Η εφαρμογή της τετραήμερης εργασίας είναι ένα μοντέλο που έχει ήδη εισαχθεί ή δοκιμαστεί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Σύμφωνα με τους Financial Times, η ιδέα προκαλεί έντονες αντιπαραθέσεις. Οι υποστηρικτές επισημαίνουν ότι μπορεί να προσφέρει λύσεις σε χρόνια ζητήματα, όπως η εξουθένωση των εργαζομένων (burnout), η ανεργία και οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, οι οποίες περιορίζονται λόγω της μειωμένης ανάγκης για μετακινήσεις. Αντίθετα, ορισμένοι εκφράζουν ανησυχίες για πιθανή πτώση στην παραγωγικότητα, μείωση της ανταγωνιστικότητας, χαμηλότερο ηθικό των εργαζομένων και δυσλειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών.
Το ολλανδικό παράδειγμα: Λιγότερες ώρες, αλλά μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα
Ένα κράτος που έχει προχωρήσει αισθητά στην εφαρμογή του μοντέλου είναι η Ολλανδία. Εκεί, η τετραήμερη εργασία έχει γίνει ευρέως αποδεκτή. Το ποσοστό μερικής απασχόλησης είναι το υψηλότερο μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ, ενώ σύμφωνα με την Eurostat, οι Ολλανδοί ηλικίας 20–64 ετών εργάζονται κατά μέσο όρο μόλις 32,1 ώρες την εβδομάδα – το χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ.
Όπως επισημαίνει ο οικονομολόγος Bert Colijn από την τράπεζα ING, ολοένα και περισσότεροι εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης προτιμούν να συμπυκνώνουν τις ώρες τους σε τέσσερις ημέρες. «Η τετραήμερη εβδομάδα είναι πλέον πολύ συνηθισμένη» δήλωσε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι ο ίδιος, εργαζόμενος πενθήμερο, θεωρείται σχεδόν «παράξενος» από τους συναδέλφους του.
Παρά τις λιγότερες ώρες εργασίας, η ολλανδική οικονομία παραμένει ισχυρή, με υψηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ, κάτι που αποδίδεται στον συνδυασμό υψηλής παραγωγικότητας ανά ώρα και μεγάλου ποσοστού εργαζόμενων. Το 82% του εργατικού δυναμικού απασχολούνταν στο τέλος του 2024, πολύ υψηλότερο από άλλες χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο (75%), οι ΗΠΑ (72%) και η Γαλλία (69%).
Οι γυναίκες έχουν επίσης υψηλά ποσοστά συμμετοχής στην εργασία, ενώ η καθυστερημένη συνταξιοδότηση φαίνεται να σχετίζεται με το πιο ισορροπημένο και βιώσιμο μοντέλο απασχόλησης. Ωστόσο, ο Colijn τονίζει ότι το μοντέλο δεν είναι τέλειο: μπορεί να περιορίζει την ταχύτητα της οικονομικής ανάπτυξης. Παρά τις αδυναμίες, απορρίπτει την ιδέα μιας κοινωνίας με υπερβολική εργασία, δηλώνοντας: «Δεν θέλουμε να καταλήξουμε να δουλεύουμε περισσότερο και από την Κορέα για να αυξήσουμε το ΑΕΠ».
Οι Financial Times συμπεραίνουν ότι η τετραήμερη εργασία δεν είναι πανάκεια, ούτε και καταστροφή. Είναι όμως ένα ρεαλιστικό σενάριο, εφόσον εφαρμοστεί με μεθοδικότητα και κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων κάθε κοινωνίας.
Το πιλοτικό πρόγραμμα στη Σκωτία: Θετικά αποτελέσματα και ενθαρρυντικά μηνύματα
Στη Σκωτία, η κυβέρνηση προχώρησε σε πιλοτική εφαρμογή του συστήματος το 2024, μέσω δύο δημόσιων οργανισμών: της South of Scotland Enterprise (SOSE) και της Accountant in Bankruptcy (AiB). Οι 259 υπάλληλοι των δύο φορέων εργάστηκαν σε καθεστώς 32 ωρών την εβδομάδα, χωρίς απώλεια μισθού ή επιδομάτων, ενώ οι υπηρεσίες λειτούργησαν κανονικά.
Η αλλαγή έγινε με τρόπο που εξασφάλιζε την καθημερινή λειτουργία των φορέων. Οι υπάλληλοι μερικής απασχόλησης έλαβαν αντίστοιχη μείωση ωρών, προσαρμοσμένη στις συμβάσεις τους. Το προσωπικό ανέφερε λιγότερο στρες, καλύτερη ισορροπία ζωής και δουλειάς και αυξημένη ικανοποίηση από την εργασία τους.
Σύμφωνα με την έκθεση του Ινστιτούτου Αυτονομίας, η παραγωγικότητα όχι μόνο δεν μειώθηκε, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις αυξήθηκε. Οι εργαζόμενοι υιοθέτησαν νέες μεθόδους οργάνωσης, όπως καλύτερη κατανομή χρόνου, ψηφιοποίηση διαδικασιών και αλλαγές στον τρόπο διεξαγωγής των συναντήσεων. Οι δύο οργανισμοί αποφάσισαν να παρατείνουν το πρόγραμμα: έξι μήνες για την SOSE και δύο για την AiB.
Η σκωτσέζικη κυβέρνηση δήλωσε πως θα αξιοποιήσει τα συμπεράσματα της δοκιμής στο σχεδιασμό μεταρρυθμίσεων στο δημόσιο, ώστε να ενισχυθούν πιο αποτελεσματικά και καινοτόμα μοντέλα εργασίας. Προς το παρόν, δεν έχει προχωρήσει σε γενικευμένη εφαρμογή. Οι Financial Times παραθέτουν και ένα λιγότερο συζητημένο, αλλά ισχυρό επιχείρημα: τα παιδιά στην Ολλανδία καταγράφονται σταθερά ως τα πιο ευτυχισμένα στον ανεπτυγμένο κόσμο, σύμφωνα με διεθνείς δείκτες. Η τετραήμερη εργασία φαίνεται πως δεν επηρεάζει μόνο την παραγωγικότητα, αλλά βελτιώνει και την ποιότητα ζωής – όχι μόνο των εργαζομένων, αλλά και των οικογενειών τους.
Πηγή: newmoney.gr
Διαβάστε επίσης: Οι Ευρωπαίοι λένε «ναι» στη μεγαλύτερη φορολόγηση των υπερπλουσίων