Ραγδαία αλλάζουν οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες όπως επίσης και οι σταθμίσεις τους. Με πολύ διαφορετικά σενάρια αναμένεται να λάβει χώρα το νέο stress test των τραπεζών το 2027- με στοιχεία τέλος 2026 έναντι- του προηγούμενου, με βάση τους νέους κινδύνουν που εντοπίζει η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, οι οποίοι βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με τους κινδύνους που αξιολογούσε η αρχή προ διετίας.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών στην έκθεση εκτίμησης κινδύνου Δεκεμβρίου 2025 εξετάζει το περίπλοκο και ασταθές οικονομικό περιβάλλον, στο οποίο οι τράπεζες καλούνται να λειτουργήσουν. Η ανάλυσή της εντοπίζει μια σειρά από παράγοντες που επηρεάζουν άμεσα και έμμεσα τη σταθερότητα, την κερδοφορία και την ανθεκτικότητα του τραπεζικού συστήματος. Οι κίνδυνοι αυτοί προέρχονται από γεωπολιτικές εντάσεις, εμπορικούς πολέμους, μεταβλητότητα στις χρηματοπιστωτικές αγορές, αλλά και από δημοσιονομικές πιέσεις και προκλήσεις στην αγορά ακινήτων.
1. Μακροοικονομική αβεβαιότητα και εμπορικές εντάσεις
Η ΕΒΑ υπογραμμίζει ότι η ευρωπαϊκή οικονομία παραμένει εκτεθειμένη στις παγκόσμιες εμπορικές εντάσεις, οι οποίες έχουν ήδη μετριάσει την οικονομική ανάπτυξη. Παρά το γεγονός ότι το ΑΕΠ της ΕΕ εμφάνισε ανθεκτικότητα στα πρώτα δύο τρίμηνα του 2025, η ανάπτυξη είναι υποτονική και εξαρτάται από εξαγωγές που επηρεάζονται έντονα από πολιτικές δασμών.
Η μακροοικονομική αβεβαιότητα θεωρείται κίνδυνος πρώτης γραμμής για τις τράπεζες, καθώς επηρεάζει:
-τη ζήτηση για δάνεια από νοικοκυριά και επιχειρήσεις,
-την αποτίμηση των περιουσιακών τους στοιχείων,
-και την ποιότητα του πιστωτικού τους χαρτοφυλακίου.
Αν οι εμπορικές εντάσεις επιδεινωθούν, οι τράπεζες αναμένεται να βρεθούν αντιμέτωπες με αύξηση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και μείωση των εσόδων από τόκους.
2. Πληθωρισμός, επιτόκια και μεταβαλλόμενο περιβάλλον νομισματικής πολιτικής
Παρότι ο πληθωρισμός σταθεροποιήθηκε λίγο πάνω από το 2%, η ΕΒΑ προειδοποιεί ότι παραμένουν σημαντικοί κίνδυνοι καθόδου λόγω γεωπολιτικών εξελίξεων κάτι που άλλωστε επέβαλε στην ECB να διενεργήσει ξεχωριστή άσκηση. Το πιο κρίσιμο στοιχείο για τις τράπεζες είναι το περιβάλλον επιτοκίων.
Η μείωση του επιτοκίου καταθέσεων της ΕΚΤ στο 2% και η χαλαρή νομισματική πολιτική οδηγούν σε πίεση στα καθαρά έσοδα από τόκους, τα οποία αποτελούν τον βασικό πυλώνα κερδοφορίας των τραπεζών.
Η ΕΒΑ εξηγεί ότι:
Η πτώση των επιτοκίων μειώνει τα έσοδα των τραπεζών. Υπενθυμίζεται ότι το δυσμενές σενάριο στην προηγούμενη άσκηση προβλέπε τάση για άνοδο των επιτοκίων η οποία ασφαλώς και δεν πραγματοποιήθηκε.
Με την τρέχουσα συγκυρία και την πτώση των επιτοκίων, οι επενδυτές γίνονται πιο ευαίσθητοι στα αποτελέσματα των τραπεζών και στις προοπτικές των καθαρών τόκων.
Η μεταβλητότητα στις διεθνείς αγορές μπορεί να επηρεάσει τις αποτιμήσεις τραπεζικών μετοχών και ομολόγων και αυτό καθιστά τις τράπεζες περισσότερο εκτεθειμένες σε αιφνίδιες αλλαγές στις προσδοκίες της αγοράς.
3. Μεταβλητότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών και κίνδυνος αποτιμήσεων
Παρότι οι ευρωπαϊκές τραπεζικές μετοχές έχουν παρουσιάσει εξαιρετικές αποδόσεις (σχεδόν +60% για τον δείκτη Euro Stoxx Banks), η ΕΒΑ προειδοποιεί ότι η άνοδος αυτή συνυπάρχει με υψηλή μεταβλητότητα.
Τα βασικά σημεία ανησυχίας περιλαμβάνουν αυξημένη ευαισθησία των αγορών σε ανακοινώσεις δασμών, ταχεία επιδείνωση του κλίματος σε περιπτώσεις διεθνούς χρηματοοικονομικής αστάθειας (όπως τα επεισόδια με τις περιφερειακές τράπεζες των ΗΠΑ), υπερβολικές αποτιμήσεις που ενδέχεται να διορθωθούν απότομα.
Οι τράπεζες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε αρνητικές μεταβολές των spreads, στην αύξηση του κόστους χρηματοδότησης και στην πιθανή πτώση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων που διακρατούν.
4. Ακίνητα: ανοδικές τάσεις αλλά και κίνδυνοι
Στα προηγούμενα σενάρια της αρχής υπήρχε επισήμανση για φούσκα των ακινήτων που επίσης δεν εκδηλώθηκε.
Η αγορά ακινήτων με βάση τα τρέχοντα σενάρια της αρχής, επιφέρει μικτούς κινδύνους:
Α. Σε κατοικίες. Η αγορά κατοικιών έχει ανακάμψει έντονα, με αυξήσεις τιμών 5,7% σε ετήσια βάση. Αν και αυτό βελτιώνει την εξασφάλιση στεγαστικών δανείων, δημιουργεί κινδύνους υπερτίμησης σε πολλές περιοχές της Ευρώπης, πίεσης στα νοικοκυριά λόγω αυξημένων ενοικίων, πιθανής διόρθωσης εάν οι οικονομικές συνθήκες επιδεινωθούν.
Οι τράπεζες εκτίθενται μέσω των υποθηκών και των χαρτοφυλακίων στεγαστικών δανείων.
Β. Σε εμπορικά ακίνητα. Τα εμπορικά ακίνητα δείχνουν σταθεροποίηση, αλλά η ΕΒΑ επισημαίνει “θύλακες κινδύνου” – ιδιαίτερα στον κλάδο των γραφείων, όπου:
η τηλεργασία συνεχίζει να περιορίζει τη ζήτηση, η αποτίμηση παραμένει εύθραυστη, η πτώση αξιών μπορεί να επιβαρύνει σημαντικά τους ισολογισμούς των τραπεζών.
5. Δημοσιονομικές πιέσεις και κίνδυνος κρατικού χρέους
Ένας από τους σοβαρότερους κινδύνους που εντοπίζει η ΕΒΑ είναι η δημοσιονομική κατάσταση πολλών κρατών-μελών. Οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες, οι επενδύσεις σε υποδομές και οι πιέσεις για κοινωνική στήριξη οδηγούν σε άνοδο του δημόσιου χρέους στο 81,8% του ΑΕΠ της ΕΕ.
Οι επιπτώσεις για τις τράπεζες είναι καθοριστικές και προβλέπουν μείωση της αξίας των κρατικών ομολόγων που κατέχουν, αύξηση του κόστους χρηματοδότησης λόγω μεγαλύτερων spreads, μεγαλύτερη έκθεση σε κινδύνους δημοσιονομικής αστάθειας.
6. Πολιτική αστάθεια και επιπτώσεις σε επενδύσεις και πιστώσεις
Η πολιτική αστάθεια σε κράτη της ΕΕ αποτελεί πρόσθετο κίνδυνο. Αβέβαιες δημοσιονομικές πολιτικές, καθυστερήσεις σε μεταρρυθμίσεις και κοινωνικές πιέσεις επηρεάζουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών, τη διάθεση για κατανάλωση, τις επενδυτικές αποφάσεις των επιχειρήσεων.
Οι τράπεζες αντιμετωπίζουν μειωμένη ζήτηση πιστώσεων, αυξημένα ρίσκα δανεισμού και μεγαλύτερη πιθανότητα νέων NPLs.
Η ΕΒΑ καταλήγει ότι το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα εμφανίζει μεν ανθεκτικότητα, αλλά βρίσκεται αντιμέτωπο με ένα σύνολο σοβαρών εξωτερικών κινδύνων. Η γεωπολιτική αστάθεια, η αβεβαιότητα στο παγκόσμιο εμπόριο, οι πιέσεις στα επιτόκια, η πιθανή υπερτίμηση των ακινήτων και οι αυξανόμενες δημοσιονομικές ανισορροπίες μπορούν να δημιουργήσουν αλυσιδωτές αντιδράσεις. Οι τράπεζες καλούνται να παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις και να ενισχύσουν την προσαρμοστικότητα και τα αποθέματα ασφαλείας τους, καθώς το περιβάλλον παραμένει εξαιρετικά ασταθές.
Πηγή: newmoney.gr