Της Χάρις Βωβού
Ο υδράργυρος αρχίζει να ανεβαίνει, οι πιο καυτοί μήνες του έτους είναι μπροστά μας, οι οποίοι μάλιστα αναμένεται να «παγώσουν» κάποια θέματα που απασχολούν τον τομέα της εργασίας στη χώρα μας. Οι καλοκαιρινές διακοπές έφθασαν και για τους βουλευτές μας και έτσι οι εργασίες της Βουλής ετοιμάζονται να κάνουν τη θερινή τους παύση για το φετινό καλοκαίρι. Τα εργασιακά ζητήματα που απασχολούν τις κοινοβουλευτικές επιτροπές είναι πολλά, με κυριότερο το ζήτημα της τηλεργασίας, το οποίο αναμένεται να πάει στην ολομέλεια προς ψήφιση πριν το κλείσιμο της Βουλής. Η θέσπιση της εξ αποστάσεως εργασίας είναι ένα καίριο θέμα, το οποίο επηρεάζει μεγάλη μερίδα εργαζομένων και εργοδοτών, ιδιαίτερα τα τελευταία τρία χρόνια.
Το ποσοστό της τηλεργασίας στην Κύπρο καταγράφεται υψηλό και πλέον είναι στα χέρια των βουλευτών το αν θα ψηφίσουν ή όχι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Όλες οι απαιτούμενες διαδικασίες έχουν ολοκληρωθεί, ο διάλογος έχει κλείσει, οδεύοντας στο να κατοχυρωθεί ένα σημαντικό επίτευγμα, όπως είναι η διασφάλιση του δικαιώματος στην αποσύνδεση. Ωστόσο τι αναμένεται να γίνει με τα υπόλοιπα σημαντικά εργασιακά θέματα, όπως είναι η απασχόληση ξένου εργατικού δυναμικού, ο κατώτατος μισθός, το συνταξιοδοτικό και η φορολογική μεταρρύθμιση; Θα «πάνε διακοπές μαζί με τη Βουλή», για να τεθούν τελικά υπό συζήτηση μετά το άνοιγμά της;
Η «βαλίτσα» του υπουργού Εργασίας
Σύμφωνα με πληροφόρηση του Economy Today, τα εργασιακά θέματα, τα οποία έχει ψηλά στην ατζέντα του ο υπουργός Εργασίας και στόχος είναι να συζητηθούν πριν το κλείσιμο της Βουλής για τις θερινές διακοπές είναι τα εξής:
1. Ο περί Ρύθμισης του Πλαισίου Οργάνωσης της Τηλεργασίας Νόμος: Σκοπός του η ρύθμιση των εργασιακών όρων απασχόλησης που διέπουν την τηλεργασία ώστε να λειτουργεί ομαλά η αγορά εργασίας. Με βάση το προτεινόμενο νομοσχέδιο, ρυθμίζονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις εργοδοτών και εργαζομένων, όπως θέματα ωραρίου, εργασιακή ασφάλεια και ικανοποίηση, υγεία και ασφάλεια, ευκαιρίες επαγγελματικής ανέλιξης, κατάρτισης/επιμόρφωσης κ.τλ..
1. Ο περί Ιδιωτικών Γραφείων Εξεύρεσης Εργασίας (Τροποποιητικός) Νόμος του 2022: Σκοπό έχει την εισαγωγή διατάξεων στον βασικό Νόμο προς ενίσχυση της παροχής υπηρεσιών υψηλής ποιότητας εκ μέρους των ιδιωτικών γραφείων εξεύρεσης εργασίας και τη διασφάλιση της μεγαλύτερης δυνατής προστασίας τόσο προς τους εργοδότες όσο και προς τα άτομα που αναζητούν εργασία και συναλλάσσονται με τα γραφεία αυτά.
«Έχουμε στόχο να περάσει πριν το κλείσιμο της Βουλής, ο περί Κατώτατου Ορίου Μισθών (Τροποποιητικός) Νόμος του 2023. Σκοπός του νομοσχεδίου είναι η τροποποίηση του βασικού Νόμου, με τρόπο ώστε οι ποινές για παράβαση του Διατάγματος για τον Εθνικό Κατώτατο Μισθό καταστούν ουσιαστικές και αποτρεπτικές και ανταποκρίνονται στα δεδομένα της εποχής».
Σημειώνεται ότι τα νομοσχέδια που έχουν πρόσφατα περάσει είναι ο περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2023. Σκοπός του ήταν η ρύθμιση του θέματος παροχής επιδόματος ανεργίας προς μισθωτούς, των οποίων η απασχόληση έχει τερματιστεί ή διακοπεί δυνάμει Σχεδίου Εθελούσιας Αποχώρησης. Επίσης, ο περί Ετήσιων Αδειών Μετ’ Απολαβών (Τροποποιητικός) Νόμος του 2023: Σκοπός του ήταν η διαγραφή της πρόνοιας, σύμφωνα με την οποία για να δικαιούται ένας εργαζόμενος ετήσια άδεια μετ’ απολαβών, θα πρέπει να έχει εργαστεί τουλάχιστον 13 εβδομάδες εντός του έτους άδειας.
Τι προνοεί το νομοσχέδιο για την τηλεργασία
Το νομοσχέδιο προνοεί χρήση της τηλεργασίας σε εθελοντική βάση μετά από συμφωνία εργοδότη και εργαζομένου, ενώ δεν καλύπτει τη Δημόσια Υπηρεσία για την οποία θα υπάρξει ξεχωριστό πλαίσιο ρυθμίσεων από το Υπουργείο Οικονομικών. Ειδικότερα:
• Προνοεί υποχρεωτική χρήση τηλεργασίας, σε εξαιρετικά έκτακτες περιπτώσεις, οι οποίες καθορίζονται στο νομοσχέδιο, όπως είναι η έκδοση σχετικού διατάγματος του υπουργού Υγείας με βάση τον περί Λοιμοκάθαρσης Νόμο και σε περίπτωση τεκμηριωμένου κινδύνου υγείας εργαζόμενου.
• Προβλέπεται απαγόρευση διακρίσεων κατά των τηλεργαζόμενων.
• Καθορίζει υποχρέωση του εργοδότη σε σχέση με το κόστος τηλεργασίας, όπως το κόστος του εξοπλισμού που θα χρησιμοποιεί ο τηλεργαζόμενος, εκτός αν συμφωνηθεί να γίνεται χρήση του εξοπλισμού του εργοδότη, των τηλεπικοινωνιών, της χρήσης του οικιακού χώρου εργασίας, καθώς και της συντήρησης του εξοπλισμού και της αποκατάστασης βλαβών.
• Καθορίζεται το ελάχιστον ποσό που ο εργοδότης οφείλει να καταβάλει στον εργαζόμενο.
• Ρυθμίζεται το δικαίωμα αποσύνδεσης μετά τη λήξη του ωραρίου εργασίας, δηλαδή να απέχει πλήρως ο εργαζόμενος από την παροχή της εργασίας του.
• Προνοείται εκ των προτέρων ενημέρωση του εργαζόμενου από τον εργοδότη για επιμέρους θέματα τηλεργασίας, όπως χρονικά όρια τηλετοιμότητας, διαδικασίες υποστήριξης, περιορισμούς στη χρήση εξοπλισμού, κινδύνους από τη χρήση τηλεργασίας, προστασία προσωπικών δεδομένων.
• Καθορίζονται θέματα εργασιακής ασφάλειας μέσω της οποίας η χρήση της τηλεργασίας δεν πρέπει να επηρεάζει υφιστάμενα δικαιώματα εργαζομένων, όπως είναι ο μισθός και το ωράριο.
• Ρυθμίζονται θέματα ασφάλειας και υγείας των τηλεργαζομένων, αλλά και θέματα παροχής ευκαιριών επαγγελματικής ανέλιξης, κατάρτισης σε τηλεργαζόμενους.
• Καθορίζονται οι εξουσίες και τα καθήκοντα των επιθεωρητών που είναι αρμόδιοι για την εφαρμογή του νόμου, ενώ προβλέπονται ποινές μέχρι και 10.000 ευρώ για τους παραβάτες.
Εργάτες τρίτων χωρών
Ωστόσο τα ζητήματα στα εργασιακά δεν σταματούν εδώ. Η έναρξη της φετινής τουριστικής περιόδου και η ανάγκη για απασχόληση ατόμων σε επαγγέλματα του ξενοδοχειακού τομέα, επηρεάζει μια μερίδα ντόπιων και ξένων εργαζομένων. Η απασχόληση ξένου εργατικού δυναμικού είναι ένα από τα πιο σημαντικά εργασιακά θέματα που απασχολεί πολλούς τομείς, όπως τον τουριστικό τομέα, την εστίαση, τη βιομηχανία και τον γεωργικό τομέα. Μιλώντας στο Economy Today ο γενικός γραμματέας της Συνομοσπονδίας Εργαζομένων Κύπρου (ΣΕΚ), Ανδρέας Μάτσας, εξήγησε ότι είναι αρκετά τα εργασιακά ζητήματα που χρήζουν επίλυσης, όπως το θέμα της στρατηγικής απασχόλησης των εργαζομένων από τρίτες χώρες, το οποίο ανέρχεται σε ποσοστό 30% του συνολικού αριθμού εργαζομένων.
Όπως εξηγεί, από την πρώτη ημέρα που ανακοινώθηκε η Στρατηγική έχουν δοθεί χιλιάδες άδειες σε Ομίλους για να εργοδοτήσουν μετανάστες από τρίτες χώρες, με τους περισσότερους να είναι στον τομέα της εστίασης, των ξενοδοχείων, της βιομηχανίας και της γεωργίας. Όπως τονίζει ο κ. Μάτσας υπάρχει ανάγκη για εργοδότηση, όμως είναι σημαντικό να μη γίνεται εκμετάλλευση. «Η αναθεώρηση της Στρατηγικής για την απασχόληση εργαζομένων από τρίτες χώρες δημιουργεί συνθήκες απόλυτης εκμετάλλευσης των προνοιών και παραμέτρων, καθώς δίνονται ανεξέλεγκτα άδειες. Δεν είμαστε εναντίον στην παραχώρηση αδειών αλλά να γίνεται με συγκεκριμένα κριτήρια και να υπάρξει μια γενικότερη προσέγγιση στο μεταναστευτικό», προβλέποντας ο ίδιος ότι αυτές οι κινήσεις θα οδηγήσουν σε αύξηση της ανεργίας.
Πολλά είναι τα μεγάλα ζητήματα που είναι ανοιχτά αυτή την περίοδο και χρήζουν διευθέτησης, εξηγεί στο Economy Today η γενική γραμματέας της Παγκύπριας Εργατικής Ομοσπονδίας (ΠΕΟ), Σωτηρούλα Χαραλάμπους. Αρχικά για το θέμα της στρατηγικής απασχόλησης εργαζομένων από τρίτες χώρες είπε ότι είναι ψηλά στην προτεραιότητα, με όλα τα υπόλοιπα εργασιακά ζητήματα να είναι εξίσου ύψιστης σημασίας. Όπως εξηγεί «ζητήσαμε να συζητήσουμε τα προβλήματα, καθώς εγκρίνονται άδειες στον ξενοδοχειακό τομέα και σε χώρους χωρίς συλλογική σύμβαση».
Όλα ψηλά στην ατζέντα
Επίσης, στο θέμα του κατώτατου μισθού θα πρέπει να διευκρινιστούν κάποια ζητήματα όπως οι ώρες εργασίας, οι υπερωρίες, ο 13ος μισθός και η καταβολή της ΑΤΑ. Την ίδια ώρα, σημειώνει ότι θα πρέπει να γίνει διάλογος για μέτρα διεύρυνσης των συλλογικών συμβάσεων. «Να δούμε πώς προχωρούμε για να υλοποιήσουμε την Οδηγία της Ε.Ε., ώστε να διερευνηθεί η κάλυψη σε συλλογικές συμβάσεις». Για το συνταξιοδοτικό είναι σημαντικό να καταστεί σαφές ποια είναι η κατεύθυνση της κυβέρνησης για τη μεταρρύθμιση και για τη μείωση 12% στα 63 έτη. Στο τραπέζι των συνομιλιών μπαίνει και η ρύθμιση της τηλεργασίας. Όσον αφορά στο επίδομα μητρότητας που ζητά σε επιστολή προς τον υπουργό Εργασίας να επανεξεταστεί, η κ. Χαραλάμπους είπε ότι αυτό είναι κάτι απλό για να επιλυθεί, συγκριτικά με τα παραπάνω θέματα, τα οποία είναι «πολλά, μεγάλα και ανοιχτά».
Ένα άλλο ζήτημα που βρίσκεται στην ατζέντα της ΣΕΚ είναι η πρόσφατη σύσταση της Ε.Ε. ώστε να δημιουργηθεί μια στρατηγική απασχόλησης σε συνεργασία με τον υπουργό Εργασίας και τους κοινωνικούς εταίρους. Στόχος είναι να υπάρξει οριζόντια επέκταση των συλλογικών συμβάσεων τουλάχιστον στο 80% των εργαζομένων των ιδιωτικών επιχειρήσεων (όπως βιομηχανίες), από το 43% που καλύπτεται σήμερα.
Ακόμη, η εκκρεμότητα για το συνταξιοδοτικό αποτελεί μια ξεκάθαρη κοινωνική διάσταση, σημειώνει, για να υπάρχει ένα ελάχιστο ύψος συντάξεων, ώστε κανένας να μην παίρνει σύνταξη κάτω από το όριο της φτώχειας. Θα πρέπει να υπάρξει σαφής διασύνδεση με το Ταμείο Πρόνοιας, το οποίο θα λειτουργεί συμπληρωματικά προς το συνταξιοδοτικό σύστημα. Ακόμη θα πρέπει να διευθετηθεί η αναλογιστική προσαρμογή, γνωστή και ως πέναλτι 12%.
Εξίσου σημαντικό ζήτημα είναι και αυτό της φορολογικής μεταρρύθμισης. Θα πρέπει να υπάρξει μια συνολική λύση για την Πράσινη Ανάπτυξη για να περιορίζει την επιβάρυνση στην εργασία και τη ρύπανση, αλλά και να συμβάλει στη διαχείριση των κλιματικών αλλαγών και την κυκλική οικονομία, καταλήγει ο κ. Μάτσας.
Μιλώντας στο Economy Today η διευθύντρια Εργασιακών Σχέσεων και Κοινωνικής Πολιτικής της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) Λένα Παναγιώτου είπε ότι το «βασικότερο θέμα που βρίσκεται ψηλότερα στις προτεραιότητές τους είναι η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού και η δυσκολία στελέχωσης σε πολλούς τομείς της αγοράς. Δεν είναι μόνο ότι δεν έχουμε εξειδικευμένο προσωπικό, δεν έχουμε ούτε τους αναγκαίους αριθμούς εργαζομένων, αφού δεν καταγράφεται ανεργία». Σύμφωνα με την κ. Παναγιώτου ένα σοβαρό και σημαντικό ζήτημα είναι η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού, του οποίου η διαδικασία εκκρεμεί.
Διαβάστε επίσης: Τι θα προνοεί το νομοσχέδιο για την τηλεργασία στην Κύπρο