Έχουν πυκνώσει οι φωνές στους κόλπους της Ευρώπης για την δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού χρηματιστηρίου από το οποίο θα αντλούν κεφάλαια οι μεγάλες επιχειρήσεις αντί να «φλερτάρουν» με τη Wall Street και φυσικά να προσελκύσουν ακόμα περισσότερους επενδυτές, οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με τον κατακερματισμένο τοπίο των κεφαλαιαγορών της ΕΕ.
Μετά από την επίμονη φωνή της σιδηράς κυρίας της ΕΚΤ προστέθηκε η στήριξη της ιδέας από τον Γερμανό καγκελάριο, Φρίντριχ Μερτς, που σηματοδότησε τη γερμανική υποστήριξη στα σχέδια ενοποίησης των κεφαλαιαγορών του μπλοκ.
«Χρειαζόμαστε ένα είδος ευρωπαϊκού χρηματιστηρίου, ώστε οι επιτυχημένες εταιρείες, όπως οι εταιρείες βιοτεχνολογίας από τη Γερμανία, να μην χρειάζεται να απευθύνονται στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης» τόνισε.
Τα σχόλια του ήλθαν καθώς η κυβέρνησή του συμφώνησε πρόσφατα να εντείνει τη συνεργασία με τη Γαλλία για την προώθηση της ένωσης κεφαλαιαγορών της ΕΕ (CMU), μεταξύ άλλων με την ανάθεση εξουσιών σε έναν ενιαίο ευρωπαϊκό επόπτη, εγκαταλείποντας την προηγούμενη απροθυμία του Βερολίνου να μεταβιβάσει ρυθμιστικές εξουσίες σε φορείς της ΕΕ.
Προηγούμενες προσπάθειες για τη σύσφιγξη των δεσμών μεταξύ των κεφαλαιαγορών της ΕΕ δεν απέδωσαν καρπούς. Αν και η έκκληση του Μερτζ για τη δημιουργία «ενός είδους ευρωπαϊκού χρηματιστηρίου» είναι αναμφισβήτητα η ισχυρότερη φωνή υποστήριξης μέχρι σήμερα, η υλοποίηση της ιδέας θα αντιμετωπίσει πιθανώς σημαντικά πολιτικά και τεχνικά εμπόδια.
Το Bloomberg συγκέντρωσε τους λόγους αλλά και τις δυσκολίες που θα συναντήσει η δημιουργία της κοινής ευρωπαϊκής χρηματιστηριακής αγοράς.
Γιατί η Ευρώπη θέλει να δημιουργήσει ένα ενοποιημένο χρηματιστήριο
Η Γηραία Ήπειρο υπολείπεται στον ανταγωνισμό με τις ΗΠΑ και την Ασία σε κλάδους που είναι ταχύτατα αναπτυσσόμενοι και δεν έχει δημιουργήσει στιβαρά ονόματα σε στρατηγικούς τομείς, όπως η τεχνητή νοημοσύνη.
Ένας σημαντικός λόγος είναι ότι ευρωπαϊκές εταιρείες, ιδίως στον τομέα της τεχνολογίας, βρίσκουν πιο δύσκολα πρόσβαση σε χρηματοδότηση σε σχέση. Ο Γερμανός Καγκελάριος μιλώντας στην την Ομοσπονδιακή Βουλή ανέδειξε το πρόβλημα λέγοντας ότι οι εταιρείες της περιοχής χρειάζονται μια «επαρκώς ευρεία και βαθιά ευρωπαϊκή κεφαλαιαγορά, ώστε να μπορούν να χρηματοδοτούνται καλύτερα και ταχύτερα».
Γι αυτό το λόγο γνωστές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις παίρνουν το δρόμο για την Wall Street τα τελευταία χρόνια.
Οι εταιρείες δελεάζονται από την υψηλότερη ρευστότητα και τις αποτιμήσεις των μετοχών στις ΗΠΑ, οι οποίες τους επιτρέπουν να συγκεντρώσουν περισσότερα κεφάλαια για έρευνα και ανάπτυξη. Οι μετοχές του S&P 500 διαπραγματεύονταν σε πολλαπλάσιο σχεδόν 23 φορές τα μελλοντικά κέρδη 12 μηνών τους στα τέλη Οκτωβρίου, έναντι περίπου 15 για τον Stoxx Europe 600 μια πριμοδότηση άνω του 50%.
Η δημιουργία της κοινής ευρωπαϊκής χρηματιστηριακής αγοράς εκτιμάται ότι θα επιβραδύνει τον ρυθμό φυγής των εταιρειών προς την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, καθώς ένα μεγαλύτερο, ενοποιημένο χρηματιστήριο θα προσέλκυσε ένα ευρύτερο φάσμα επενδυτών από ό,τι οι τρέχουσες κεφαλαιαγορές της περιοχής, οι οποίες είναι γνωστές για την περιορισμένη τους ρευστότητα. Θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει τον σημαντικότερο ανταγωνιστή για το Χρηματιστήριο του Λονδίνου, στο οποίο πραγματοποιούνται ο μεγαλύτερος όγκος συναλλαγών στην Ευρώπη σε όρους χρηματιστηριακής αποτίμησης.
Προτείνει ο Μερτς μια εταιρική συγχώνευση των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων;
Ο Γερμανός καγκελάριος δεν αναφέρθηκε στις λεπτομέρειες της πρότασης του αλλά η συγχώνευση των ευρωαγορών είναι μια ερμηνεία. H Deutsche Boerse AG με έδρα τη Φρανκφούρτη και η Euronext NV, η οποία περιλαμβάνει το Παρίσι μεταξύ των χρηματιστηρίων που διαχειρίζεται, θα ήταν πιθανοί υποψήφιοι, δεδομένου του αυτοαποκαλούμενου ρόλου της Γερμανίας και της Γαλλίας ως κινητήριων δυνάμεων της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ορισμένα άλλα χρηματιστήρια της περιοχής, όπως αυτά της Στοκχόλμης και της Μαδρίτης, ανήκουν σε εταιρείες με έδρα εκτός της ΕΕ.
Για να προχωρήσει η ενοποίηση χρειάζεται η έγκριση τόσο των μετόχων όσο και των ρυθμιστικών αρχών. Οι πολιτικοί και οι αντιμονοπωλιακές αρχές έχουν δείξει επιφυλακτικότητα όσον αφορά την έγκριση μεγάλων συγχωνεύσεων και δεν είναι σαφές εάν η στάση τους θα αλλάξει.
Το 2012 η Κομισιόν μπλόκαρε την απόπειρα συγχώνευσης της NYSE Euronext — της τότε μητρικής εταιρείας της Euronext — και της Deutsche Boerse το 2012, υποστηρίζοντας ότι θα είχε ως αποτέλεσμα ένα «οιονεί μονοπώλιο».
Η Επιτροπή εξέφρασε επίσης ανησυχίες σχετικά με τον ανταγωνισμό κατά την απόρριψη της προτεινόμενης συγχώνευσης μεταξύ της Deutsche Boerse και της London Stock Exchange Group Plc το 2017, όταν το Ηνωμένο Βασίλειο ετοιμαζόταν να αποχωρήσει από την ΕΕ.
Η αντίδραση των Ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων
Η Euronext είναι έτοιμη να συμβάλει στο «επόμενο επίπεδο ενοποίησης των αγορών στην Ευρώπη» υπογράμμισε ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Euronext Στεφάν Μπουζνά τονίζοντας την προσφορά της εταιρείας του να αγοράσει τον φορέα εκμετάλλευσης του Χρηματιστηρίου Αθηνών.
Η Deutsche Boerse υιοθέτησε διαφορετικό τόνο και σε δήλωσή της ζήτησε καλύτερη ρύθμιση και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να καταστούν οι ευρωπαϊκές αγορές πιο ανταγωνιστικές.
Ο Stephan Leithner, Διευθύνων Σύμβουλος του γερμανικού χρηματιστηρίου, επεσήμανε την ανάγκη συγκέντρωσης των κατακερματισμένων αγορών της Ευρώπης και βελτίωσης της ρευστότητας. Τόνισε επίσης ότι η Ευρώπη πρέπει να επικεντρωθεί στην επιστροφή των ροών κεφαλαίων σε «διαφανείς αγορές» από τα λεγόμενα dark pools, τα οποία επιτρέπουν στους θεσμικούς επενδυτές να διαπραγματεύονται τίτλους εκτός χρηματιστηρίων χωρίς να επηρεάζουν σημαντικά τις τιμές των μετοχών.
Θα βοηθούσαν πραγματικά η συγχώνευση των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων το επενδυτικό τοπίο της ΕΕ
Ο Μπουζνά υπογράμμισε ότι οι εταιρείες που είναι εισηγμένες στα χρηματιστήρια Euronext στο Άμστερνταμ, τις Βρυξέλλες, το Δουβλίνο, τη Λισαβόνα, το Μιλάνο, το Όσλο και το Παρίσι επωφελούνται όλες από την ενιαία δεξαμενή ρευστότητας και την και την τεχνολογική πλατφόρμα της εταιρείας του.
Ωστόσο, η Deutsche Boerse έχει επισημάνει τις προκλήσεις που θέτει η έλλειψη ζήτησης από τους επενδυτές και το γεγονός ότι η Ευρώπη είναι «η πιο κατακερματισμένη και αδιαφανής αγορά, με μόνο το 30% περίπου των συναλλαγών μετοχών να πραγματοποιείται σε διαφανή χρηματιστήρια». Δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό οι συγχωνεύσεις θα συμβάλουν στη μεταφορά της ρευστότητας από τα dark pools πίσω στα παραδοσιακά χρηματιστήρια.
Υπάρχουν και άλλα εμπόδια για την επίτευξη μιας πλήρως ενοποιημένης αγοράς, όπως η πληθώρα εθνικών φορολογικών καθεστώτων στην ΕΕ.
Θα βοηθούσε μια πιο ενοποιημένη χρηματιστηριακή αγορά την οικονομία της ΕΕ;
Αν μια τέτοια κίνηση είχε ως αποτέλεσμα να προσελκύσει μέρος των τρισ. ευρώ που οι αποταμιευτές της περιοχής διατηρούν σε τραπεζικούς λογαριασμούς και να τους οδηγήσει σε μετοχές εταιρειών θα είχε θετικό αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Οι υποστηρικτές της μεταρρύθμισης των κεφαλαιαγορών συχνά επισημαίνουν την ανάγκη να απελευθερωθούν περισσότερα κεφάλαια από τις αποταμιεύσεις και τα συνταξιοδοτικά ταμεία για να διοχετευτούν σε μετοχές.
Η Ευρώπη για να ενισχύει την ανταγωνιστικότητα, να διαχειριστεί την κλιματική αλλαγή και να ενδυναμώσει την άμυνα της θα χρειαστεί κεφάλαια 800 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την έκθεση Μάριο Ντράγκι.
Οι πολιτικές πρωτοβουλίες για την βελτίωση των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών
Η ΕΕ εξετάζει εδώ και μια δεκαετία την ιδέα της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, με στόχο να διευκολύνει τη ροή κεφαλαίων μεταξύ των κρατών μελών. Η επιστροφή του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο φέτος έδωσε νέα ώθηση στο αργοκίνητο αυτό σχέδιο, καθώς η ατζέντα «America First» του Τραμπ υπογραμμίζει τον κίνδυνο υπερβολικής εξάρτησης από τις ΗΠΑ και το κεφάλαιό τους. Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, είναι μεταξύ των προσωπικοτήτων που ζητούν ταχύτερη δράση.
Πρόσφατα ξαναέθεσε το ζήτημα της ενοποίησης των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών ζητώντας από την Ευρωπαϊκή Ένωση να ενώσει τις χρηματοοικονομικές δραστηριότητες που είναι κατακερματισμένες σε εκατοντάδες χρηματιστήρια.
Στην Ευρώπη το 2023 λειτουργούσαν 295 χώροι διαπραγμάτευσης, 14 κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι και 32 κεντρικά αποθετήρια τίτλων το 2023.
«Αυτός ο κατακερματισμός απορροφά τη ρευστότητα, καθιστά την ευρωπαϊκή αγορά λιγότερο ελκυστική για εισαγωγές εταιρειών και ωθεί τις εταιρείες μας να αναζητήσουν κεφάλαια στο εξωτερικό» υπογράμμισε η Λαγκάρντ. «’Ερχεται σε σε μια στιγμή που η χρηματοδότηση είναι πιο ζωτικής σημασίας από ποτέ για τις φιλοδοξίες της Ευρώπης», πρόσθεσε, επικαλούμενη τις επενδυτικές ανάγκες σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ασφάλεια.
Η Ένωση εργάζεται τώρα για τη δημιουργία αυτού που αποκαλεί «ένωση αποταμιεύσεων και επενδύσεων». Ωστόσο, έχει αποδειχθεί δύσκολο να επιτευχθεί συμφωνία σε πολλά θέματα, ιδίως όσον αφορά την ενίσχυση της ρυθμιστικής αρχής των αγορών της ΕΕ.
Τέλος, σύμφωνα με τις οποίες επικαλείται το POLITICO η Κομισιόν θα προτείνει τον Δεκέμβριο την τροποποίηση τουλάχιστον 10 οικονομικών νόμων που θα καλύπτουν έναν ευρύ φάσμα θεμάτων, από τη ρύθμιση των επενδυτικών προϊόντων και των κρυπτονομισμάτων έως τον σχεδιασμό του χρηματοοικονομικού συστήματος της ΕΕ.