Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε στην Ουάσιγκτον μια ιστορική συμφωνία με τον Αυστραλό Πρωθυπουργό Άντονι Αλμπανέζε, που αλλάζει τις ισορροπίες στην παγκόσμια αγορά κρίσιμων μετάλλων. Ο στόχος είναι ξεκάθαρος: να περιοριστεί η εξάρτηση της Δύσης από τις κινεζικές αλυσίδες εφοδιασμού, που σήμερα ελέγχουν πάνω από το 80% της παραγωγής σπανίων γαιών.
Η συμφωνία προβλέπει κοινές επενδύσεις σε ορυχεία και μονάδες επεξεργασίας στην Αυστραλία, με τις δύο κυβερνήσεις να δεσμεύονται να διαθέσουν περισσότερα από 1 δισ. δολάρια η καθεμία μέσα στους επόμενους έξι μήνες. Ο Αλμπανέζε έκανε λόγο για «αγωγό επενδύσεων 8,5 δισ. δολαρίων», που περιλαμβάνει ώριμα έργα έτοιμα να ξεκινήσουν άμεσα.
«Σε έναν χρόνο από τώρα θα έχουμε τόσα κρίσιμα μέταλλα και σπάνιες γαίες που δεν θα ξέρουμε τι να τα κάνουμε», είπε χαρακτηριστικά ο Τραμπ, υποσχόμενος «ενεργειακή ανεξαρτησία της Αμερικής από την Κίνα».
Νέος άξονας σπανίων γαιών
Η Αυστραλία διαθέτει τα τέταρτα μεγαλύτερα αποθέματα σπανίων γαιών παγκοσμίως και φιλοξενεί τη μοναδική εκτός Κίνας παραγωγό «βαρέων» σπανίων γαιών, τη Lynas Rare Earths Ltd.. Με τη νέα συμφωνία, η Καμπέρα ενισχύει τον ρόλο της ως στρατηγικού εταίρου των ΗΠΑ, προσφέροντας σταθερότητα και αξιοπιστία σε μια αγορά που απειλείται από τις γεωπολιτικές εντάσεις.
Σύμφωνα με το κείμενο της συμφωνίας, τα δύο κράτη δεσμεύονται να υιοθετήσουν εμπορικά πρότυπα με «κατώτατες τιμές» (price floors) για την προστασία των εγχώριων παραγωγών από αθέμιτες πρακτικές. Ο Αλμπανέζε υπογράμμισε ότι η Αυστραλία διαθέτει «τη βιομηχανική ικανότητα να επεξεργάζεται κρίσιμα μέταλλα σε μεγάλη κλίμακα».
Η συμφωνία οδήγησε σε άλμα των μετοχών των αυστραλιανών εταιρειών εξόρυξης την Τρίτη, με τον δείκτη των εταιρειών σπανίων γαιών να ενισχύεται θεαματικά, καθώς οι επενδυτές ποντάρουν σε μια νέα χρυσή εποχή για τον κλάδο.
Επενδύσεις με σφραγίδα Πενταγώνου
Το Πεντάγωνο ανακοίνωσε ότι θα χρηματοδοτήσει την κατασκευή διυλιστηρίου γαλλίου 100 τόνων ετησίως στη Δυτική Αυστραλία, έργο που θα υλοποιηθεί από την Alcoa και τη Sojitz. Παράλληλα, η Εξαγωγική–Εισαγωγική Τράπεζα των ΗΠΑ (Ex-Im Bank) εξέδωσε επιστολές ενδιαφέροντος για χρηματοδότηση άνω των 2,2 δισ. δολαρίων σε έργα κρίσιμων μετάλλων.
Η κίνηση αυτή εντάσσεται στην ευρύτερη αμερικανική στρατηγική για δημιουργία ανεξάρτητων εφοδιαστικών αλυσίδων, μετά τις εξαγωγικές απαγορεύσεις που επέβαλε το Πεκίνο φέτος σε γάλλιο, γερμάνιο και αντιμόνιο — υλικά κρίσιμα για την τεχνολογία των μικροτσίπ, των ηλεκτρικών οχημάτων και των αμυντικών συστημάτων.
Όπως ανέφερε η Γκρέισλιν Μπασκαράν του Center for Strategic and International Studies, «είναι η σημαντικότερη διμερής συνεργασία σε ορυκτά που έχουμε δει ποτέ μεταξύ δύο δυτικών χωρών».
Η Αυστραλία ως “ενεργειακή ασπίδα” της Δύσης
Ο Αλμπανέζε βλέπει τη συμφωνία ως οικονομικό και διπλωματικό μοχλό για να ενισχύσει τους δεσμούς με την Ουάσιγκτον, αξιοποιώντας τον φυσικό πλούτο της χώρας του ως «αντάλλαγμα στρατηγικής σταθερότητας». Η επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο, η πρώτη από τότε που ο Τραμπ επέστρεψε στην εξουσία, έρχεται σε μια περίοδο που η Αυστραλία επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει τη θέση της ανάμεσα στις δύο μεγάλες δυνάμεις του 21ου αιώνα.
Ο Αυστραλός υπουργός Οικονομικών Τζιμ Τσάλμερς είχε προηγουμένως επαφές στη Νέα Υόρκη με επενδυτικούς ομίλους όπως η Blackstone και η Blue Owl Capital, προωθώντας την Αυστραλία ως ασφαλή, πλούσια σε πρώτες ύλες χώρα για διεθνές κεφάλαιο.
Ήδη, μέσα στους τελευταίους 12 μήνες, οι μετοχές της Lynas Rare Earths έχουν εκτοξευθεί κατά 150%, αντανακλώντας την αυξανόμενη εμπιστοσύνη ότι η χώρα θα αποτελέσει το νέο δυτικό κέντρο παραγωγής σπανίων γαιών.
Επόμενο βήμα: από τα ορυχεία στα εργοστάσια
Το μεγάλο στοίχημα για ΗΠΑ και Αυστραλία είναι να μετατρέψουν τις πρώτες ύλες σε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, μειώνοντας την ανάγκη για κινεζική τεχνογνωσία και μεταποίηση.
Η δημιουργία νέων εγκαταστάσεων καθαρισμού και επεξεργασίας στην αυστραλιανή ενδοχώρα θα επιτρέψει στις δύο χώρες να αναπτύξουν ολοκληρωμένες βιομηχανικές αλυσίδες, που θα συνδέουν την εξόρυξη με τη βιομηχανία ημιαγωγών και την αμυντική παραγωγή.
Σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς εμπορευμάτων, οι τιμές των σπανίων γαιών αναμένεται να παραμείνουν υψηλές βραχυπρόθεσμα, λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων και της αυξανόμενης ζήτησης για “πράσινες” τεχνολογίες.
Οι στρατιωτικές παραγγελίες και το AUKUS
Παρότι η συμφωνία εστιάζει στα μέταλλα, το ταξίδι του Αλμπανέζε στην Ουάσιγκτον συνοδεύτηκε και από νέα εξοπλιστικά συμβόλαια. Η Αυστραλία θα προμηθευτεί υποβρύχια drones αξίας 1,2 δισ. δολαρίων και ελικόπτερα Apache ύψους 2,6 δισ. δολαρίων, ενισχύοντας τη στρατιωτική της συνεργασία με τις ΗΠΑ.
Παράλληλα, επαναβεβαιώθηκε η δέσμευση για αγορά έως πέντε πυρηνοκίνητων υποβρυχίων κλάσης Virginia μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2030, στο πλαίσιο της συμφωνίας AUKUS που είχε υπογραφεί επί Τζο Μπάιντεν. Αν και η κυβέρνηση Τραμπ επανεξετάζει το αν η συμφωνία συμβαδίζει με το δόγμα “America First”, ο ίδιος ο Πρόεδρος δήλωσε πως «οι πωλήσεις θα προχωρήσουν».
Η “πράσινη” πλευρά της συμφωνίας
Η παραγωγή σπανίων γαιών και κρίσιμων μετάλλων δεν αφορά μόνο την άμυνα αλλά και την ενεργειακή μετάβαση. Τα συγκεκριμένα στοιχεία χρησιμοποιούνται σε ανεμογεννήτριες, μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων, φωτοβολταϊκά και υποδομές αποθήκευσης ενέργειας.
Η Αυστραλία, με τις τεράστιες εκτάσεις και τα πλούσια κοιτάσματα, φιλοδοξεί να γίνει ο “πράσινος προμηθευτής” της Δύσης, προσφέροντας καθαρότερα και πιο διαφανή μεταλλεύματα σε σχέση με την Κίνα.
Η αμερικανική πλευρά βλέπει σε αυτή τη συνεργασία μια ευκαιρία για επανεκβιομηχάνιση, καθώς τα νέα έργα μπορούν να οδηγήσουν σε χιλιάδες θέσεις εργασίας και στην αναβίωση της μεταλλουργικής βιομηχανίας στις ΗΠΑ.
Το στοίχημα είναι τεράστιο: η αντικατάσταση ενός παγκόσμιου κινεζικού δικτύου παραγωγής που στήθηκε μέσα σε τρεις δεκαετίες. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι γνωρίζουν ότι η μετάβαση θα είναι αργή και δαπανηρή, αλλά η συμφωνία με την Αυστραλία θέτει τα θεμέλια ενός εναλλακτικού μπλοκ που συνδυάζει οικονομική βιωσιμότητα και γεωπολιτική ισχύ.
Όπως έγραψε χαρακτηριστικά το Bloomberg, η Αυστραλία προσφέρει το ορυκτό υπόβαθρο και η Αμερική το κεφάλαιο και την τεχνολογία — μια σχέση που μπορεί να επανακαθορίσει το ποιος θα κρατά τα «κλειδιά» των κρίσιμων πρώτων υλών τα επόμενα χρόνια.
Πηγή: newmoney.gr
Διαβάστε επίσης: Δεν άρεσε σε καμία πλευρά το νέο πλαίσιο για την ΑΤΑ - Ζητούν όλοι διευκρινίσεις