Από γραφεία τους ακριβώς έξω από την πλατεία του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό, ο Jean-Baptiste Douville de Franssu, πρώην στέλεχος της εταιρείας διαχείρισης χρημάτων Invesco Ltd. , και ο Gian Franco Mammì επιβλέπουν πάνω από 5,7 δισεκατομμύρια ευρώ (6,5 δισεκατομμύρια δολάρια) σε μία από τις πιο «ιδιωτικές» τράπεζες στον κόσμο.
Μπορεί το ποσό αυτό να φαντάζει πενιχρό σύγκριση με τα τρισεκατομμύρια που διαχειρίζονται οι Γολιάθ του κλάδου στο Λονδίνο ή τη Νέα Υόρκη, ωστόσο η διαχείριση των εν λόγω assets και επενδύσεων έχει βάλει στο στόχαστρο την Καθολική Εκκλησία εδώ και χρόνια.
Το Ινστιτούτο Θρησκευτικών Έργων, ή αλλιώς η Τράπεζα του Βατικανού όπως είναι γνωστό, παρέχει παραδοσιακές τραπεζικές υπηρεσίες και επιβλέπει επενδύσεις για ιδρύματα που συνδέονται με την εκκλησία. Όπως γράφει το Bloomberg, πέρυσι, συνέχισε να αντλεί νέα μετρητά, αυξάνοντας τα υπό διαχείριση περιουσιακά του στοιχεία σε υψηλό 10 ετών, και επιδιώκει να αξιοποιήσει το ιστορικό του δείχνοντας ότι μπορεί να συνεχίσει να ξεπερνά τα διάφορα ορόσημα, παρά το γεγονός ότι τηρεί τις επενδύσεις σύμφωνα «με την ηθική της πίστης». Τουλάχιστον έτσι αναφέρει.
«Οι χρηματοπιστωτικές αγορές δεν έχουν έλεος», δήλωσε σε συνέντευξή του ο de Franssu, πρόεδρος του IOR. «Εάν το IOR δεν προσφέρει αυτά που αναμένεται από το IOR, θα αντιμετωπίσουμε σοβαρό πρόβλημα».
Τα κέρδη της τράπεζας αυξήθηκαν κατά περίπου 7% στα 32,8 εκατομμύρια ευρώ το 2024, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν την Τετάρτη. Αυτά τα κέρδη, τα οποία χρησιμοποιούνται για την καταβολή μερισμάτων στην εκκλησία, δεν θα αντισταθμίσουν το κενό που έχει απομείνει στον προϋπολογισμό του Βατικανού λόγω της μείωσης των παγκόσμιων δωρεών, των διοικητικών εξόδων και των λογαριασμών συνταξιοδότησης.
Βήματα προόδου
Ωστόσο, όπως τονίζει το Bloomberg, αυτό δείχνει ότι η τράπεζα κάνει κάποια βήματα προς την απαλλαγή από τη φήμη της για κακοδιαχείριση και μυστικότητα που οδήγησαν σε πολλά δημόσια σκάνδαλα γύρω από επενδυτικές απώλειες, ποινικές έρευνες και παράνομες ερωτικές σχέσεις. Ο De Franssu και ο Mammì – ένας υπάλληλος για περισσότερες από τρεις δεκαετίες που είναι γενικός διευθυντής από το 2015 – δήλωσαν ότι ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ έχει δηλώσει ότι σκοπεύει να συνεχίσει τη διαδικασία που ξεκίνησε ο Πάπας Φραγκίσκος για την εκκαθάριση του θεσμού που ουσιαστικά χρησιμεύει ως το… «οικογενειακό γραφείο» για τη μεγαλύτερη πίστη στον κόσμο.
Ο de Franssu προσελήφθη το 2014 μετά από τρεις δεκαετίες σκανδάλων, από την πτώχευση της Banco Ambrosiano τη δεκαετία του 1980 έως το πάγωμα 23 εκατομμυρίων ευρώ από Ιταλούς εισαγγελείς το 2010, τα οποία αμαύρωσαν την εικόνα της IOR και ώθησαν τον Πάπα Φραγκίσκο να θέσει ως προτεραιότητα την οικονομική διαφάνεια.
Έκτοτε, άρχισε να δημοσιεύει ετήσιες εκθέσεις και αναβάθμισε τη διοικητική της δομή, παραχωρώντας περισσότερη εποπτεία σε απλούς ανθρώπους όπως ο de Franssu. Επίσης, υιοθέτησε κανονισμούς που αποσκοπούσαν στη συμμόρφωση της τράπεζας με τα διεθνή χρηματοοικονομικά πρότυπα, γεγονός που οδήγησε στο κλείσιμο χιλιάδων λογαριασμών.
Τραπεζικά στελέχη
Το IOR έχει επίσης προσλάβει στελέχη από επενδυτικές τράπεζες, όπως η Citigroup Inc. και η Intesa Sanpaolo SpA . Τα τελευταία τρία και πέντε χρόνια, 10 από τα 13 κορυφαία επενδυτικά του funds ξεπέρασαν την πλειοψηφία των ανταγωνιστών τους, σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, και τα στελέχη του ελπίζουν ότι ο πρώτος Αμερικανός πάπας θα ενθαρρύνει περισσότερα αμερικανικά ιδρύματα που συνδέονται με την εκκλησία να μεταφέρουν τα κεφάλαιά τους στη Ρώμη.
«Έχουμε δείξει ότι μπορείς να ξεπεράσεις τα όρια με καθαρά ηθικές επενδύσεις», είπε ο Mammì στη συνέντευξη. «Αν θέλεις να κάνεις εικασίες — αν θέλεις να φτάσεις αυτό το επιπλέον 2% σε αντάλλαγμα — σου προτείνω να πας αλλού».
Ενώ το IOR δεν αποτελεί μέρος του βασικού ετήσιου προϋπολογισμού της Αγίας Έδρας, είναι ένα από τα βασικά θεσμικά όργανα στη διαχείριση των οικονομικών του Βατικανού. Μοιράζεται την ευθύνη με τη Διοίκηση της Κληρονομιάς της Αποστολικής Έδρας για τη διαχείριση της ακίνητης και κινητής περιουσίας της Αγίας Έδρας.
Για το 2024, το διοικητικό συμβούλιο του IOR πρότεινε μέρισμα 13,8 εκατομμυρίων ευρώ στην Επιτροπή των Καρδιναλίων, η οποία το χρησιμοποιεί για την κάλυψη δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη θρησκεία και τη φιλανθρωπία ή ως συνεισφορά στα ταμεία της Αγίας Έδρας.
Τα τελευταία χρόνια τα μερίσματα ήταν χαμηλότερα από ό,τι πριν από το 2014, κάτι που, σύμφωνα με τον Mammì, αντικατοπτρίζει τις προσπάθειες της τράπεζας να ελέγξει καλύτερα τα οικονομικά της. Ενώ η Αγία Έδρα στο σύνολό της δεν έχει δημοσιεύσει πλήρη έκθεση προϋπολογισμού από το 2022, η τελευταία σειρά λογαριασμών για το έτος 2024 περιελάμβανε έλλειμμα περίπου 70 εκατ. ευρώ (79,8 εκατομμύρια δολάρια), σύμφωνα με την ιταλική εφημερίδα Repubblica.
«Η δουλειά μας ως διαχειριστές είναι να επενδύουμε, να έχουμε κέρδος, να διανέμουμε μέρισμα», είπε ο Mammì. «Εξαρτάται από τους Καρδιναλίους να αποφασίσουν πώς θα ανακατευθύνουν τα χρήματα».
Οι μεταρρυθμίσεις του Πάπα Φραγκίσκου
Ο Πάπας Φραγκίσκος προσπάθησε να μεταρρυθμίσει την τράπεζα και την Αγία Έδρα αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του το 2013. Παρόλο που ιδρύθηκε το 1942 με στόχο τη διαχείριση κεφαλαίων για κληρικούς και εκκλησιαστικές οργανώσεις σε όλο τον κόσμο, για χρόνια, το Ινστιτούτο για τα Θρησκευτικά Έργα (IOR), κοινώς γνωστό ως Τράπεζα του Βατικανού, φέρεται να μαστιζόταν από ξέπλυμα χρήματος, διαφθορά, ακόμη και διασυνδέσεις με τη Μαφία. Η Τράπεζα του Βατικανού είχε στην κατοχή της 5,4 δισεκατομμύρια ευρώ ή 6,1 δισεκατομμύρια δολάρια από το 2023 .
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο πάπας Φραγκίσκος, προκάλεσε αλλαγές στην τράπεζα που βοήθησαν στην εξάλειψη της διαφθοράς και στην αύξηση της διαφάνειας στις εσωτερικές λειτουργίες του οργανισμού. Χάρη στο έργο που ξεκίνησε υπό τον προκάτοχο του Φραγκίσκου, τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ΄, η Τράπεζα του Βατικανού άρχισε το 2013 να δημοσιεύει ετήσιες εκθέσεις για πρώτη φορά, περιγράφοντας τα κέρδη της, τα λειτουργικά έξοδα και τις φιλανθρωπικές δωρεές της, μεταξύ άλλων λεπτομερειών.
Η διοίκηση της τράπεζας αναδιοργανώθηκε επίσης, με τον Φραγκίσκο το 2014 να μειώνει την εξουσία των κληρικών στις οικονομικές υποθέσεις και να διορίζει ως επικεφαλής της Τράπεζας του Βατικανού τον Ζαν-Μπατίστ ντε Φρανσού, έναν Γάλλο χρηματοδότη που προηγουμένως ήταν Διευθύνων Σύμβουλος της Invesco Europe. Ο 61χρονος ντε Φρανσού υπηρετεί ως πρόεδρος της Τράπεζας του Βατικανού από το 2014.
Ο Πάπας Φραγκίσκος επεδίωξε επίσης να αυξήσει τη διαφάνεια στην τράπεζα, συμμορφούμενος με τους οικονομικούς κανονισμούς και εφαρμόζοντας αυστηρότερη εξωτερική εποπτεία κατά τη διάρκεια της θητείας του. Η τράπεζα έκλεισε χιλιάδες λογαριασμούς το 2014 για να συμμορφωθεί ο οργανισμός με τα διεθνή χρηματοοικονομικά πρότυπα.
Εφαρμόζοντας αυστηρότερο έλεγχο της Αγίας Έδρας, ο Φραγκίσκος διέταξε επίσης όλα τα τμήματα του Βατικανού να κλείσουν τους επενδυτικούς λογαριασμούς τους και να στείλουν τα κεφάλαιά τους στην Τράπεζα του Βατικανού. Συγκεντρώνοντας τα κεφάλαια του Βατικανού, ο Φραγκίσκος αφαίρεσε την οικονομική εξουσία από τον μη ειδικό κλήρο και βοήθησε στην ενίσχυση της εποπτείας των περιουσιακών του στοιχείων από τις οικονομικές ρυθμιστικές αρχές.
Ρεκόρ αδειών CFA και τερματικών Bloomberg
Όταν οι άνθρωποι σκέφτονται παγκόσμια χρηματοοικονομικά κέντρα, συνήθως σκέφτονται τη Σιγκαπούρη, το Λουξεμβούργο ή τα Νησιά Κέιμαν. Ωστόσο, πρόσφατα στοιχεία από το Bloomberg δείχνουν ότι το Βατικανό, το μικρότερο κυρίαρχο κράτος στον κόσμο, τα ξεπερνά όλα σε ορισμένους από τους πιο προηγμένους οικονομικούς δείκτες.
Κάτοχοι CFA ανά κάτοικο: Το Βατικανό στην κορυφή
• Το Βατικανό έχει 0,004 κατόχους CFA ανά κάτοικο – 4 πιστοποιημένους επαγγελματίες σε πληθυσμό μόλις 882 κατοίκων.
• Τα Νησιά Κέιμαν, που ακολουθούν, έχουν 0,002 (185 CFA από 73.000 κατοίκους).
• Ακολουθούν το Λουξεμβούργο και η Σιγκαπούρη με 0,001 και 0,0008 αντίστοιχα.
Σημειώνεται ότι κάτοχος τίτλου CFA είναι πιστοποιημένος επαγγελματίας στην οικονομική ανάλυση και τη διαχείριση επενδύσεων. Ο τίτλος CFA είναι από τους πιο αναγνωρισμένους στα χρηματοοικονομικά και απαιτεί τρία επίπεδα εξετάσεων, εργασιακή εμπειρία και δέσμευση σε ηθικά πρότυπα.
Όλοι οι CFA στο Βατικανό εργάζονται για το ίδιο ίδρυμα: το Istituto per le Opere di Religione (IOR), γνωστό και ως «Τράπεζα του Βατικανού». Ο επικεφαλής επενδύσεων, Giovanni Boscia, CFA, είναι πρώην υπάλληλος των Lehman Brothers και Salomon Brothers – ένα προφίλ που δεν θα ήταν ασυνήθιστο στη Wall Street, αλλά που παραδόξως βρίσκεται στην καρδιά του Βατικανού.
Τερματικά Bloomberg: Περισσότερα από οπουδήποτε αλλού
Σε έναν άλλο εντυπωσιακό δείκτη, το Βατικανό διαθέτει 17 τερματικά Bloomberg για 882 κατοίκους, κάτι που μεταφράζεται σε 0,019 κατά κεφαλήν – περισσότερο από τέσσερις φορές περισσότερο από το Λουξεμβούργο, το οποίο έχει 0,004.
Εκπληκτικά στατιστικά στοιχεία για το εργατικό δυναμικό
• Το 12% του πληθυσμού του Βατικανού (107 από τους 882) εργάζεται στον χρηματοπιστωτικό τομέα – υψηλότερο ποσοστό από οποιαδήποτε άλλη χώρα, συμπεριλαμβανομένου του Λουξεμβούργου (10%).
• Το Βατικανό έχει επίσης περισσότερους κληρικούς παρά στρατιωτικούς, και περισσότερους στρατιωτικούς παρά χρηματοοικονομικούς. Αλλά επειδή οι περισσότεροι εργαζόμενοι μετακινούνται εκτός πόλης κάθε μέρα, οι αριθμοί γίνονται ακόμη πιο ενδιαφέροντες – υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι που εργάζονται στο Βατικανό από ό,τι κάτοικοι.
Ένα επενδυτικό ταμείο ύψους 5,4 δισεκατομμυρίων ευρώ
Η IOR διαχειρίζεται ένα πολυεπενδυτικό ταμείο ύψους 5,4 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο προσανατολίζεται κυρίως σε επενδύσεις σε ομόλογα. Αυτό εξηγεί επίσης την ανάγκη για κατόχους άδειας CFA Charterholders και πρόσβαση σε εξελιγμένα εργαλεία, όπως τα τερματικά Bloomberg.
Πηγή; ot.gr
Διαβάστε επίσης: Οι Γερμανοί ανησυχούν για τον χρυσό τους που βρίσκεται στη… Νέα Υόρκη