Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να επεκτείνει την επιβάρυνση εκπομπών, που επιβάλλεται στις εισαγωγές, στο πλαίσιο των προσπαθειών για την ενίσχυση μιας εμβληματικής κλιματικής πολιτικής, που αποσκοπεί στην προστασία των βιομηχανιών της κατά τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία. Η ΕΕ έχει προχωρήσει με τον Μηχανισμό Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (Carbon Border Adjustment Mechanism – CBAM), ο οποίος καλύπτει έξι κλάδους με υψηλές εκπομπές, παρά τις επικρίσεις εμπορικών εταίρων από τις ΗΠΑ έως την Κίνα. Την Τετάρτη αναμένεται να προτείνει μέτρα για την επέκταση του τέλους και σε ορισμένα συναρμολογημένα προϊόντα, όπως αυτοκίνητα και πλυντήρια ρούχων, προκειμένου να κλείσουν κενά στο σύστημα, σύμφωνα με προσχέδιο που έχει δει το Bloomberg.
Η ΕΕ εισήγαγε τον CBAM για να θωρακίσει τη βιομηχανία της στη διάρκεια της φιλόδοξης πορείας προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 και να ωθήσει και άλλες περιοχές του κόσμου σε πιο «πράσινη» παραγωγή. Η βασική ιδέα είναι ότι οι κλάδοι με υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα, που υποχρεώνονται να συμμορφωθούν με τους αυστηρότερους κλιματικούς κανόνες παγκοσμίως, δεν θα αντιμετωπίζουν αθέμιτο ανταγωνισμό από παραγωγούς χωρών με πιο χαλαρούς κανονισμούς. Το μέτρο έρχεται εν μέσω ανησυχιών ότι η Ευρώπη αποβιομηχανοποιείται, υπό την πίεση του υψηλού ενεργειακού κόστους και της πράσινης μετάβασης.
«Ο γενικός στόχος της νομοθετικής πρότασης είναι η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του CBAM, μειώνοντας έτσι τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και συμβάλλοντας στην παγκόσμια μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής», αναφέρει η ΕΕ στο προσχέδιο πρότασης, το οποίο παραμένει υπό διαμόρφωση. «Η πρόταση αυτή θα επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του CBAM σε επιλεγμένα προϊόντα μεταγενέστερου σταδίου, με ένταση σε χάλυβα και αλουμίνιο».
Από τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, δεκάδες συστήματα εμπορίας άνθρακα βρίσκονται σε ισχύ παγκοσμίως, καλύπτοντας σχεδόν το ένα πέμπτο των παγκόσμιων εκπομπών, σύμφωνα με έκθεση της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης IETA. Βάσει των κανόνων της ΕΕ, το τέλος που θα κληθούν να πληρώσουν οι εισαγωγείς μπορεί να απαλλαγεί, τουλάχιστον εν μέρει, εφόσον έχει ήδη καταβληθεί φόρος άνθρακα στη χώρα παραγωγής των αγαθών.
«Ο CBAM είναι βαθιά αντιδημοφιλής μεταξύ των μεγάλων εξαγωγέων προς την ΕΕ, αλλά έχει ήδη αποδειχθεί αποτελεσματικός στο να ωθήσει διστακτικές χώρες στη δημιουργία ή την επέκταση μηχανισμών τιμολόγησης του άνθρακα», δήλωσε ο Χένρι Λας, αναλυτής άνθρακα στη συμβουλευτική εταιρεία Veyt.
Σταδιακή επιβολή του τέλους άνθρακα
Ο CBAM, που ξεκίνησε το 2023 με φάση συλλογής δεδομένων, από τον Ιανουάριο θα απαιτεί από τους εισαγωγείς να πληρώνουν ένα τέλος που θα εισάγεται σταδιακά, με βάση το αποτύπωμα εκπομπών τους. Ταυτόχρονα, τα δωρεάν δικαιώματα εκπομπών που λαμβάνουν ορισμένες εταιρείες στο πλαίσιο του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ (ETS) θα καταργούνται προοδευτικά.
Οι κανόνες έχουν σχεδιαστεί, ώστε να διασφαλίσουν ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις με τους παγκόσμιους αντιπάλους τους στην πορεία προς το μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών. Οι ευρωπαίοι βιομήχανοι και οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας υπόκεινται σε ολοένα αυστηρότερα όρια ρύπανσης μέσω του ETS, με τις τιμές των δικαιωμάτων άνθρακα στην ΕΕ να διαμορφώνονται σήμερα περίπου στα 85 ευρώ ανά τόνο.
Ο CBAM εφαρμόζεται σήμερα σε κλάδους με υψηλές εκπομπές, όπως τα λιπάσματα, το αλουμίνιο, ο σίδηρος και ο χάλυβας.
Σύμφωνα με τα προσχέδια, η Ένωση σχεδιάζει πλέον να επεκτείνει τον μηχανισμό σε ορισμένους μεταγενέστερους κλάδους, ώστε να αποτραπεί η εξαγωγή στην ΕΕ προϊόντων από τρίτες χώρες που έχουν παραχθεί με αυτά τα υλικά. Το σύστημα θα βασίζεται σε κριτήρια που σχετίζονται με την ένταση του εμπορίου, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι θα παραμείνει διαχειρίσιμο για εισαγωγές με πολλά επιμέρους εξαρτήματα, όπως είχε μεταδώσει νωρίτερα το Bloomberg.
Άλλες προτάσεις
Την Τετάρτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει επίσης πρόταση για τη στήριξη των ευρωπαίων εξαγωγέων μέσω ενός νέου ταμείου, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί με το ένα τέταρτο των εσόδων που θα συγκεντρωθούν από το τέλος τα επόμενα δύο χρόνια, σύμφωνα με προσχέδιο που έχει δει το Bloomberg. Παράλληλα, θα παρουσιάσει αναλυτικούς κανόνες για τον υπολογισμό των τελών που θα πληρώνουν οι εισαγωγείς στα σύνορα, καθώς και μέτρα για την αποτροπή καταστρατηγήσεων.
Το ύψος των τελών που θα καταβάλλουν οι εταιρείες θα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις λεγόμενες «προεπιλεγμένες τιμές», οι οποίες θα λειτουργούν ουσιαστικά ως τιμοκατάλογος εκπομπών, όταν οι εισαγωγείς δεν μπορούν να προσκομίσουν επαληθευμένα, ειδικά ανά εγκατάσταση στοιχεία στα σύνορα, σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Γιέζκε, επικεφαλής της πολωνικής αρχής διαχείρισης εκπομπών.
«Στα πρώτα χρόνια, η πιο άμεση αλλαγή συμπεριφοράς θα είναι πιθανότατα η βελτίωση της παρακολούθησης και της επαληθευμένης αναφοράς, παρά μια άμεση και γενικευμένη βαθιά αποανθρακοποίηση», σημείωσε. «Ωστόσο, η οικονομική βαρύτητα του CBAM θα αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου».
Πηγή: newmoney.gr
Διαβάστε επίσης: Ευρωζώνη: Υποχώρηση της δραστηριότητας τον Δεκέμβριο με βαρίδι τη Γερμανία