Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την εισβολή της Ρωσίας στο Ντονμπάς, ο οικονομικός λογαριασμός της Ευρώπης για τη στήριξη της Ουκρανίας έχει φτάσει τα 132 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με επίσημη έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Με τα προγράμματα που έχουν ήδη εγκριθεί για την Ουκρανία τα επόμενα χρόνια, το συνολικό ποσό αγγίζει τα 177 δισ. ευρώ, αναδεικνύοντας το βάθος και τη διάρκεια μιας δέσμευσης που έχει αλλάξει το γεωπολιτικό τοπίο της ηπείρου.
Περισσότερο από το μισό αυτής της βοήθειας αφορά στρατιωτική υποστήριξη προς τον Ζελένσκι: περίπου 62 δισ. ευρώ, ποσό αντίστοιχο με αυτό των ΗΠΑ. Ωστόσο, η Ευρώπη έχει επενδύσει ακόμη περισσότερα στην οικονομική σταθερότητα και στην ανθρωπιστική στήριξη της Ουκρανίας, φτάνοντας τα 70 δισ. ευρώ, έναντι 50 δισ. από την Ουάσινγκτον.
Η πίεση για αυξημένες αμυντικές δαπάνες προέρχεται και από το ΝΑΤΟ — με τον Ντόναλντ Τραμπ να ζητά από τους συμμάχους να αυξήσουν τις δαπάνες τους στο 5% του ΑΕΠ, μια πρόταση που έχει εκτοπίσει από την ατζέντα της Ε.Ε. μεγάλες μεταρρυθμίσεις, από την ενεργειακή ολοκλήρωση μέχρι την τραπεζική ένωση.
Ποιοι κρατούν το βάρος και ποιοι μένουν πίσω
Έρευνα του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Οικονομίας του Κιέλου (IfW) αποκαλύπτει έντονες ανισορροπίες. Οι χώρες της Βαλτικής, η Δανία και η Εσθονία έχουν προσφέρει δαπάνες άνω του 2–2,5% του ΑΕΠ τους — ένα τεράστιο ποσοστό για μικρές οικονομίες. Αντίθετα, οι «μεγάλοι» της Ευρώπης, όπως η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν συνεισφέρει μόλις το 0,2% του ΑΕΠ, ενώ Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία βρίσκονται ακόμη χαμηλότερα, κοντά στο 0,1%.
Όπως σημειώνει η ανάλυση, για τα δυτικά κράτη η βοήθεια σε ουκρανικό έδαφος «μοιάζει περισσότερο με ένα μικρό πολιτικό project παρά με σοβαρή δημοσιονομική επιβάρυνση», συγκρινόμενη με τις εσωτερικές πολιτικές προτεραιότητες που απορροφούν πολλαπλάσιους πόρους.
Από τις δωρεές στις αγορές – ο νέος τρόπος βοήθειας
Οι άδειες αποθήκες των ευρωπαϊκών στρατών έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη στροφή της στρατηγικής. Ήδη από το 2022, οι μαζικές αποστολές όπλων προς την Ουκρανία είχαν αδειάσει τα αποθέματα πολλών χωρών, με αποτέλεσμα η Ευρώπη να αναζητήσει νέο μοντέλο στήριξης: κοινές αγορές όπλων, συγχρηματοδότηση νέων παραγωγικών γραμμών και ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.
Περισσότερα από 5 δισ. ευρώ έχουν διατεθεί σε πολυεθνικές αγορές πυρομαχικών και αντιαεροπορικών συστημάτων, ενώ το 95% της στρατιωτικής βοήθειας μέσω τέτοιων μηχανισμών χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκά κονδύλια.
Η Τσεχία, οι Κάτω Χώρες, η Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την Ευρωπαϊκή Αμυντική Βιομηχανική Στρατηγική του 2024, θέλει μέχρι το 2030 τουλάχιστον το 40% των αμυντικών προμηθειών να γίνονται συλλογικά.
Οι πρόσφατες συμφωνίες του Ζελένσκι στην Ευρώπη
Σε περιοδεία του, ο Ουκρανός πρόεδρος πέτυχε νέες δεσμεύσεις:
- Ισπανία: 817 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 615 για εξοπλισμούς και 300 εκατ. σε νέο αμυντικό υλικό.
- Ελλάδα: χρηματοδότηση εισαγωγής φυσικού αερίου 2 δισ. ευρώ και επιπλέον στήριξη 520 εκατ. ευρώ.
- Γαλλία: «ιστορική» συμφωνία για drones και αντιαεροπορικά συστήματα.
Η τάση είναι πλέον ξεκάθαρη: οι χώρες προτιμούν να αγοράζουν εξοπλισμό για λογαριασμό της Ουκρανίας αντί να αδειάζουν τα δικά τους οπλοστάσια — μια επιλογή που συνδέεται και με την αναζωογόνηση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.
Η Ευρώπη γυρίζει σελίδα – η άμυνα πάνω από όλα
Με τον πόλεμο να βρίσκεται ακόμη μακριά από το τέλος του, τα ευρωπαϊκά κράτη επαναπροσδιορίζουν τις προτεραιότητές τους. Η ενίσχυση της άμυνας περνά πλέον μπροστά από άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές στρατηγικές — όπως η πράσινη μετάβαση, η ενεργειακή ενοποίηση και η ψηφιακή κυριαρχία.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η σύγκρουση στο κέντρο της ηπείρου έχει φέρει μια βαθιά και μόνιμη μετατόπιση: η Ευρώπη δεν είναι πια απλώς χορηγός της Ουκρανίας.
Χτίζει ξανά την ίδια της τη στρατιωτική δομή.
Πηγή: ot.gr
Διαβάστε επίσης: Εμπόριο και ορυκτά στο «μενού» της συνόδου ΕΕ - Αφρικανικής Ένωσης στην Ανγκόλα