Λίγο πριν από την ολοκλήρωση της συνόδου κορυφής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή COP 30 στη Βραζιλία την επόμενη εβδομάδα, οι πρόσφατες εκθέσεις διεθνών οργανισμών καταδεικνύουν ότι το χάσμα ανάμεσα στον φιλόδοξο στόχο των μηδενικών εκπομπών έως το 2050 (net zero) και στα απαραίτητα μέτρα για την επίτευξή του διευρύνεται σταθερά.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του ΟΟΣΑ (Climate Action Monitor 2025), οι δράσεις κατά της κλιματικής κρίσης επιβραδύνονται αισθητά. Η έκθεση χαρτογραφεί την πρόοδο 38 χωρών-μελών και 14 εταίρων, οι οποίες αντιπροσωπεύουν συνολικά το 78% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου — όμως οι εκπομπές τους παραμένουν 8% υψηλότερες από τα επίπεδα που απαιτούνται για να επιτευχθούν οι ίδιοι οι στόχοι τους για το 2030.
Η καθυστέρηση αυτή απέχει σημαντικά από την απαιτούμενη τροχιά για κλιματική ουδετερότητα το 2050. Παγκοσμίως, οι εκπομπές αυξήθηκαν κατά 1,7% το 2023 φτάνοντας σε ιστορικό υψηλό, ενώ από το 2015 η συνολική άνοδος αγγίζει το 3%. Ο ΟΟΣΑ καλεί τη διεθνή κοινότητα να ενισχύσει την αξιοπιστία της ενόψει των νέων δεσμεύσεων για το 2035, που θα αποτελέσουν νέο ενδιάμεσο στόχο.
Η επιβράδυνση των κλιματικών δράσεων είναι η άλλη όψη της επιβράδυνσης στην πράσινη μετάβαση που καταγράφει και ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ). Παρότι παραμένει η εκτίμηση ότι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) θα αυξάνονται ταχύτερα από κάθε άλλη μορφή ενέργειας, ο ΙΕΑ αναθεώρησε ανοδικά τις προβλέψεις για τη ζήτηση φυσικού αερίου — και σε μικρότερο βαθμό πετρελαίου — ενώ για το LNG επισημαίνει ότι, με τις προγραμματισμένες επενδύσεις, η παραγωγή του θα αυξηθεί κατά 50% έως το 2030.
Η επιβράδυνση στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αυξάνει και τους κινδύνους ακραίων καιρικών φαινομένων. Οι προβολές του ΟΟΣΑ δείχνουν ότι η μέση θερμοκρασία του πλανήτη μπορεί να διαφοροποιηθεί έως και κατά 6 βαθμούς Κελσίου μεταξύ των σεναρίων χαμηλών και υψηλών εκπομπών — μια διαφορά που «αποκαλύπτει το κόστος της καθυστέρησης στη δράση».
Ο ΟΟΣΑ και ο ΙΕΑ συμφωνούν ότι η μέση παγκόσμια θερμοκρασία θα υπερβεί σταθερά τον στόχο της Συνόδου του Παρισιού του 2015, που όριζε άνοδο έως 2°C σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή. Ο στόχος αυτός καθίσταται ανέφικτος αν δεν επιτευχθεί το net zero.
Μετά την επικύρωση της Συνθήκης του Παρισιού, οι εθνικές δεσμεύσεις μείωσαν την προβλεπόμενη υπερθέρμανση στους 2,4–2,6°C ως τα τέλη του 21ου αιώνα, από 3,7–4,8°C προηγουμένως. Ωστόσο, οι σημερινές δεσμεύσεις παραμένουν ανεπαρκείς και συχνά δεν υλοποιούνται πλήρως.
Η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις πιο εκτεθειμένες χώρες της Ευρώπης σε ακραία θερμικά φαινόμενα. Ο ΟΟΣΑ καταγράφει 79 ημέρες επίπονου καύσωνα ετησίως, έναντι 67 στην Ιταλία και 65 στην Ισπανία. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Ινδία εμφανίζει 267 ημέρες καύσωνα τον χρόνο, ενώ —με ιδιαίτερα χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα— αντιμετωπίζει μεγάλες δυσκολίες στην ταχεία πράσινη μετάβαση. Το ίδιο ισχύει για πολλές αναδυόμενες οικονομίες, γεγονός που, όπως τονίζουν ο ΟΟΣΑ, το ΔΝΤ και άλλοι οργανισμοί, διευρύνει το χάσμα κλιματικής ανθεκτικότητας μεταξύ πλούσιων και φτωχότερων χωρών εάν δεν υπάρξει οικονομική στήριξη από τις πρώτες προς τις δεύτερες.
Η έκθεση του ΟΟΣΑ αποκαλύπτει επίσης διαφορετικές «ταχύτητες» στις κλιματικές πολιτικές. Οι χώρες της ΕΕ ηγούνται, μειώνοντας τις εκπομπές και υιοθετώντας νομικά δεσμευτικούς στόχους για το net zero, αλλά αντιπροσωπεύουν μόλις το 17,7% των παγκόσμιων εκπομπών. Το 2023, η ΕΕ περιόρισε τις εκπομπές κατά 9% σε σύγκριση με το 2022.
Οι 38 χώρες του ΟΟΣΑ πέτυχαν μείωση 3,6% το 2023 σε σχέση με το 2022 και 10% από το 2015. Αντίθετα, οι χώρες-εταίροι κατέγραψαν αύξηση 4,1% από πέρυσι και 12% από το 2015. Στην Κίνα, που ευθύνεται για περίπου το 30% των παγκόσμιων εκπομπών, οι ρύποι αυξήθηκαν κατά 5% το 2023, ενώ στην Ινδία κατά 7,5%. Οι δύο αυτές χώρες έχουν διαφορετικούς ορίζοντες για το net zero: το 2060 για την Κίνα και το 2070 για την Ινδία. Έως τον περασμένο Σεπτέμβριο, 114 χώρες, μαζί με τις 27 της ΕΕ, είχαν υιοθετήσει στόχους μηδενικών εκπομπών.
Πηγή: newmoney.gr
Διαβάστε επίσης: Micro-Soft: Η λέξη σε ένα γράμμα που άλλαξε τον κόσμο