Της Μαρίας Καραΐσκου
Την απαρχή μίας νέας εποχής στον τομέα της ενέργειας στην Κύπρο σηματοδότησε το άνοιγμα της Ανταγωνιστικής Αγοράς (ΑΑΗ), με 17 συμμετέχοντες (παραγωγοί και προμηθευτές) να κάνουν το πρώτο βήμα στον «ανταγωνιστικό στίβο». Οι προμηθευτές έχουν την δυνατότητα να αγοράζουν ηλεκτρική ενέργεια τόσο από παραγωγούς συμβατικών καυσίμων όσο και από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), την οποία στη συνέχεια θα μπορούν να την διαθέτουν στους τελικούς καταναλωτές (οικιακούς ή επιχειρήσεις). Η Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού, βασίζεται στο ευρωπαϊκό «μοντέλο-στόχος» και λειτουργεί σαν «χρηματιστήριο ενέργειας».
Το μεγάλο ερώτημα που προκύπτει είναι αν, και κυρίως πότε, οι καταναλωτές θα δουν φθηνότερο ρεύμα, την στιγμή που σύμφωνα με την Eurostat πληρώνουν το δεύτερο ακριβότερο στην Ευρώπη, σε όρους αγοραστικής δύναμης.
Σοβαρές επιφυλάξεις εκφράζει ο ηλεκτρολόγος μηχανικός και ειδικός σε θέματα ηλεκτρικής ενέργειας, Χριστάκης Χατζηλαού. Ειδικότερα, μιλώντας στο ΣΙΓΜΑ, αναφέρει ότι στα επόμενα χρόνια δεν αναμένεται μείωση στην τιμή του ηλεκτρισμού. Αντίθετα, λόγω των διατιμήσεων της ΡΑΕΚ στην ΑΗΚ, ο κ. Χατζηλαού προβλέπει ότι στα επόμενα χρόνια οι καταναλωτές θα πληρώνουν ακόμη πιο ακριβό ρεύμα.
«Κατά την τεχνοκρατική μου άποψη, η έναρξη της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, τουλάχιστον για τα επόμενα χρόνια, δεν αναμένεται να μειώσει την τιμή του ηλεκτρισμού», υπέδειξε.
Εξηγώντας περαιτέρω, ο κ. Χατζηλαού ανέφερε ότι η τιμή του ηλεκτρισμού δεν θα μειωθεί καθώς δεν υπάρχουν αρκετοί παίκτες διαφορετικών τεχνολογιών για να αναπτυχθεί υγιής και πραγματικός ανταγωνισμός. Αντίθετα, όπως είπε, υπάρχει σε πολύ μεγάλο ποσοστό η ακριβή παραγωγή της ΑΗΚ που δεν μπορεί όμως να ανταγωνιστεί επί ίσοις όροις τις φτηνές ΑΠΕ.
«Θα προκαλέσει στρεβλώσεις»
«Η εφαρμογή του μοντέλου - στόχος στην αγορά ηλεκτρισμού θα προκαλέσει στρεβλώσεις, αφού η τιμή εκκαθάρισης, καθορίζεται από την τιμή της ακριβότερης μονάδας παραγωγής. Με αυτή την ακριβή τιμή, θα αποζημιώνονται ακόμη και οι φτηνές ΑΠΕ», υπογράμμισε ο Χριστάκης Χατζηλαού.
Υποστήριξε επίσης, ότι για να υπάρχει πραγματικό όφελος για τον καταναλωτή, θα πρέπει να γίνει μεταρρύθμιση του μοντέλου – στόχος, ώστε οι ΑΠΕ να ανταγωνίζονται μεταξύ τους και να αποζημιώνονται με βάση το πραγματικό τους κόστος.
«Αυξήσεις και όχι μειώσεις»
«Είναι σημαντικό ο κόσμος να γνωρίζει ότι η πλειοψηφία των καταναλωτών θα συνεχίσει να τιμολογείται από την ΑΗΚ. Για την ΑΗΚ θα ισχύουν οι διατιμήσεις τις οποίες έχει εγκρίνει η ΡΑΕΚ, και τις έχει εγκρίνει με κάποια αύξηση. Οπότε, για την πλειοψηφία των Κυπρίων καταναλωτών, αναμένεται αύξηση. Και η αύξηση θα συνεχιστεί, καθώς θα συνεχιστούν οι αυξήσεις των διατιμήσεων για τα επόμενα χρόνια», κατέληξε, ο ειδικός σε θέματα ηλεκτρικής ενέργειας, Χριστάκης Χατζηλαού.
Η Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού
Στην Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού έχουν δικαίωμα συμμετοχής οι παραγωγοί (συμβατικής ενέργειας και ΑΠΕ) και οι προμηθευτές. Οι κανόνες αγοράς ηλεκτρισμού, καθορίζουν τις ρυθμίσεις βάσει των οποίων πραγματοποιούνται οι συναλλαγές ενέργειας στο πλαίσιο της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού. Η λειτουργία και διαχείριση της εμπορίας του ηλεκτρισμού αποτελεί αρμοδιότητα του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ). Οι συμμετέχοντες στην Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού μπορούν να συναλλάσσονται μεταξύ τους για αγοραπωλησία ηλεκτρικής ενέργειας μέσω Διμερών Συμβολαίων, τα οποία γνωστοποιούνται μετέπειτα ΔΣΜΚ.
Η περίοδος εμπορίας στην ανταγωνιστική αγορά είναι 30 λεπτά. Κάθε μισή ώρα υποβάλλονται οι προσφορές και οι δηλώσεις και καθορίζονται τιμές για κάθε μια από τις τρεις επιμέρους αγορές:
– Την Προθεσμιακή Αγορά στην οποία οι συμμετέχοντες συνάπτουν διμερείς συμβάσεις σε τιμές και όρους που καθορίζουν οι ίδιοι.
– Την Προημερήσια Αγορά, στη οποία οι προμηθευτές συμπληρώνουν την ενέργεια που έχουν αγοράσει προθεσμιακά για να ικανοποιήσουν τη ζήτηση των πελατών τους για την επόμενη μέρα. Η ακριβότερη προσφορά πώλησης καθορίζει την τιμή στην οποία όλες οι προσφορές πληρώνονται (οριακή τιμή).
– Και την Αγορά Εξισορρόπησης Πραγματικού Χρόνου, η οποία λειτουργεί σε 24ωρη βάση και στην οποία ο ΔΣΜΚ αποδέχεται προσφορές από συμμετέχοντες για αύξηση ή μείωση της παραγωγής ή της κατανάλωσης ώστε να εξισορροπούνται συνεχώς και το ηλεκτρικό σύστημα να λειτουργεί με ασφάλεια.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΔΣΜΚ, Μετά την ολοκλήρωση της Προημερήσιας Αγοράς, το απόγευμα κάθε μέρας , στη Διαδικασία Ολοκληρωμένου Προγραμματισμού γίνεται ο προγραμματισμός παραγωγής, ανάλογα με τις δηλώσεις που έχουν γίνει στην Προθεσμιακή και Προημερήσια Αγορά και τους τεχνικούς περιορισμούς του ηλεκτρικού συστήματος.
«Την επόμενη ημέρα, στα πλαίσια της Αγοράς Εξισορρόπησης Πραγματικού Χρόνου, γίνονται αποδεκτές οι προσφορές για την ενέργεια εξισορρόπησης. Την επόμενη εργάσιμη μέρα εκτελούνται οι χρηματικές συναλλαγές για την Προημερήσια Αγορά μέσω του ΧΑΚ που είναι ο Φορέας Εκκαθάρισης. Στο τέλος κάθε μήνα εκτελείται η μηνιαία εκκαθάριση και εκκαθαρίζονται οι αποκλίσεις στη βάση των μετρήσεων και των αγορών και πωλήσεων ενέργειας που έχουν πραγματοποιηθεί στα πλαίσια της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού», αναφέρει η ανακοίνωση του ΔΣΜΚ.
Οι συμμετέχοντες μέχρι στιγμής στην Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού:
