Μπορεί το ράλι ανόδου του χρυσού, πάνω από τα επίπεδα των 4.000 δολαρίων η ουγγιά να έχει μαγνητίσει το ενδιαφέρον των αγορών, όμως αυτό που παρατηρείται πλέον στις αγορές λιανικής είναι πρωτοφανές.
Αυτό διαπιστώνει και νέα έρευνα των Financial Times, βλέποντας ότι η συνεχιζόμενη άνοδος των τιμών έχει προκαλέσει… συνωστισμό τόσο των λιανικών όσο και των θεσμικών επενδυτών. Στις παραδοσιακές αγορές, όπως η Ινδία και η Τουρκία, παρατηρείται αυξημένο ενδιαφέρον, ενώ χώρες όπως η Ιαπωνία και το Χονγκ Κονγκ, όπου η κατανάλωση χρυσού είναι ιδιαίτερα υψηλή ανά κάτοικο, παρατηρούνται αυξημένα επίπεδα αγορών.
Στην Τουρκία, για παράδειγμα, η αύξηση των τιμών χρυσού έχει ενισχύσει την καταναλωτική εμπιστοσύνη, καθώς οι πολίτες αισθάνονται πλουσιότεροι λόγω της αύξησης της αξίας των αποταμιεύσεών τους σε χρυσό. Στην Ιαπωνία, η αύξηση της ζήτησης έχει προκαλέσει αναταράξεις στην αγορά, με την Tanaka Precious Metals να αναστέλλει τις πωλήσεις μικρών ράβδων χρυσού και πλατίνας λόγω της υπερβολικής ζήτησης.
Η αγορά χρυσού βρίσκεται πλέον σε μια περίοδο αυξημένου ενθουσιασμού, με κάποιους να ανησυχούν για την πιθανότητα δημιουργίας φούσκας, σύμφωνα με τους FT, καθώς η άνοδος των τιμών υπερβαίνει τις παραδοσιακές εκτιμήσεις και τα ιστορικά δεδομένα. Η συμπεριφορά των επενδυτών, σύμφωνα με ειδικούς, δείχνει ότι οι αγορές χρυσού συνδέονται με τον φόβο του πληθωρισμού, της οικονομικής αβεβαιότητας και της αποδυνάμωσης των νομισμάτων.
Στην εξίσωση μάλιστα είναι και οι κεντρικές τράπεζες, που συνεχίζουν να αυξάνουν τα αποθέματα χρυσού και τη ζήτηση να παραμένει ισχυρή, ενισχύοντας τη θέση του χρυσού ως ασφαλές καταφύγιο.
Στα όρια της φρενίτιδας
Επαγγελματίες και μικροεπενδυτές σε όλο τον κόσμο έχουν τους τελευταίους μήνες «επανεφεύρει» την αξία του πολύτιμου μετάλλου, ωθώντας τις τιμές σε ιστορικά υψηλά — και πιθανώς σε επικίνδυνο επίπεδο «φούσκας».
Σε όλο τον κόσμο, νέοι και παλιοί επενδυτές ρίχνονται σε αυτή την αρχαία αξία αποθήκευσης, ύστερα από μια ισχυρή, τριετή άνοδο που προκλήθηκε από τις αγορές κεντρικών τραπεζών, η οποία κέντρισε το ενδιαφέρον όχι μόνο των επαγγελματιών επενδυτών αλλά και του ευρύτερου κοινού.
Πρόκειται για ένα μόνο παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο ακόμη και εκτός των παραδοσιακών αγορών του χρυσού, όπως η Ινδία και η Τουρκία, οι μικροεπενδυτές σπεύδουν να αγοράσουν χρυσές ράβδους και νομίσματα.
Στη διαδικασία αυτή, έριξαν λάδι στη φωτιά της ανόδου, σύμφωνα με την ανάλυση των Financial Times. Ο χρυσός έχει πλέον αυξηθεί πάνω από 50% φέτος, φτάνοντας σε ιστορικό υψηλό των 4.000 δολαρίων ανά ουγγιά, με το μέταλλο να οδεύει προς την καλύτερη χρονιά του από το 1979, όταν είχε διπλασιαστεί λόγω φόβων για τον πληθωρισμό. Οι νέες εμπορικές εντάσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας έδωσαν κι άλλο «αέρα» στην άνοδο.
Κατακόρυφη άνοδος
Στο μεταξύ, η αύξηση 19% του μετάλλου από την αρχή του Σεπτεμβρίου είναι δύσκολο να αποδοθεί σε οποιονδήποτε από τους παραδοσιακούς παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές του χρυσού, όπως τα επιτόκια, οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό ή οι νέοι φόβοι για γεωπολιτική αβεβαιότητα. Αντίθετα, πολλοί παρατηρητές αναφέρουν μια μανία για τον χρυσό, που φαίνεται να έχει καταλάβει επενδυτές μεγάλους και μικρούς.
«Μπορεί όλοι να αναρωτιούνται για το πότε θα έρθει η διόρθωση, αλλά κάθε φορά που η τιμή υποχωρεί υπάρχουν κύματα θεσμικών αγορών», παρατηρεί ο Γκρεγκ Φρίθ, που διευθύνει τις συναλλαγές φυσικού χρυσού στην ελβετική εταιρεία Gunvor.
Η μεγάλη κινητήρια δύναμη πίσω από την άνοδο από το 2022 είναι οι ιστορικές αγορές από τις κεντρικές τράπεζες, κυρίως σε αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες θέλουν να διαφοροποιήσουν τα αποθεματικά τους από το αμερικανικό δολάριο.
Επιπλέον, ένα πιο πρόσφατο κύμα θεσμικών και λιανικών αγορών έχει αιφνιδιάσει την αγορά. Ένα ποσό 26 δισ. δολαρίων κατευθύνθηκε σε χρυσά ETFs κατά το τρίτο τρίμηνο — καθώς μια κοινότητα επενδυτών που εδώ και καιρό ήταν σκεπτική για το μη αποδοτικό περιουσιακό στοιχείο, έχει καταληφθεί από αυτό που κάποιοι αποκάλεσαν «Fomo» (φόβος της απώλειας). Βάσει αυτών των αναδυόμενων ροών κεφαλαίων, η Société Générale δήλωσε ότι η επίτευξη των 5.000 δολαρίων ανά ουγγιά είναι «όλο και πιο αναπόφευκτη».
Πόσο θα διαρκέσει η χρυσή άνοδος του 2025
«Ο κύριος παράγοντας που οδηγεί την αγορά του χρυσού σε όλο τον κόσμο είναι ο ενδόμυχος φόβος για μια μορφή οικονομικής κατάρρευσης. Είναι ο φόβος για μια οικονομική ‘Αποκάλυψη’, ας το πούμε, το σενάριο της ανεξέλεγκτης αύξησης του χρέους», εξηγεί ο Ντέιβιντ Τάιτ, διευθύνων σύμβουλος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού, το οποίο εκπροσωπεί τις εταιρείες εξόρυξης.
«Ο κύριος λόγος για όλη αυτή την άνοδο του χρυσού είναι το χρέος», προσθέτει, αναγνωρίζοντας ότι η άνοδος αυτή έχει ξεπεράσει πολλές φορές τη λογική.
Ακόμη και οι μακροχρόνιοι κάτοχοι χρυσού έχουν εκπλαγεί από τη δημοτικότητά του. «Φαίνεται λίγο υπερβολικό για να είναι αληθινό», παραδέχεται ο Τρέβορ Γκρίθαμ, επικεφαλής διαχείρισης στο Royal London Asset Management.
«Οι άνθρωποι βλέπουν τον χρυσό ως γεωπολιτικό αντιστάθμισμα, ως αντιστάθμισμα δημοσιονομικής πολιτικής και ως αντιστάθμισμα κατά του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ», λέει ο Γκρίθαμ.
Κάποιοι χαρακτηρίζουν αυτό το κύμα αγορών χρυσού ως «εμπόριο υποτίμησης», όπου οι επενδυτές αγοράζουν ως μακροπρόθεσμο αντιστάθμισμα κατά των μεγάλων οικονομιών, οι οποίες αφήνουν τον πληθωρισμό να κινηθεί ανεξέλεγκτα, με αποτέλεσμα τη μείωση της αξίας των κυβερνητικών ομολόγων.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η Αμερική, όπου ο Τραμπ ασκεί ισχυρή πίεση στην κεντρική τράπεζα για να μειώσει τα επιτόκια, με σκοπό να μειώσει το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους της χώρας.
Επίσης, η πίεση που ασκεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ στην διοικήτρια της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, Λίζα Κουκ, έχει ανησυχήσει τους επενδυτές, προκαλώντας αύξηση της τιμής του χρυσού. Ωστόσο, παρατηρητές λένε ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να ηρεμήσουν «αν υπάρξει βεβαιότητα για τη συνέχιση της θέσης της στην Fed».
Ένας άλλος παράγοντας που θα μπορούσε να περιορίσει την άνοδο είναι αν κάποιες κεντρικές τράπεζες ξεκινήσουν να πουλούν χρυσό, προκειμένου να τον διατηρήσουν εντός των στόχων κατανομής τους. Δεδομένου ότι ο χρυσός έχει αυξηθεί τόσο γρήγορα, η αξία του ως ποσοστό των αποθεμάτων των κεντρικών τραπεζών έχει επίσης εκτοξευτεί.
Είναι φούσκα;
Στο ερώτημα λοιπόν εάν η άνοδος του χρυσού είναι φούσκα, η απάντηση δεν είναι απλή. Δεν είναι εύκολο να κρίνει κανείς αν οι τρέχουσες τιμές του χρυσού βρίσκονται σε «φούσκα», σε αντίθεση με τις μετοχές μιας εταιρείας. Ο χρυσός δεν παράγει κέρδη ή μετρήσιμα αποτελέσματα για να συγκριθούν με το κόστος του. Και σε αντίθεση με τα ομόλογα, δεν αποφέρει εισόδημα που να συγκρίνεται με τις αποδόσεις άλλων περιουσιακών στοιχείων.
Αντίθετα, η τιμή του επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις ευρύτερες απόψεις των επενδυτών για τον κόσμο και όλοι γνωρίζουν ότι μπορεί να υπάρξει ανατροπή, συνήθως όταν οι φόβοι για τον πληθωρισμό υποχωρούν.
Μια τεράστια αύξηση στις τιμές του χρυσού τη δεκαετία του 1970 λόγω του πληθωριστικού σοκ, ακολουθήθηκε από μια πτώση στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ενώ μια παρόμοια πτώση συνέβη μετά την κορύφωση του χρυσού το 2011.
Ανησυχίες
Ορισμένοι αναλυτές εκφράζουν ήδη ανησυχία για τη συμπεριφορά της μάζας στην τρέχουσα αγορά. Το 25% των διαχειριστών κεφαλαίων που συμμετείχαν στην τελευταία έρευνα της Bank of America ανέφεραν ότι οι «long gold» τοποθετήσεις είναι το πιο πολυπληθές trade στην αγορά, ποσοστό αυξημένο από το 12% του Αυγούστου, και δεύτερο μόνο μετά τις τοποθετήσεις στις λεγόμενες «Επτά Μεγάλες» τεχνολογικές μετοχές.
Με αυτή την πορεία, «οι επενδυτές ενδέχεται να δημιουργούν ακούσια έναν νέο κίνδυνο — μια πιθανή φούσκα στον χρυσό», εκτιμά ο Γκάι Μίλερ, επικεφαλής στρατηγικής αγοράς της ασφαλιστικής Zurich.
Σύμφωνα με τους αναλυτές της Bank of America, η πρόσφατη αύξηση της τιμής του χρυσού έχει επιταχυνθεί πολύ πέρα από τη συνήθη κίνηση, με την τιμή του να βρίσκεται πλέον πάνω από 20% υψηλότερα από τον κινητό μέσο όρο των 200 ημερών και 70% πάνω από τον κινητό μέσο όρο των 200 εβδομάδων. Κάτι τέτοιο έχει συμβεί μόνο τρεις φορές στο παρελθόν, με τα αποτελέσματα να ακολουθούνται από πτώσεις της τάξης του 20-33%.
Ένας από τους βασικούς παράγοντες που τροφοδοτεί την άνοδο του χρυσού φέτος είναι οι αυξανόμενες προσδοκίες για μειώσεις επιτοκίων, κάτι που μειώνει την ελκυστικότητα του κρατικού χρέους, ενώ οι ανησυχίες για τον πληθωρισμό παραμένουν έντονες.
Στις ΗΠΑ, οι επενδυτές αναμένουν τέσσερις μειώσεις κατά 0,25% μέχρι το τέλος του επόμενου έτους, παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός παραμένει πάνω από τον στόχο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (2%) και άγγιξε το 2,7% τον Αύγουστο, ενώ οι εύκολες δημοσιονομικές πολιτικές ενισχύουν περαιτέρω την ανάπτυξη. Ως αποτέλεσμα, κάποιοι επενδυτές προειδοποιούν ολοένα και περισσότερο για μια ενδεχόμενη πληθωριστική έκρηξη.
«Διαχειριζόμαστε αρκετά μεγάλα διαρθρωτικά ελλείμματα σε μια ανοδική οικονομία», εξηγεί ο Νταν Τέιλορ, επικεφαλής επενδύσεων στην εταιρεία διαχείρισης επενδύσεων Man Numeric. «Πιστεύω ότι αυτό που κάνουν οι άνθρωποι είναι σωστό, προσπαθώντας να προστατεύσουν το κεφάλαιο και να αποκτήσουν περιουσιακά στοιχεία που δεν είναι “χαρτιά”», προσθέτει.
Τα χρέη είναι τόσο υψηλά στις ΗΠΑ, που «υπάρχει πραγματικά μόνο ένας αξιοπρεπής τρόπος εξόδου», εξηγεί ο Τέιλορ, ο οποίος αναφέρεται σε μια «πιο πληθωριστική κανονικότητα από αυτή που όλοι έχουμε συνηθίσει στη ζωή μας», ωθώντας τους επενδυτές να αγοράσουν πράγματα «με περιορισμένη προσφορά», όπως ο χρυσός ή ακόμη και το bitcoin.
Σε αυτό το περιβάλλον πρέπει να προστεθεί και η Ιαπωνία. Η Σανάε Τακάιτσι, η νέα ηγέτιδα του κυβερνώντος κόμματος της Ιαπωνίας, αναμένεται να πιέσει την Τράπεζα της Ιαπωνίας να μην αυξήσει τα επιτόκια γρήγορα.
«Το γεγονός ότι ένα πιθανό αντιστάθμισμα, όπως ο χρυσός, ανεβαίνει όταν οι μετοχές ανεβαίνουν, μου λέει ότι η αξία του χρήματος έχει μειωθεί», εξηγεί ο Ματ ΜακΛέναν, συνεπικεφαλής στην αμερικανική εταιρεία διαχείρισης επενδύσεων First Eagle.
Για μερικούς επενδυτές, η αφήγηση της υποτίμησης έχει όρια. Οι μετρήσεις του μακροπρόθεσμου πληθωρισμού στην αγορά ομολόγων των ΗΠΑ δεν έχουν εκτοξευτεί, υποδεικνύοντας ότι η αγορά δεν θεωρεί πως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα έχει χάσει τον έλεγχο του πληθωρισμού.
Σημείο… εξόδου
Την ίδια ώρα, οι εγγενείς ιδιότητες του χρυσού καθιστούν δύσκολη την εκτίμηση του κατάλληλου χρόνου εξόδου ή το να εκτιμηθεί πόσο υπερβολικός είναι ο ενθουσιασμός στην αγορά αυτή.
Ένα από τα στοιχεία που τροφοδοτούν την ανησυχία των επενδυτών είναι ότι ορισμένες παραδοσιακές μέθοδοι για να κρίνει κανείς αν ο χρυσός είναι υπερτιμημένος ή υποτιμημένος δεν είναι πια τόσο αξιόπιστες όσο ήταν παλιότερα.
Ένα τέτοιο μέτρο είναι η σχέση του χρυσού με τα προσαρμοσμένα στον πληθωρισμό επιτόκια, ή τα «πραγματικά» επιτόκια. Σύμφωνα με την παραδοσιακή θεώρηση, όταν τα επιτόκια αυτά μειώνονται, το κόστος ευκαιρίας για τη διατήρηση χρυσού αντί για ομόλογα που αποδίδουν εισόδημα μειώνεται, και οι τιμές του χρυσού θα βρίσκουν στήριξη. Ωστόσο, αυτή η σχέση άρχισε να αποδυναμώνεται καθώς τα πραγματικά επιτόκια αυξήθηκαν ταυτόχρονα με τον χρυσό μετά την πανδημία.
Ένα μοτίβο που παραμένει σταθερό είναι η αντίστροφη σχέση μεταξύ του χρυσού και του δολαρίου, εν μέρει λόγω του ότι το μέταλλο που αποτιμάται σε δολάρια γίνεται φθηνότερο στην αγορά όταν το αμερικανικό νόμισμα εξασθενεί.
Η καλύτερη αρχή του χρυσού από τη δεκαετία του 1970 συμπίπτει με το γεγονός ότι το δολάριο έχει τη χειρότερη χρονιά του από το 2017, καθώς ένας συνδυασμός εντεινόμενων προσδοκιών για μειώσεις επιτοκίων και ανησυχιών για την ανεξαρτησία της Fed ρίχνει την αξία του αμερικανικού νομίσματος.
Ένας από τους πιο αξιοσημείωτους μετασχηματισμούς αφορά και τα αποθέματα των κεντρικών τραπεζών. Τα περιουσιακά στοιχεία σε δολάρια — που περιλαμβάνουν όχι μόνο τα ομόλογα και τα έντοκα γραμμάτια του αμερικανικού δημοσίου, αλλά και καταθέσεις σε δολάρια, μετοχές και διάφορα περιουσιακά στοιχεία με εγγυήσεις — εξακολουθούν να αποτελούν τη μεγαλύτερη αναλογία των επίσημων αποθεμάτων κεντρικών τραπεζών παγκοσμίως.
Ωστόσο, ένας συνδυασμός χρόνων συνεχούς αγοράς χρυσού και της εκρηκτικής αύξησης της τιμής του έχει οδηγήσει στο σημείο όπου, σε αξιακή βάση, τα αποθέματα χρυσού των κεντρικών τραπεζών είναι έτοιμα να ξεπεράσουν τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου ως το πιο σημαντικό περιουσιακό στοιχείο αποθεμάτων.
Ως ποσοστό των αποθεμάτων των κεντρικών τραπεζών, ο χρυσός έχει αυξηθεί από 10% πριν από μια δεκαετία, σε περίπου 24% στο τέλος Ιουνίου, σύμφωνα με δεδομένα του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού.
Οι κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως έχουν συστηματικά συσσωρεύσει χρυσό την τελευταία δεκαετία, και, εξαιρουμένης της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, κατείχαν 29.998,4 τόνους στο τέλος Ιουνίου, σύμφωνα με δεδομένα του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού που περιλαμβάνουν τόσο καταγεγραμμένες όσο και μη καταγεγραμμένες αγορές.
Αυτό υποδηλώνει ότι, με τις τρέχουσες τιμές, η αξία των επίσημων αποθεμάτων χρυσού εκτός ΗΠΑ ανέρχεται περίπου σε 3,93 τρισ. δολάρια — μια ελαφρώς υψηλότερη τιμή από τον αριθμό του Ιουλίου για το σύνολο των ξένων κατόχων τίτλων του αμερικανικού δημοσίου, που ανέρχονταν σε 3,92 τρισ. δολάρια.
Η υπερβολικά αισιόδοξη εκτίμηση για τον χρυσό θα ήταν μια απώλεια της αξιοπιστίας της αμερικανικής πολιτικής για την καταπολέμηση του πληθωρισμού σε βάθος χρόνου, η οποία θα πλήξει και το δολάριο, καθώς οι επενδυτές προετοιμάζονται για πολύ χαμηλά επιτόκια και υποτίμηση περιουσιακών στοιχείων.
Η πραγματική παραγωγή
Μέσα σε αυτή τη μεγάλη εξίσωση, δεν θα πρέπει να παραβλέψει κανείς ότι και η παραγωγή χρυσού είναι περιορισμένη από το τι μπορούν να παράγουν οι μεταλλωρύχοι, με αποτέλεσμα η προσφορά να είναι σχετικά ανελαστική στο βραχυπρόθεσμο διάστημα — και αναμένεται να παραμείνει σχεδόν σταθερή τα επόμενα τρία χρόνια.
Η εκρηκτική αύξηση της τιμής έχει ήδη επηρεάσει την παραγωγή από τους παραδοσιακούς μεταλλωρύχους και έχει ενισχύσει την παραγωγή από εγκληματικές ομάδες, ιδιαίτερα στη Νότια Αμερική και τη Νότια Αφρική, αν και υπάρχουν ελάχιστες εκτιμήσεις για το μέγεθος της παραγωγής τους.
Το Βασιλικό Νομισματοκοπείο της Βρετανίας, μια κρατική εταιρεία που μετρά την ιστορία της από την εποχή του Αλφρέδου του Μέγα, αναμένεται να πετύχει ρεκόρ μηνιαίων όγκων στις πωλήσεις καταναλωτικών προϊόντων. Επίσης, σημείωσε τη μεγαλύτερη ποτέ μεμονωμένη αγορά χρυσών και αργυρών νομισμάτων, αξίας άνω των 50 εκατομμυρίων λιρών, πέντε φορές μεγαλύτερη από το ρεκόρ του 2022.
Η πρόσφατη αύξηση της λιανικής ζήτησης θεωρείται από πολλούς ως σύμπτωμα μιας αγοράς που ενδέχεται να υπερθερμαίνεται.
Η άνοδος της τιμής του χρυσού έχει επηρεάσει επίσης το ασήμι, το οποίο βρίσκεται σε νέο ιστορικό υψηλό, με την τιμή του να ξεπερνά τα 52 δολάρια ανά ουγγιά. Μάλιστα το Βασιλικό Νομισματοκοπείο της Βρετανίας φάνηκε να έχει εξαντλήσει τα ασημένια νομίσματα “Britannia” μίας ουγγιάς, που είναι δημοφιλή στους λιανικούς επενδυτές, για τους οποίους ο χρυσός δεν είναι επιλογή.
Στην Τουρκία, όπου ο χρυσός αποτελεί το 20% του οικογενειακού πλούτου, η απότομη αύξηση των τιμών ενδέχεται να ενισχύσει τις καταναλωτικές δαπάνες, καθώς οι πολίτες νιώθουν πλουσιότεροι, σύμφωνα με την ανάλυση της Capital Economics.
Στο Χονγκ Κονγκ, μία από τις μεγαλύτερες αγορές χρυσού στον κόσμο ανά κάτοικο, οι οικογένειες που διατηρούν χρυσό για δεκαετίες βιάζονται να τον πουλήσουν προκειμένου να εκμεταλλευτούν τις υψηλές τιμές.
Στην Ιαπωνία, η ζήτηση έχει αυξηθεί τόσο έντονα, που η Tanaka Precious Metals, ένας από τους κορυφαίους προμηθευτές χρυσού της χώρας, αναγκάστηκε να αναστείλει τις πωλήσεις μικρών ράβδων χρυσού και πλατίνας την περασμένη εβδομάδα.
Πηγή: ot.gr
Διαβάστε επίσης: «Έσκασε» το καζίνο των altcoins: Η συντριβή που εξαΰλωσε $380 δισ.