Του Ξένιου Μεσαρίτη
Το θέμα της σύγκρουσης συμφέροντος στην υπό συζήτηση φορολογική μεταρρύθμιση φαίνεται ότι είναι ψηλά στην ατζέντα, τόσο ανεπίσημα στις συζητήσεις, ανάμεσα στα οργανωμένα σύνολα, αλλά και μέσα από επίσημες επιστολές και αναφορές.
Η ερώτηση της βουλεύτριας Ειρήνης Χαραλαμπίδου για τη συμβολή των φορολογικών συμβούλων και partners της PWC και KPMG και η απάντηση του Υπουργού Οικονομικών Μάκη Κεραυνού υποδεικνύει ότι υπάρχει διαφωνία απόψεων.
Ο Υπουργός Οικονομικών, σε επιστολή την οποία αποκαλύπτουμε απαντά ότι «δεν υπάρχει conflict», ο Αναπληρωτής Κυβερνητικός Εκπρόσωπος απορρίπτει τις ενστάσεις ως «προσχήματα», ενώ ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος υπενθυμίζει ότι είχε προειδοποιήσει ήδη από το 2023, χωρίς να λάβει απάντηση υπονοώντας επίσης ότι «παραβιάζονται» ευρωπαϊκές συστάσεις.
Η επίσημη ερώτηση προς τον Υπουργό Οικονομικών
Στις 17 Ιουλίου 2025, η βουλευτής του ΑΚΕΛ απηύθυνε στον ΥΠΟΙΚ ερώτηση που έθετε επίσημα το ζήτημα. «Καλείται ο Υπουργός Οικονομικών να πληροφορήσει τη Βουλή των Αντιπροσώπων σε σχέση με το έργο “Ολοκληρωμένος Φορολογικός Μετασχηματισμός” που έχει ανατεθεί στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Έχουμε προσέξει ότι τις εισηγήσεις εκ μέρους της συμβουλευτικής επιτροπής του πανεπιστημίου σε σχέση με τα νομικά πρόσωπα ανέλαβαν δυο πρόσωπα, τα οποία έκαναν και τη σχετική παρουσίαση κατά τη συνάντηση στο προεδρικό, τα οποία, προφανώς, έχουν σύγκρουση συμφέροντος, καθότι ο ένας είναι μέλος του συγκροτήματος της PWC και ο άλλος της KPMG.
Δεν θεωρείτε παράδοξο πρόσωπα με τέτοια σύγκρουση συμφέροντος να αναλαμβάνουν να καταθέσουν και να παρουσιάσουν προτάσεις σε σχέση με θέμα που επηρεάζει πελάτες των εργοδοτών τους;»
Η ερώτηση ουσιαστικά έθετε στο τραπέζι το ζήτημα της σύγκρουσης συμφέροντος των Μάριου Ανδρέου και Κώστα Μαρκίδη ως εμπειρογνωμόνων Φορολογίας στον σχεδιασμό της μεταρρύθμισης ενώ είναι partners στις PWC και KPMG αντίστοιχα.
Η απάντηση Κεραυνού: «Δεν υπάρχει σύγκρουση»
Ο Υπουργός Μάκης Κεραυνός, με επιστολή του με ημερομηνία 5 του Σεπτέμβρη, την οποία εξασφάλισε το Economy Today, αρνήθηκε ότι τίθεται τέτοιο ζήτημα.
Εξήγησε ότι το έργο υλοποιήθηκε θεσμικά από το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου και ότι η συμβολή των συγκεκριμένων εμπειρογνωμόνων δεν είχε ανεξάρτητο χαρακτήρα.
«Η συνεισφορά των υπό αναφορά προσώπων έγινε προς το ΚΟΕ… και μετέπειτα, αφού εγκρίνονταν από αυτό, τα παραδοτέα κοινοποιούνταν στο Υπουργείο από τη διευθύντρια του έργου. Οι εν λόγω εμπειρογνώμονες παρουσίασαν στους εμπλεκόμενους φορείς τις εισηγήσεις που προτάθηκαν στο ΥΠΟΙΚ από το ΚΟΕ. Δεν παρουσίασαν τις δικές τους εισηγήσεις.»
«Δεν υπάρχει οποιαδήποτε σύγκρουση συμφερόντων, δεδομένου ότι οι εισηγήσεις έγιναν από το ΚΟΕ… λαμβάνοντας υπόψη τη μελέτη της επιστημονικής ομάδας του, τους ξένους εμπειρογνώμονες και τους πυλώνες πολιτικής που έθεσε η Κυβέρνηση», σημειώνοντας παράλληλα ότι «λήφθηκαν υπόψη οι κανόνες δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι συστάσεις της, καθώς αποτελεί το αποτέλεσμα διαβουλεύσεων με περισσότερους από 60 φορείς της κοινωνίας.»
Με αυτή την τοποθέτηση, ο Υπουργός προσπάθησε να κλείσει το ζήτημα, υπογραμμίζοντας ότι η θεσμική ομπρέλα του ΚΟΕ και οι διαδικασίες διαβούλευσης εγγυώνται τη μη σύγκρουση συμφέροντος.
Η τηλεοπτική αντιπαράθεση
Το θέμα δεν έκλεισε με την επιστολή του ΥΠΟΙΚ -που δεν είχε δει το φως στη δημοσιότητας τότε- αλλά επανήλθε στις 16 Σεπτεμβρίου, όταν στην εκπομπή «Από Μέρα σε Μέρα» του ΡΙΚ ο δημοσιογράφος Τάσος Χριστοδούλου έθεσε απευθείας στον Αναπληρωτή Κυβερνητικό Εκπρόσωπο το ερώτημα περί σύγκρουσης συμφερόντων, επικαλούμενος τις προειδοποιήσεις του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου για το θέμα.
Ο Γιάννης Αντωνίου είχε απαντήσει ότι δεν τίθεται ζήτημα σύγκρουσης συμφέροντος σημειώνοντας ότι «πώς είναι δυνατόν, αφού αντιδρά και ο Σύνδεσμος Εγκεκριμένων Λογιστών, άρα υπάρχει αντίφαση, δεν ισχύει κάτι τέτοιο αφού αντιδρούν και οι ίδιοι οι λογιστές, σε ορισμένες από τις πτυχές της φορολογικής μεταρρύθμισης».
Σημείωσε επίσης ότι «όταν θέλεις να σκοτώσεις κάτι, αναζητείς προσχήματα, για να καθυστερήσεις να το υλοποιήσεις…».
Ανέφερε επίσης, ότι «Θα υπάρχουν αντιδράσεις, από Δικηγόρους και από Ελεγκτές, οι οποίοι σε μεγάλο βαθμό εκπροσωπούν δικούς τους πελάτες και δεν μιλούν εκ μέρους του Δημοσίου Συμφέροντος».
Η αντίδραση του ΠΔΣ
Δύο μέρες αργότερα, στις 18 Σεπτεμβρίου 2025, ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος απάντησε στην κυβέρνηση με ανακοίνωση υπογραμμίζοντας είχε κρούσει τον κώδωνα κινδύνου για το θέμα πολύ νωρίτερα.
«Ο ΠΔΣ, με γνώμονα τη διασφάλιση του κύρους και της φήμης της Κυπριακής Οικονομίας, απέστειλε στις 12 Δεκεμβρίου 2023 επιστολή προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών… Στην επιστολή αυτή τέθηκαν ζητήματα που αναδεικνύονται και από το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 15ης Ιουνίου 2023…».
Στην επιστολή του, ο ΠΔΣ ζητούσε «να διασφαλιστεί η πλήρης απουσία πραγματικής ή δυνητικής σύγκρουσης συμφερόντων εκ μέρους των συμβούλων που συμμετέχουν στις διαδικασίες της μεταρρύθμισης».
«Ο ΠΔΣ δεν έλαβε μέχρι και σήμερα καμία απάντηση στην πιο πάνω αναφερόμενη επιστολή», υπογράμμιζε ο Δικηγορικός Σύλλογος σημειώνοντας ότι ήταν ένα από τα βασικά σημεία που έθετε με γραπτή του τοποθέτηση στις 10 Σεπτεμβρίου 2025, στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης.
Ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος επικαλείται το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο
Ο ΠΔΣ στην γραπτή του τοποθέτηση παραθέτει στοιχεία εξηγώντας αναλυτικά το πώς ακριβώς εννοεί την σύγκρουση συμφέροντος επικαλούμενος και τα ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και πιο συγκεκριμένα το ψήφισμα που υπό τον τίτλο ο «Ρόλος των μεσαζόντων στη διευκόλυνση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής» της 15ης Ιουνίου 2023 κατόπιν της συζήτησης των αποκαλύψεων για τα Pandora Papers.
Πιο συγκεκριμένα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τονίζει επιγραμματικά τα ακόλουθα:
Στην παράγραφο 25 ότι οι Big Four (PwC, EY, Deloitte, KPMG) κατέχουν το 87% της αγοράς φορολογικών συμβουλών, κάτι που «ενέχει κινδύνους ολιγοπωλίου».
Στην παράγραφο 26 αναφέρει ότι εταιρείες των Big4 «διαδραμάτισαν ζωτικό ρόλο» στη διευκόλυνση Ρώσων ολιγάρχων μέσω offshore.
Στην παράγραφο 30 ζητείται από τα κράτη μέλη να αντιμετωπιστούν «οι δυνητικές συγκρούσεις συμφερόντων που απορρέουν από την παροχή νομικών και φορολογικών συμβουλών».
Στην παράγραφο 31 καταγράφεται το σκάνδαλο της PwC Αυστραλίας (Στην Αυστραλία, σύμφωνα με επίσημες έρευνες, εταίρος της PwC που συμμετείχε στη σύνταξη νομοθεσίας για την πάταξη της πολυεθνικής φοροαποφυγής, διοχέτευσε εμπιστευτικές πληροφορίες σε συναδέλφους του. Οι τελευταίοι αξιοποίησαν τα δεδομένα για να καθοδηγήσουν μεγάλους πελάτες, αποφεύγοντας νέους φόρους. Το περιστατικό οδήγησε σε πολιτική κρίση και κατέδειξε με τον πιο έντονο τρόπο πώς η εμπλοκή συμβούλων μπορεί να δημιουργήσει σύγκρουση συμφερόντων).
Η παράγραφος 33 του ψηφίσματος συνοψίζει ότι η χρήση εξωτερικών συμβούλων από θεσμούς της ΕΕ «δημιούργησε δυνητικούς κινδύνους υπερβολικής εξάρτησης, ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και συγκρούσεων συμφερόντων».
Όπως υπογραμμίζεται στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το Σώμα «καλεί την Επιτροπή και τις αρχές των κρατών μελών της ΕΕ να συνεργαστούν με τους αυστραλιανούς ομολόγους τους και να αξιολογήσουν κατά πόσον έχουν σημειωθεί παρόμοιες περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων στην ΕΕ».
Όλα δείχνουν ότι θα δοθεί συνέχεια στη Βουλή
Ανακεφαλαιώνοντας, το Υπουργείο Οικονομικών στην επιστολή του υποστηρίζει ότι όλα έγιναν θεσμικά, υπό το ΚΟΕ, χωρίς καμία σκιά conflict.
Ο ΠΔΣ, αντίθετα, υπενθυμίζει ότι είχε προειδοποιήσει ήδη από το 2023, χωρίς να λάβει απάντηση, και βλέπει στο ευρωπαϊκό ψήφισμα επιχειρήματα που ενισχύουν την ανησυχία του ενώ η βουλευτής του ΑΚΕΛ Ειρήνη Χαραλαμπίδου φαίνεται ότι θα δώσει συνέχεια στο ζήτημα αφού κρίνει ως μη ικανοποιητική την απάντηση του Υπουργού Οικονομικών στο ερώτημά της.
Συνεπώς όλα δείχνουν ότι η αντιπαράθεση για την ενδεχόμενη σύγκρουση συμφέροντος δεν θα κοπάσει την ίδια ώρα που ακόμη συνεχίζεται η διαβούλευση για τη φορολογική μεταρρύθμιση και το ζήτημα αναπόφευκτα θα συζητηθεί, αν όχι νωρίτερα, σίγουρα στα έδρανα της Βουλής κατά τη κοινοβουλευτική συζήτηση της φορολογικής μεταρρύθμισης.