Η τεχνητή νοημοσύνη επιβραδύνει τις προσλήψεις για junior θέσεις εργασίας, αλλά η ιστορία δείχνει, ότι οι νέοι εργαζόμενοι είναι εκείνοι που προσαρμόζονται καλύτερα σε κάθε τεχνολογική επανάσταση.
Σύμφωνα με το Bloomberg, δεν είναι η καλύτερη εποχή για να είσαι 22χρονος προγραμματιστής. Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη αναπτύσσεται με ταχύτατους ρυθμούς, η αύξηση των θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ επιβραδύνεται όχι συνολικά, αλλά κυρίως, σε επαγγέλματα, όπου η τεχνητή νοημοσύνη, μπορεί να αναλάβει καθήκοντα, και πιο έντονα για εργαζομένους ηλικίας 22-25 ετών.
Αυτό έχει τροφοδοτήσει διαδοχικές προειδοποιήσεις, σύμφωνα με τις οποίες η τεχνητή νοημοσύνη ενδέχεται να αναλάβει τα βασικά καθήκοντα εισαγωγικού επιπέδου, στερώντας από τους νέους εργαζομένους το πρώτο σκαλοπάτι της επαγγελματικής τους ανέλιξης και αφήνοντάς τους εκτός αγοράς εργασίας.
Η συζήτηση γύρω από την απειλή που δημιουργεί η τεχνητή νοημοσύνη για τις θέσεις εργασίας entry level έχει γίνει τόσο εκτεταμένη, ώστε τείνει να θεωρείται αυτονόητη αλήθεια. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία οικονομική αρχή που να υπαγορεύει ότι μια νέα τεχνολογία πλήττει κατ’ εξοχήν τους νεότερους εργαζόμενους. Συχνά, ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Έτσι, αντί να δούμε μια ολόκληρη γενιά σταδιοδρομιών να τορπιλίζεται από την τεχνητή νοημοσύνη, ίσως σε λίγα χρόνια η τρέχουσα δυσμενής αγορά εργασίας για τους νέους να εκληφθεί ως μια παροδική συγκυρία.
«Δεν πρόκειται για νόμο της φυσικής ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα καταλάβει τις θέσεις εισαγωγικού επιπέδου», τόνισε ο συνιδρυτής του LinkedIn, Ριντ Χόφμαν, σε πρόσφατο επεισόδιο του podcast Possible. Δεν είναι ο μόνος που διατηρεί επιφυλάξεις. «Η άποψή μου είναι ότι είναι ακόμη πολύ νωρίς για να εξαχθούν συμπεράσματα, καθώς η επίδραση της ΑΙ μέχρι στιγμής παραμένει μάλλον περιορισμένη σε συνολικό επίπεδο», ανέφερε ο Πίτερ ΜακΚρόρι, επικεφαλής οικονομολόγος της Anthropic.
Στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκεται και ο Ντέιβιντ Ντέμινγκ, καθηγητής Οικονομικών της Εργασίας στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, προειδοποίησε ότι θα ήταν εντελώς ασυνήθιστο να δούμε την αντίθετη τάση από ό,τι σε κάθε προηγούμενη τεχνολογική επανάσταση. «Τον τελευταίο αιώνα, οι ανατρεπτικές καινοτομίες γενικά ευνοούν τους νέους και τους μορφωμένους, επειδή είναι πιο ικανοί να προσαρμόζονται σε νέους τρόπους εργασίας», σημείωσε σε πρόσφατη ομιλία του.
«Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αποδειχθεί διαφορετική», πρόσθεσε, «αλλά αμφιβάλλω. Οι νέοι, μορφωμένοι άνθρωποι είναι ήδη οι πιο ένθερμοι χρήστες της και διαθέτουν τη δημιουργικότητα και το ανοιχτό μυαλό για να ανακαλύψουν τις καλύτερες χρήσεις της».
Η αγορά εργασίας των ΗΠΑ παρουσιάζει σημάδια ύφεσης, με την ανεργία να αγγίζει το υψηλότερο επίπεδο από το 2021. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν σαφείς αποδείξεις ότι η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί τον βασικό παράγοντα αυτής της τάσης. «Στην αγορά εργασίας λαμβάνουν χώρα πολλές διαφορετικές αλλαγές αυτή την περίοδο», εξηγεί η Μάρθα Γκίμπελ, εκτελεστική διευθύντρια στο Budget Lab του Γέιλ. «Χρονικά, η επιβράδυνση δεν φαίνεται να σχετίζεται με την ΑΙ».
Από την άλλη πλευρά, δύο πρόσφατες μελέτες οικονομολόγων από το Χάρβαρντ και το Στάνφορντ καταγράφουν τις πρώτες ενδείξεις ότι οι ανησυχίες για την επαγγελματική ανέλιξη αρχίζουν να αποκτούν έδαφος. Συγκεκριμένα, δείχνουν πως η απασχόληση επιβραδύνεται για νεότερους και χαμηλόβαθμους εργαζόμενους σε τομείς όπου η τεχνητή νοημοσύνη έχει άμεση εφαρμογή, όπως η ανάπτυξη λογισμικού και η εξυπηρέτηση πελατών.
Η πιο διαδεδομένη εξήγηση είναι ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εργαζόμενοι έχουν συσσωρεύσει εμπειρία και κριτική σκέψη τις οποίες η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί εύκολα να αναπαράγει. Αντίθετα, οι νεότεροι επαγγελματίες ξεκινούν από τη βάση της σταδιοδρομίας, αναλαμβάνοντας πιο απλές πνευματικές εργασίες, εκεί ακριβώς όπου η τεχνολογία μπορεί να επέμβει αποτελεσματικά.
Αντίστοιχα, οι οικονομολόγοι του Στάνφορντ υποστηρίζουν ότι οι εργαζόμενοι στην αρχή της καριέρας τους διαθέτουν κυρίως «γνώσεις από βιβλία», τις οποίες η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να απορροφήσει και να εφαρμόσει γρηγορότερα. Από την άλλη, έρευνα από το πανεπιστήμιο του Τορόντο υποστηρίζει ότι η ΑΙ είναι εξαιρετική στην «εφαρμογή», στη δημιουργία παρουσιάσεων, την ανάλυση δεδομένων ή τη σύνοψη εγγράφων, αλλά αδυνατεί να επιδείξει την απαραίτητη κρίση για τον εντοπισμό νέων ευκαιριών ή την επιλογή στρατηγικής πορείας.
Η κοινή συνισταμένη όλων αυτών των ερευνών είναι ότι η εμπειρία και η κριτική σκέψη παραμένουν ανεκτίμητες δεξιότητες που δεν μπορούν να αντικατασταθούν από την τεχνητή νοημοσύνη.
Παρόλα αυτά, δεν λείπουν οι φωνές που θεωρούν τις παραπάνω εξηγήσεις ελλιπείς ή και κολακευτικές για τους προϊσταμένους, των οποίων η εργασία θεωρείται υπερβολικά πολύπλοκη για να αποκωδικοποιηθεί από τους αλγόριθμους. Η πραγματικότητα, σημειώνουν, είναι πως οι δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης παραμένουν βαθιά απρόβλεπτες και εξελίσσονται διαρκώς, καθιστώντας δύσκολη κάθε προσπάθεια να οριστεί με σαφήνεια το ποια επαγγέλματα απειλούνται περισσότερο.
Πρόκειται πιθανότατα για μια μεταβατική περίοδο. Οι νεότεροι εργαζόμενοι εμφανίζονται σε μειονεκτική θέση, όχι επειδή η τεχνολογία τους καθιστά παρωχημένους, αλλά επειδή οι εταιρείες διστάζουν να προσλάβουν έως ότου κατανοήσουν πώς να αξιοποιήσουν την ΑΙ. «Οι επιχειρήσεις βρίσκονται σε κατάσταση αναμονής καθώς πειραματίζονται για το αν η ΑΙ μπορεί να βελτιώσει την παραγωγικότητα ή να μειώσει το κόστος εργασίας», γράφει ο οικονομολόγος Μπχαράτ Τσάνταρ, εκ των συγγραφέων μελέτης του Στάνφορντ. «Όταν μάθουν πώς να την ενσωματώνουν στις διαδικασίες τους, μπορεί ακόμη και να αντιστρέψουν πορεία και να προσλάβουν ξανά περισσότερους νέους», προσθέτει.
«Σοκ εξειδίκευσης»
Τα τελευταία δύο χρόνια, πολλές εταιρείες έχουν διαπιστώσει ότι αρκετές παραδοσιακές θέσεις μπορούν να αντικατασταθούν πλήρως ή μερικώς από τεχνητή νοημοσύνη. Ωστόσο, σπανίως γνωρίζουν ποιες δεξιότητες απαιτούνται στο νέο περιβάλλον. «Οι περισσότερες εταιρείες δεν έχουν υιοθετήσει ακόμη την ΑΙ» εξηγεί ο Καρίμ Λακάνι, πρόεδρος του Ινστιτούτου σχεδιασμού ψηφιακών δεδομένων στο Χάρβαρντ. «Χρειάζεται χρόνος για να αναπτυχθούν νέες διαδικασίες, να οριστούν ρόλοι και να εντοπιστούν ευκαιρίες».
Σε αυτό το κλίμα αβεβαιότητας, πολλές επιχειρήσεις «παγώνουν» τις νέες προσλήψεις. Το αποτέλεσμα είναι ιδιαίτερα σκληρό για τους εργαζόμενους εισαγωγικού επιπέδου, που βρίσκουν δουλειά μόνο αν οι εταιρείες ανοίγουν νέες θέσεις. Ωστόσο, αυτή η κατάσταση δεν θα διαρκέσει επ’ αόριστον. Οι διαδικασίες θα σταθεροποιηθούν, νέοι ρόλοι θα δημιουργηθούν και οι νεότεροι εργαζόμενοι θα αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες.
Η OpenAI έχει ήδη ανακοινώσει τη δημιουργία μιας νέας πλατφόρμας που θα συνδέει εργοδότες με υποψηφίους που διαθέτουν δεξιότητες στην τεχνητή νοημοσύνη. Και η ιστορία δείχνει ότι οι νεότεροι έχουν πλεονέκτημα. Όταν εμφανίστηκαν οι προσωπικοί υπολογιστές, οι μεγαλύτεροι εργαζόμενοι ήταν εκείνοι που δυσκολεύτηκαν περισσότερο να προσαρμοστούν, σε αντίθεση με τους νεότερους που εξοικειώθηκαν γρήγορα με τη νέα τεχνολογία.
Σήμερα, οι νέοι χρησιμοποιούν ήδη την ΑΙ σε μεγαλύτερο βαθμό: το 46% των μηνυμάτων στο ChatGPT αποστέλλεται από χρήστες ηλικίας 18-25 ετών, σύμφωνα με το Pew Research. Παρότι οι νέοι εκφράζουν συχνά μεγαλύτερη ανησυχία για την απώλεια θέσεων εργασίας, όσοι βρίσκονται πιο κοντά στην τεχνολογία εμφανίζονται λιγότερο φοβισμένοι. Μόλις το 15% των προγραμματιστών 18-24 ετών θεωρεί την ΑΙ απειλή για τη δουλειά του, ποσοστό σχεδόν ίδιο με αυτό των 55-64 ετών.
Από την ανησυχία στις ευκαιρίες
Κάποιες εταιρείες που έχουν υιοθετήσει πιο ενεργά την τεχνητή νοημοσύνη αναθεωρούν ήδη τη στρατηγική τους. Η Shopify, για παράδειγμα, ανακοίνωσε ότι «προσλαμβάνει περισσότερους ασκούμενους επειδή χρησιμοποιούν την ΑΙ με τους πιο δημιουργικούς τρόπους και έχουν νοοτροπία αρχαρίου από τη φύση τους». Αντίστοιχα, η Duolingo δήλωσε ότι οι νέοι εργαζόμενοι είναι εκείνοι που αξιοποιούν καλύτερα τα εργαλεία.
«Η προσαρμοστικότητα και η εξοικείωση με την τεχνητή νοημοσύνη των εργαζομένων κάτω των 35 ετών τους καθιστά πιο ανταγωνιστικούς στη σημερινή αγορά», τονίζει ο Έρικ Κούτσερ, ανώτερος συνεργάτης στη McKinsey & Co. Ο Λακάνι κάνει λόγο για ένα «σοκ εμπειρογνωμοσύνης» που μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να μειώσει το χάσμα ανάμεσα σε έμπειρους και νεότερους εργαζόμενους.
Η ακαδημαϊκή απάντηση
Τα πανεπιστήμια κινούνται ήδη προς αυτή την κατεύθυνση. Στο American University, η Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων Kogod ενσωματώνει την τεχνητή νοημοσύνη στο 90% των μαθημάτων, ενώ έχει διπλασιάσει τα μαθήματα στα λεγόμενα «soft skills», όπως οι παρουσιάσεις και η συνεργασία. «Οι προβλέψεις ότι θα εξαφανιστεί το 50% των θέσεων εργασίας αρχικού επιπέδου είναι υπερβολικές», αναφέρει ο κοσμήτορας Ντέιβιντ Μάρτσικ. «Νέες ευκαιρίες και νέες θέσεις θα δημιουργηθούν». Όπως καταλήγει ο Μάρτσικ, «οι νέοι προσαρμόζονται, είτε το θέλουν οι θεσμοί είτε όχι».
Διαβάστε επίσης: Αργεντινή: Νέα βουτιά για το πέσο παρά τη στήριξη Τραμπ