Σκληρό τεστ για την παγκόσμια οικονομία συνιστά η εφαρμογή από σήμερα 7/8 των νέων δασμών από τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος συνεχίζει ακάθεκτος την ανατρεπτική του πολιτική για την αναμόρφωση του παγκόσμιου εμπορίου.
Έπειτα από μήνες ασαφών απειλών και ανατροπών, οι επιπρόσθετοι, «ανταποδοτικοί» δασμοί τέθηκαν σε ισχύ στις 07:01 (ώρα Ελλάδας) αντικαθιστώντας για τις περισσότερες χώρες τους δασμούς «βάσης» 10% που εφαρμόζονταν από τον Απρίλιο σε σχεδόν όλα τα προϊόντα που εισέρχονταν στις ΗΠΑ.
Έχουν θεαματικές διακυμάνσεις, στο φάσμα μεταξύ του 15% και του 41%.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, από τους κυριότερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, αντιμετωπίζουν δασμούς 15% στα περισσότερα προϊόντα τους.
Ο Τραμπ υπέγραψε την απόφαση πριν από μία εβδομάδα, αλλά απαιτήθηκε χρόνος για να προβεί η Τελωνειακή Υπηρεσία των ΗΠΑ στις αναγκαίες αλλαγές για την επιβολή των επιβαρύνσεων.
Συνολικά, οι ενέργειες του Τραμπ θα εκτοξεύσουν τον μέσο δασμό των ΗΠΑ στο 15,2%, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg Economics, έναντι 2,3% πέρσι, στο υψηλότερο ποσοστό από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Μετά από αλλεπάλληλες δύσκολες διαπραγματεύσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα αποδέχθηκαν δασμούς 15% στα προϊόντα τους — συμπεριλαμβανομένων βασικών εξαγωγών όπως τα αυτοκίνητα, τα οποία διαφορετικά θα υπάγονταν σε 25%. Άλλες χώρες έλαβαν απλώς προκαθορισμένους συντελεστές, από 10% και άνω.
Προσπάθειες της τελευταίας στιγμής ορισμένων χωρών για ευνοϊκότερες συμφωνίες απέτυχαν. Ο πρόεδρος της Ελβετίας αποχώρησε την Τετάρτη από την Ουάσιγκτον χωρίς να πετύχει μείωση του 39% δασμού που της επιβλήθηκε, ενώ ο Τραμπ διπλασίασε τους δασμούς στα ινδικά προϊόντα σε 50%, τιμωρώντας τη χώρα για τις αγορές ρωσικού πετρελαίου.
Οι διαπραγματεύσεις για αυξημένους δασμούς σε αγαθά από Μεξικό, Καναδά και Κίνα συνεχίζονται ξεχωριστά. Ο Τραμπ έχει επίσης υποσχεθεί ότι σύντομα θα ανακοινώσει δασμούς για κρίσιμους τομείς, όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα και οι ημιαγωγοί.
Για την Κίνα, μάλιστα, άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο επιβολής νέων δασμών λόγω ρωσικού πετρελαίου, ενώ συνεργάτες του προειδοποιούν για τις αρνητικές συνέπειες στις ΗΠΑ
Οι μήνες που έρχονται θα είναι καθοριστικοί, για να επιβεβαιωθεί είτε η θέση του Τραμπ είτε εκείνη των επικριτών του: ότι αυτό το καθεστώς δασμών θα επιφέρει τεκτονικές αλλαγές στην αμερικανική οικονομία.
Ο Τραμπ υποστηρίζει ότι οι υψηλότεροι δασμοί θα μειώσουν τα εμπορικά ελλείμματα και θα ενθαρρύνουν τις επιχειρήσεις να επαναπατρίσουν την παραγωγή. Οι επικριτές του προειδοποιούν για εκτόξευση του πληθωρισμού και ελλείψεις στην αγορά.
Μέχρι στιγμής, τίποτα από αυτά δεν έχει συμβεί, αλλά πρόσφατα οικονομικά στοιχεία δείχνουν ότι έρχονται προβλήματα.
Τα στοιχεία απασχόλησης του Ιουλίου εμφάνισαν τις μεγαλύτερες αρνητικές αναθεωρήσεις από την εποχή της πανδημίας. Η οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ επιβραδύνθηκε το πρώτο εξάμηνο του έτους, καθώς οι καταναλωτές περιόρισαν τις δαπάνες και οι επιχειρήσεις προσπαθούν να προσαρμοστούν στις νέες πολιτικές εμπορίου.
Η ανεργία παραμένει χαμηλή και οι τιμές δεν έχουν αυξηθεί δραματικά, καθώς οι επιχειρήσεις έχουν απορροφήσει ως τώρα το κόστος. Όμως αρκετοί ειδικοί προειδοποιούν ότι τελικά το βάρος θα περάσει στους καταναλωτές.
«Υπάρχουν ενδείξεις ότι δύσκολες μέρες πλησιάζουν. Πολλές επιχειρήσεις έχουν αποθηκεύσει αποθέματα πριν τεθούν σε ισχύ οι δασμοί», δήλωσε η Γουέντι Κάτλερ, αντιπρόεδρος του Asia Society Policy Institute και πρώην διαπραγματεύτρια εμπορίου των ΗΠΑ. Υποστήριξε ότι είναι «σχεδόν αναπόφευκτο οι τιμές να αυξηθούν», αφού είναι απίθανο οι επιχειρήσεις να διατηρήσουν για πολύ καιρό χαμηλά περιθώρια κέρδους.
Από τον Απρίλιο, όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε και μετά πάγωσε τους δασμούς, πυροδότησε μήνες έντονων διαπραγματεύσεων και έντονης αβεβαιότητας για τις επιχειρήσεις, με φόβους για διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα και αύξηση του κόστους.
Πλέον, οι περισσότερες χώρες αποδέχθηκαν ότι οι υψηλοί δασμοί ήρθαν για να μείνουν. Πολλές εξ αυτών δεσμεύτηκαν για επενδύσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων στις ΗΠΑ, προσπαθώντας να εξασφαλίσουν μειώσεις.
Ωστόσο, πολλές λεπτομέρειες παραμένουν αδιευκρίνιστες. Οι μειώσεις δασμών για τα ευρωπαϊκά, ιαπωνικά και κορεατικά αυτοκίνητα δεν έχουν ακόμη θεσμοθετηθεί, με αποτέλεσμα τα οχήματα να υπόκεινται ακόμη στους υψηλούς δασμούς. Επίσης, δεν έχουν αποσαφηνιστεί οι υποσχέσεις για επενδύσεις και οι πολιτικές αλλαγές στις αγορές των ΗΠΑ, που ενδέχεται να μειώσουν τα εμπορικά ελλείμματα.
Οι αναλυτές των κορυφαίων τραπεζών της Wall Street προειδοποίησαν τους πελάτες τους να προετοιμαστούν για υποχώρηση στους δείκτες των αγορών. Τη Δευτέρα, οι Morgan Stanley, Deutsche Bank AG και Evercore ISI δήλωσαν ότι ο δείκτης S&P 500 είναι πιθανό να καταγράψει βραχυπρόθεσμη πτώση. Αυτή η προειδοποίηση έρχεται καθώς εντείνονται οι ανησυχίες για την αμερικανική οικονομία, έπειτα από δεδομένα που έδειξαν άνοδο του πληθωρισμού, επιβράδυνση της απασχόλησης και μείωση της καταναλωτικής δαπάνης.
Η ακρίβεια ήταν κεντρικό ζήτημα στις περσινές εκλογές και οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν απογοήτευση με την προσέγγιση Τραμπ. Σε έρευνα του Fox News, το 62% των ψηφοφόρων διαφωνεί με τη διαχείριση των δασμών, ενώ το 58% είναι αντίθετο στο φορολογικό και δημοσιονομικό του πακέτο. Συνολικά, το 55% αποδοκιμάζει τη συνολική οικονομική του πολιτική.
Παραμένουν επίσης νομικά ερωτήματα για τη βιωσιμότητα του προγράμματος. Η χρήση έκτακτων εξουσιών από τον Τραμπ για επιβολή δασμών βάσει χώρας έχει προσβληθεί δικαστικά. Για να επιβάλει δασμούς σε συγκεκριμένους κλάδους (π.χ. αυτοκίνητα, μέταλλα), στηρίζεται σε πιο στέρεες νομικές βάσεις.
«Βλέπουμε την κυβέρνηση να προσπαθεί να πείσει ότι ο κύκλος των δασμών ολοκληρώνεται και ότι έρχεται σταθερότητα», δήλωσε ο Τιμ Μέγιερ, καθηγητής νομικής στο Duke University. «Όμως η δυνατότητα εφαρμογής είναι σε σοβαρό νομικό κίνδυνο», πρόσθεσε.
Ο Τραμπ υποστηρίζει ότι οι αποφάσεις του θα οδηγήσουν σε νέα οικονομική χρυσή εποχή, αγνοώντας όσα δεν ταιριάζουν στο αφήγημά του — ακόμη και απολύοντας τον επικεφαλής της στατιστικής υπηρεσίας, ο οποίος δημοσίευσε τα τελευταία απογοητευτικά στοιχεία για την απασχόληση.
Ο ίδιος έχει επίσης πανηγυρίσει για τα αυξημένα έσοδα από δασμούς και έχει υπαινιχθεί ότι ενδέχεται να δοθούν επιταγές επιστροφής φόρου σε ορισμένους Αμερικανούς. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, τα έσοδα από τελωνειακούς δασμούς έφτασαν σε ρεκόρ 113 δισ. δολαρίων τους εννέα μήνες έως τον Ιούνιο.
Παραμένει ωστόσο ασαφές αν προχωρά κάποιον από τους κεντρικούς στόχους του προγράμματος: την επαναφορά της παραγωγής στις ΗΠΑ. Ο ίδιος και οι σύμβουλοί του υποστηρίζουν ότι οι δασμοί θα προκαλέσουν έκρηξη στις θέσεις εργασίας στον βιομηχανικό τομέα.
Ο Μπραντ Τζένσεν, καθηγητής στη Σχολή Επιχειρήσεων McDonough του Πανεπιστημίου Georgetown, επισημαίνει ότι είναι δύσκολο να αυξάνονται ταυτόχρονα τα έσοδα από δασμούς και οι θέσεις εργασίας.
«Και τα δύο δεν γίνεται να ισχύουν ταυτόχρονα», σημειώνει. Αν υπάρξει όντως αύξηση της εγχώριας παραγωγής, «τότε δεν θα έχουμε δασμολογικά έσοδα», επειδή θα μειωθούν οι εισαγωγές.
Ποιοι είναι οι νέοι δασμοί;
Μέχρι την Πέμπτη, αναφέρει το CNN, σχεδόν όλα τα προϊόντα από κάθε χώρα επιβαρύνονταν με τουλάχιστον 10% δασμό. Τώρα, τα ποσοστά διαφέρουν σημαντικά ανάλογα με τη χώρα.
Οι υψηλότεροι δασμοί έχουν επιβληθεί σε προϊόντα από τη Βραζιλία (50%), το Λάος (40%), τη Μιανμάρ (40%), την Ελβετία (39%), το Ιράκ (35%) και τη Σερβία (35%).
Άλλες 21 χώρες αντιμετωπίζουν δασμούς πάνω από 15%, ανάμεσά τους χώρες από τις οποίες οι ΗΠΑ εισάγουν σημαντικά προϊόντα, όπως το Βιετνάμ (20%), η Ινδία (25%), η Ταϊβάν (20%) και η Ταϊλάνδη (19%).
Τα προϊόντα από την Ινδία μπορεί να επιβαρυνθούν με επιπλέον 25%, λόγω μιας προεδρικής απόφασης που υπέγραψε ο Τραμπ την Τετάρτη για να τιμωρήσει την Ινδία επειδή αγοράζει πετρέλαιο από τη Ρωσία. Αυτός ο δεύτερος δασμός αναμένεται να τεθεί σε ισχύ στις 27 Αυγούστου.
39 χώρες και τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντιμετωπίζουν δασμούς 15%, σύμφωνα με λίστα που δημοσίευσε την περασμένη εβδομάδα ο Λευκός Οίκος.
Εκτός από τον Καναδά και το Μεξικό, όλες οι υπόλοιπες χώρες από τις οποίες εισάγουν οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να έχουν τουλάχιστον 10% δασμούς, με ορισμένες εξαιρέσεις.
Τα προϊόντα από Μεξικό και Καναδά εξαιρούνται από τους δασμούς μόνο αν συμμορφώνονται με τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ΗΠΑ–Μεξικού–Καναδά. Αν όχι, τα μεξικανικά προϊόντα έχουν δασμό 25%, ενώ τα καναδικά φτάνουν στο 35%, από 25% που ίσχυε προηγουμένως.
Τι ισχύει με τις εμπορικές συμφωνίες;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν πρόκειται για ολοκληρωμένες εμπορικές συμφωνίες, αλλά για γενικά πλαίσια που μπορεί να χρειαστούν μήνες ή και χρόνια για να οριστικοποιηθούν — αν δεν καταρρεύσουν.
Τους τελευταίους πέντε μήνες, ο Τραμπ ανακοίνωσε οκτώ εμπορικές συμφωνίες. Από αυτές, μόνο δύο —με το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κίνα— έχουν επισημοποιηθεί. Η συμφωνία με την Κίνα, η οποία μείωσε σημαντικά τους δασμούς και από τις δύο πλευρές, λήγει στις 12 Αυγούστου. Αν δεν γίνει κάποια ενέργεια, οι δασμοί μπορεί να αυξηθούν ξανά.
Οι περισσότερες από τις συμφωνίες που ανακοίνωσε ο Τραμπ περιλαμβάνουν δέσμευση των εμπορικών εταίρων να αγοράσουν περισσότερα αμερικανικά προϊόντα, όπως πετρέλαιο, αυτοκίνητα, αεροσκάφη Boeing, αμυντικό εξοπλισμό και αγροτικά προϊόντα. Περιλαμβάνουν επίσης επενδύσεις αξίας εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε αμερικανικές επιχειρήσεις.
Όμως δεν είναι σαφές αν οι ΗΠΑ και οι εταίροι τους συμφωνούν σε πολλές από τις προτεινόμενες διατάξεις. Για παράδειγμα, ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, Σιγκερού Ισίμπα, και ο επικεφαλής διαπραγματευτής Ριόσεϊ Ακαζάουα δήλωσαν πρόσφατα ότι πολλές κρίσιμες λεπτομέρειες είναι ακόμη υπό συζήτηση, και περιέγραψαν μια διαφορετική εικόνα από αυτή του Τραμπ, ο οποίος νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα δήλωσε ότι η Ιαπωνία συμφώνησε να αγοράσει φορτηγά Ford F-150.
Εξαιρούνται κάποια αγαθά από τους νέους δασμούς;
Μία από τις πιο αξιοσημείωτες εξαιρέσεις είναι τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα, τα οποία δεν υπόκεινται σε καμία από τις νέες επιβαρύνσεις. Επιπλέον, προϊόντα για τα οποία ο Τραμπ έχει ήδη επιβάλει ξεχωριστούς τομεακούς δασμούς ή έχει διατάξει έρευνες που ενδέχεται να οδηγήσουν σε υψηλότερους δασμούς, δεν θα επιβαρύνονται επιπλέον με τους νέους «ανταποδοτικούς» δασμούς που ισχύουν ανά χώρα.
Προς το παρόν, αυτό σημαίνει ότι προϊόντα όπως τα φαρμακευτικά, μπορούν να εισάγονται χωρίς τελωνειακά τέλη από ορισμένες χώρες. Ωστόσο, ο Τραμπ προειδοποιεί ότι σύντομα ενδέχεται να τους επιβληθούν σημαντικά υψηλότεροι δασμοί.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, επιχειρώντας να προλάβει τέτοιες εξελίξεις, διαπραγματεύτηκε την επιβολή 15% στα φαρμακευτικά προϊόντα που εξάγει στις ΗΠΑ, στο πλαίσιο της ευρύτερης συμφωνίας με τον Τραμπ. Και άλλες χώρες που συμμετέχουν σε εμπορικές συμφωνίες εξασφαλίζουν ευνοϊκότερους συντελεστές σε συγκεκριμένους τομείς.
Υπάρχει επίσης μερική εξαίρεση για ορισμένα προϊόντα που κατασκευάζονται στο εξωτερικό, αλλά τουλάχιστον το 20% της αξίας τους προέρχεται από αμερικανικά υλικά και εργασία.
Αυτό δεν είναι το τέλος
Εκτός από τους δασμούς στα φαρμακευτικά προϊόντα, ο Τραμπ απείλησε να επιβάλει γενικούς δασμούς στους ημιαγωγούς και την ξυλεία. Σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη στο Οβάλ Γραφείο, για παράδειγμα, ο Τραμπ δήλωσε ότι σύντομα θα επιβάλει δασμό 100% στα τσιπ και τους ημιαγωγούς αν και δεν έδωσε χρονοδιάγραμμα.
Και ενώ οι δασμοί που μόλις θέσπισε ο Τραμπ ενδέχεται τελικά να κριθούν παράνομοι, εν αναμονή της εκκρεμούσας δικαστικής προσφυγής, ο πρόεδρος διαθέτει πολλά μέσα για να συνεχίσει να προωθεί την ατζέντα του για υψηλότερους δασμούς.
Πηγή: newmoney.gr
Διαβάστε επίσης: Ολοκληρώνεται αύριο η εκτίμηση των ζημιών - Κάηκαν πάνω από 400 σπίτια