Οι ταξιδιώτες επιλέγουν να οργανώσουν τις διακοπές τους σε πιο δροσερούς, ήσυχους και λιγότερο πολυσύχναστους τουριστικούς προορισμούς, απομακρυνόμενοι από τις παραδοσιακές καλοκαιρινές ζώνες της Ευρώπης. Η αλλαγή αυτή οφείλεται στις αυξανόμενες ανησυχίες για τις υψηλές θερμοκρασίες και τις καταστροφικές πυρκαγιές.
Η συγκεκριμένη τάση περιγράφεται με τον όρο «coolcations» και αναφέρεται στην προτίμηση των ταξιδιωτών για πιο δροσερά κλίματα, αντί για τους κλασικούς, ζεστούς καλοκαιρινούς προορισμούς.
Η Ευρώπη βιώνει αυτήν την περίοδο μια πρωτοφανή κλιματική κρίση, με καύσωνες που καταρρίπτουν κάθε προηγούμενο ρεκόρ. Σε ορισμένες περιοχές, οι θερμοκρασίες ξεπερνούν τους 40 βαθμούς, ενισχύοντας την εξάπλωση των καταστροφικών πυρκαγιών.
Η Τζένι Σάουθαν, διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας ανάλυσης ταξιδιωτικών τάσεων Globetrender, χαρακτήρισε το καλοκαίρι του 2025 «σημείο καμπής για τον ευρωπαϊκό τουρισμό», τονίζοντας ότι κανένας προορισμός δεν μπορεί να θεωρηθεί πλέον «απρόσβλητος» από την κλιματική αστάθεια.
Η έντονη ζέστη γίνεται όλο και πιο συχνή λόγω της κλιματικής κρίσης, που οφείλεται κυρίως στη συνεχή χρήση ορυκτών καυσίμων.
Οι καύσωνες και οι πυρκαγιές που πλήττουν δημοφιλείς προορισμούς στην Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα έχουν προκαλέσει σοβαρές ζημιές στις τοπικές υποδομές τις τελευταίες εβδομάδες, οδηγώντας σε μαζικές εκκενώσεις και προσωρινό κλείσιμο παραλιών.
«Ανησυχητικά υψηλές θερμοκρασίες έχουν καταγραφεί σε σκανδιναβικές χώρες, όπως η Νορβηγία, η Σουηδία και η Φινλανδία, καταρρίπτοντας την πεποίθηση ότι η βόρεια Ευρώπη προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού», ανέφερε η Σάουθαν στο CNBC μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
«Η συνδυαστική αυτή πίεση επιτάχυνε την αλλαγή στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών, η οποία είχε ήδη ξεκινήσει: αποφεύγουν τις πιο θερμές περιόδους, προτιμώντας δροσερούς παράκτιους ή ορεινούς προορισμούς. Προγραμματίζουν τα ταξίδια τους στην άνοιξη και το φθινόπωρο, αναζητώντας προορισμούς σε πιο βόρειες περιοχές, από τις χώρες της Βαλτικής έως τα Σκωτσέζικα Χάιλαντς», εξήγησε η Σάουθαν.
Ασυνήθιστες διαδρομές
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε τον περασμένο μήνα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδιών (ETC), τα ταξίδια παραμένουν κορυφαία προτεραιότητα για τους Ευρωπαίους, παρά την οικονομική αβεβαιότητα.
Η ETC διαπίστωσε ότι η αυξημένη ανησυχία για τον υπερπληθυσμό οδήγησε τους τουρίστες να επιλέξουν για τις καλοκαιρινές διακοπές του 2025 λιγότερο πολυσύχναστους προορισμούς, ενώ το ενδιαφέρον για τους παραδοσιακούς, δημοφιλείς τόπους έχει μειωθεί.
«Τα τελευταία μας δεδομένα δείχνουν πως, ακόμη και μέσα σε ένα περιβάλλον οικονομικής και κοινωνικής αβεβαιότητας, οι Ευρωπαίοι δεν είναι διατεθειμένοι να περιορίσουν τα ταξίδια τους και προτιμούν όλο και περισσότερο πιο ήσυχους προορισμούς και ταξίδια εκτός περιόδου αιχμής», δήλωσε ο πρόεδρος της ETC, Μιγκέλ Σανθ.
Το παγκόσμιο ταξιδιωτικό δίκτυο Virtuoso ανέφερε στην πιο πρόσφατη έρευνά του ότι το 79% των συμμετεχόντων συμφώνησε πως τα ακραία καιρικά φαινόμενα επηρέασαν τον προγραμματισμό των ταξιδιών, ενώ το 55% ανέφερε ότι οι πελάτες τους προτιμούν να ταξιδεύουν εκτός περιόδων αιχμής λόγω της κλιματικής κρίσης.
Ο Νίκολας Σμιθ, ψηφιακός διευθυντής διακοπών στην Thomas Cook και στο διαδικτυακό ταξιδιωτικό πρακτορείο eSky Group, τόνισε ότι φέτος παρατηρείται «αύξηση στις εναλλακτικές εποχιακές επιλογές».
«Μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες τάσεις μεταξύ των Βρετανών ταξιδιωτών είναι η προτίμηση προορισμών με πιο ήπιο κλίμα αντί για αυτούς με υψηλές θερμοκρασίες», ανέφερε ο Σμιθ στο CNBC μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
«Ευρωπαϊκοί προορισμοί όπως η Ισλανδία, η Νορβηγία, η Ελβετία και η Πολωνία, προσελκύουν τουρίστες που επιθυμούν να συνδυάσουν δραστηριότητες με ευχάριστες καιρικές συνθήκες, καθώς και εμπειρίες με ουσιαστικό περιεχόμενο», όπως ανέφερε ο Σμιθ.
Ένας ακόμη πρωταγωνιστής στην τάση των «coolcations» είναι η μικρή χώρα της Κεντρικής Ευρώπης, η Σλοβενία, η οποία κερδίζει διαρκώς έδαφος ως προορισμός σε μεγαλύτερο υψόμετρο και με πιο δροσερό κλίμα.
«Λόγω της αύξησης των θερμοκρασιών κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών και της αυξανόμενης ζήτησης για ποιοτικό χρόνο στη φύση, οι ταξιδιώτες επιλέγουν όλο και περισσότερο προορισμούς σε μεγαλύτερο υψόμετρο, που προσφέρουν ποικίλες εμπειρίες και δυνατότητες για δραστηριότητες όλο το χρόνο. Επιπλέον, λίμνες και ποτάμια αποτελούν δημοφιλείς προορισμούς», ανέφερε εκπρόσωπος του Σλοβενικού Οργανισμού Τουρισμού στο CNBC μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Προκλήσεις για τον τουρισμό
Η αλλαγή στις ταξιδιωτικές συνήθειες μπορεί να βοηθήσει στο να μειωθεί ο υπερπληθυσμός σε δημοφιλείς ευρωπαϊκούς προορισμούς. Παρόλα αυτά όμως, τάση των «coolcations» ενδέχεται να επιφέρει σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις.
Χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία, στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό, με τα πιο πρόσφατα στοιχεία να δείχνουν ότι ο τουριστικός τομέας αντιστοιχεί στο 18%, 12,3% και 11,9% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος τους, αντίστοιχα.
Η Λίντα Γιόντσικ, εκπρόσωπος της TUI, του μεγαλύτερου ταξιδιωτικού οργανισμού στην Ευρώπη, τόνισε ότι η εταιρεία παρατηρεί «αυξανόμενο ενδιαφέρον» για προορισμούς της Σκανδιναβίας, όπως η Ισλανδία, η Νορβηγία και η Σουηδία, χάρη στην τάση για «coolcations». Παρόλα αυτά, οι κρατήσεις παραμένουν ακόμα σχετικά λίγες σε σύγκριση με τους παραδοσιακούς καλοκαιρινούς προορισμούς.
«Οι κλασικοί προορισμοί με ήλιο και παραλίες γύρω από τη Μεσόγειο συνεχίζουν να έχουν υψηλή ζήτηση – η Ισπανία, η Ελλάδα και η Ιταλία παραμένουν αδιαμφισβήτητα αγαπημένοι προορισμοί», δήλωσε η Γιόντσικ στο CNBC μέσω email.
Η Εθνική αρχή Τουρισμού της Πορτογαλίας δήλωσε ότι η ζήτηση το καλοκαίρι σε βασικές περιοχές παραμένει ισχυρή. Ένας εκπρόσωπος της Turismo de Portugal δήλωσε ότι, ενώ ορισμένες περιοχές στο βόρειο και κεντρικό τμήμα της χώρας αντιμετώπιζαν τοπικές πυρκαγιές, «η πλειονότητα της χώρας δεν επηρεάστηκε».
«Οι υποδομές και οι υπηρεσίες που στηρίζουν τον τουρισμό στην Πορτογαλία είναι πλήρως προετοιμασμένες να ανταποκριθούν σε τέτοιες καταστάσεις. Έχουν ληφθεί μέτρα έκτακτης ανάγκης για να περιοριστεί όσο γίνεται η όποια αναστάτωση», ανέφερε η Turismo de Portugal στο CNBC μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
«Τα αεροδρόμια και τα λιμάνια σε όλη τη χώρα λειτουργούν κανονικά. Ο τουριστικός τομέας παραμένει δυνατός. Οι καλοκαιρινές αφίξεις στις βασικές περιοχές είναι ίσες ή ακόμα και υψηλότερες σε σχέση με πέρσι», πρόσθεσαν.
Η πρόκληση της κλιματικής κρίσης
Η Τζένι Σάουθαν από την Globetrender προβλέπει ότι η τάση των «coolcations» θα σταθεροποιηθεί τα επόμενα χρόνια.
Εκτιμά ότι μέχρι το 2030, η περίοδος αιχμής για τα ταξίδια στη Μεσόγειο θα μετατοπιστεί στους μήνες Μάιο-Ιούνιο και Σεπτέμβριο-Οκτώβριο. Ο Ιούλιος και ο Αύγουστος θα θεωρούνται «επικίνδυνες περίοδοι» για τον μαζικό τουρισμό, όσον αφορά τα καιρικά φαινόμενα.
«Οι νότιοι προορισμοί θα επενδύουν ολοένα και περισσότερο σε υποδομές ανθεκτικές σε υψηλές θερμοκρασίες — δημόσιους χώρους με σκιά, ξενοδοχεία προσαρμοσμένα στη ζέστη, διαδρόμους πρόληψης πυρκαγιών — ενώ παράλληλα θα προωθούν εναλλακτικές δραστηριότητες μακριά από τον μεσημεριανό ήλιο», ανέφερε η Σάουθαν.
«Ταυτόχρονα, προορισμοί της βόρειας Ευρώπης, που παλαιότερα θεωρούνταν εξωτικοί καλοκαιρινοί προορισμοί, πλέον βλέπει τη ζήτηση να αυξάνεται σημαντικά λόγω των πιο ζεστών καλοκαιριών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υπερβολικής προσέλευσης επισκεπτών, παρόμοια με αυτά που αντιμετωπίζουν άλλες δημοφιλείς περιοχές. Για τον τουριστικό κλάδο, η προσαρμογή σε αυτή τη νέα πραγματικότητα δεν είναι πια επιλογή, αλλά απαραίτητη για να συνεχίσει να ευημερεί σε έναν κόσμο που αλλάζει», προσθέτει η ίδια.
Διαβάστε επίσης: Wall Street: Επιστροφή στα κέρδη με νέο ρεκόρ του S&P 500