετάζει την εφαρμογή του ίδιου νόμου και σε φαρμακευτικά προϊόντα, ημιαγωγούς και άλλους κλάδους.
Προς το παρόν, οι έκτακτοι δασμοί παραμένουν σε ισχύ, καθώς το Ανώτατο Δικαστήριο εξετάζει αν ο Τραμπ υπερέβη τις εξουσίες του. Τον Μάιο, το Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ έκρινε παράνομη τη χρήση των έκτακτων εξουσιών, απόφαση που επικύρωσε το Εφετείο τον Αύγουστο. Κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας στις 5 Νοεμβρίου, αρκετοί δικαστές εξέφρασαν σκεπτικισμό ως προς το αν ο νόμος επιτρέπει σε έναν Πρόεδρο να επιβάλλει δασμούς — αρμοδιότητα που το Σύνταγμα αποδίδει στο Κογκρέσο.
Καθώς οι συντελεστές των δασμών και οι εξαιρέσεις αλλάζουν με ταχύτατους ρυθμούς, οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να προσαρμοστούν, όπως δήλωσε η Σαμπίνε Άλτεντορφ, οικονομολόγος στον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ. «Όταν υπάρχει αβεβαιότητα και συνεχείς, γρήγορες αλλαγές, η λειτουργία των επιχειρήσεων γίνεται εξαιρετικά δύσκολη», σημείωσε. «Ιδίως για τα αγροτικά προϊόντα, όπου εμπλέκονται χρόνοι καλλιέργειας και φύτευσης, είναι κρίσιμο οι παράγοντες της αγοράς να μπορούν να προγραμματίζουν εγκαίρως».
Πηγή: newmoney.gr
Διαβάστε επίσης: Χάσετ: Ο Τράμπ έχει δίκιο για τον πληθωρισμό