Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν από τους πιο κρίσιμους γεωοικονομικούς γρίφους της εποχής: την εξάρτησή της από την Κίνα για την προμήθεια σπάνιων γαιών, υλικών ζωτικής σημασίας για την παραγωγή ηλεκτρικών κινητήρων, μπαταριών, ανεμογεννητριών και ημιαγωγών. Οι πρόσφατοι περιορισμοί στις εξαγωγές που επέβαλε το Πεκίνο έχουν προκαλέσει ανησυχία στις Βρυξέλλες, καθώς απειλούν τη σταθερότητα των εφοδιαστικών αλυσίδων και τη λειτουργία της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Η κρίση ξέσπασε μετά την απόφαση της Ολλανδίας να επιβάλει ελέγχους στην κινεζικής ιδιοκτησίας εταιρεία μικροκυκλωμάτων Nexperia, γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση του Πεκίνου, το οποίο απαγόρευσε τις επανεξαγωγές μεταλλευμάτων προς την Ευρώπη.
Η διπλωματική κινητοποίηση Βρυξελλών και Ουάσιγκτον
Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες, με πρωτοβουλία του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ανακοίνωσαν συμφωνία με τον Σι Τζινπίνγκ για άρση εμποδίων στις εξαγωγές, η ΕΕ επιχειρεί δική της διπλωματική διαχείριση. Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιβεβαίωσε ότι την Παρασκευή θα πραγματοποιηθούν τεχνικές συνομιλίες υψηλού επιπέδου με την Κίνα στις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας «αμοιβαίας αποκλιμάκωσης» της έντασης.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τόνισε ότι η Ευρώπη «θα χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα εργαλεία» για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της, επισημαίνοντας πως η κρίση αυτή αποδεικνύει την ανάγκη για στρατηγική αυτονομία στις πρώτες ύλες.
Η Κίνα διαθέτει σχεδόν μονοπωλιακό έλεγχο στην εξόρυξη και επεξεργασία σπάνιων γαιών. Αν και χώρες όπως η Αυστραλία, η Βραζιλία και η Ινδία διαθέτουν αποθέματα, καμία δεν έχει αναπτύξει την ίδια βιομηχανική υποδομή. Η επεξεργασία των μεταλλευμάτων αυτών απαιτεί τεράστιες ποσότητες ενέργειας και νερού, καθιστώντας την περιβαλλοντικά επιβαρυντική και οικονομικά δύσκολη.
Αυτό το πλεονέκτημα επιτρέπει στην Κίνα να επηρεάζει καθοριστικά την παγκόσμια αλυσίδα παραγωγής τεχνολογιών αιχμής — από smartphones και οθόνες έως ηλεκτροκίνητα οχήματα και στρατιωτικό εξοπλισμό.
Η απάντηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί πλέον ένα πακέτο μέτρων για τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας. Στο πλαίσιο του Κανονισμού για τις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες, έχουν επιλεγεί 47 στρατηγικά προγράμματα σε 13 κράτη μέλη, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, με στόχο τη δημιουργία ευρωπαϊκών μονάδων εξόρυξης και επεξεργασίας.
Παράλληλα, η ΕΕ αναπτύσσει συνεργασίες με Αυστραλία, Καναδά, Ουκρανία, Καζακστάν, Χιλή και Γροιλανδία, ενώ ετοιμάζει το REsourceEU, μια κοινή ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την αγορά και αποθήκευση κρίσιμων πρώτων υλών — στα πρότυπα της ενεργειακής συμμαχίας που δημιουργήθηκε την περίοδο της ενεργειακής κρίσης.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι, αν και η Ευρώπη διαθέτει δικά της αποθέματα σπάνιων γαιών και λιθίου, στερείται υποδομών επεξεργασίας, τις οποίες η Κίνα ανέπτυσσε επί δεκαετίες. Όπως τονίζει η Ντομίνικα Ρεμζοβά από την Ένωση για τις Διεθνείς Υποθέσεις της Πράγας, η πραγματική πρόκληση βρίσκεται «όχι στην εξόρυξη, αλλά στη μεταποίηση».
Η φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε ότι «η Ευρώπη δεν μπορεί να εξαρτάται επ’ αόριστον από τρίτες χώρες για τις πράσινες τεχνολογίες της», υπογραμμίζοντας ότι η μάχη για τις σπάνιες γαίες δεν είναι απλώς οικονομική - είναι μάχη για τη βιομηχανική ανεξαρτησία της Ευρώπης.
Πηγή: newmoney.gr
Διαβάστε επίσης: ΕΕ προς ΗΠΑ: Δεν διαπραγματευόμαστε τεχνολογικούς κανόνες για χαμηλότερους δασμούς στον χάλυβα