Η υπουργός Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Ρέιτσελ Ριβς έκανε ό,τι μπορούσε όσον αφορά τον προϋπολογισμό, έτσι ώστε να βοηθήσει την ίδια και τον πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ να επιβιώσουν πολιτικά προς το παρόν, δημιουργώντας δημοσιονομικό απόθεμα και επεκτείνοντας την κοινωνική πρόνοια.
Οι επενδυτές αντέδρασαν θετικά. Το ίδιο έκαναν και οι βουλευτές του Εργατικού Κόμματος, οι οποίοι είχαν απογοητευτεί από τα προηγούμενα σχέδια δαπανών. Ωστόσο, και στις δύο πλευρές, υπήρχαν ελάχιστα σημάδια ότι ο προϋπολογισμός, με τις κρατικές δαπάνες ύψους 1,6 τρισεκατομμυρίων λιρών, θα μπορούσε από μόνος του να βελτιώσει την οικονομική κατάσταση της χώρας μακροπρόθεσμα.
Το σχέδιο προσέφερε ελάχιστα για την ανάπτυξη — την «αρχική αποστολή» της κυβέρνησης — και καμία ουσιαστική φορολογική μεταρρύθμιση. Ούτε παρείχε το είδος του μεγαλεπήβολου οράματος που, σύμφωνα με τους βουλευτές του Εργατικού Κόμματος, πρέπει να επιδείξει ο Στάρμερ για να ανακτήσει την υποστήριξη του κοινού από το λαϊκιστικό ακροδεξιό Reform UK του Νάιτζελ Φάρατζ.
Ο προϋπολογισμός αύξησε τους φόρους για 1,7 εκατομμύρια εργαζόμενους και τους πλούσιους, προκειμένου να χρηματοδοτήσει τις κοινωνικές παροχές και τη στήριξη των λογαριασμών ενέργειας για τα φτωχότερα νοικοκυριά. Η μεγαλύτερη από αυτές τις αυξήσεις φόρων θα τεθεί σε ισχύ όταν το Εργατικό Κόμμα θα οδεύει προς τις επόμενες γενικές εκλογές, που είναι προγραμματισμένες για το 2029. Σε πρόσφατη συνέντευξή της στο Bloomberg, η Ριβς αρνήθηκε να αποκλείσει την αύξηση των φόρων σε μελλοντικό προϋπολογισμό.
Η πολυαναμενόμενη παρουσίαση ξεκίνησε μία ώρα νωρίτερα από το προγραμματισμένο, με την άνευ προηγουμένου και τυχαία δημοσίευση της 197-σέλιδης ανάλυσης του προϋπολογισμού από το Γραφείο Προϋπολογισμού (OBR). Ο Ρίτσαρντ Χιούζ, πρόεδρος του εποπτικού οργάνου ζήτησε συγγνώμη και δήλωσε ότι θα παραιτηθεί αν του ζητηθεί. Η Ριβς το χαρακτήρισε «σοβαρό λάθος εκ μέρους τους».
Παρά τα λάθη, το OBR ήταν γενναιόδωρο με την Ριβς. Η πολυαναμενόμενη υποβάθμιση της παραγωγικότητας αναμενόταν να πλήξει τα δημοσιονομικά και να την αναγκάσει να αναζητήσει έως και 30 δισεκατομμύρια λίρες.
Παρά ταύτα, η δημοσιονομική ζημιά από την αναθεώρησή τους ήταν πολύ μικρότερη από την αναμενόμενη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ταχύτερη αύξηση των μισθών και ο υψηλότερος πληθωρισμός αύξησαν τα φορολογικά έσοδα και αντιστάθμισαν μεγάλο μέρος του αντίκτυπου της ασθενέστερης δραστηριότητας.
Παρ’ όλα αυτά, η Ριβς αύξησε τους φόρους κατά 26 δισεκατομμύρια λίρες μετά από μια ακόμη μεγαλύτερη αύξηση πέρυσι. Σύμφωνα με το think tank Institute for Fiscal Studies, στους δύο προϋπολογισμούς της τους τελευταίους 13 μήνες, η Ριβς αύξησε τους φόρους περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση από το 1970. Οι συνολικές φορολογικές εισπράξεις προβλέπεται να αυξηθούν στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών, στο 38,3% του ΑΕΠ.
Οι βραχυπρόθεσμοι πολιτικοί υπολογισμοί της φάνηκαν επείγοντες. Ο προϋπολογισμός της Ριβς ήταν μια κρίσιμη ευκαιρία για να ενισχύσει την πολιτική υποστήριξη για την ηγεσία του κόμματος, μετά από μια πολιτική πρόκληση από στελέχη των Εργατικών που προκάλεσε ερωτήματα για το μέλλον του.
Σύμφωνα με τους αναλυτές του Bloomberg Economics, Νταν Χάνσον και Άνα Αντράντε, «αν και ήταν σαφώς θετικό το γεγονός ότι η Ριβς αποφάσισε να αυξήσει το περιθώριο ελιγμών έναντι του δημοσιονομικού κανόνα της, η λάμψη της κίνησης αυτής χάθηκε από την απόφασή της να αναβάλει τη δημοσιονομική εξυγίανση και να βασιστεί, τουλάχιστον εν μέρει, σε μια σειρά μικρότερων αυξήσεων φόρων».
Αυτές περιλάμβαναν μια επιπλέον χρέωση για ακίνητα αξίας άνω των 2 εκατομμυρίων λιρών και 4,7 δισεκατομμύρια λίρες φόρων επί των αποταμιεύσεων για τη χρηματοδότηση της κατάργησης του ανώτατου ορίου για το επίδομα δύο τέκνων. Ο προϋπολογισμός αύξησε επίσης τον ελάχιστο μισθό κατά 4,1%, πάγωσε τον φόρο καυσίμων και τις σιδηροδρομικές τιμές και μείωσε τους λογαριασμούς ενέργειας.
Το «αριστερά προσκείμενο» Tribune Group, που περιλαμβάνει ορισμένους βουλευτές που εξεγέρθηκαν κατά των προσπαθειών της Ριβς να μειώσει τις κοινωνικές παροχές φέτος, εξέδωσε μια δήλωση στην οποία υποστηρίζει το έγγραφο για τις δαπάνες ως «έναν προϋπολογισμό του Εργατικού Κόμματος που αποδεικνύει τις αξίες του».
Ενώ οι αριστεροί βουλευτές του Εργατικού Κόμματος φάνηκαν πιο ικανοποιημένοι χάρη στην επέκταση των οικογενειακών επιδομάτων, οι δεξιοί ήταν λιγότερο ενθουσιώδεις λόγω της απουσίας μέτρων που θα βοηθούσαν την κυβέρνηση να επιτύχει τον βασικό της στόχο, δηλαδή την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης.
«Θα χαρακτήριζα αυτόν τον προϋπολογισμό ως επίθεση στις φιλοδοξίες, επίθεση στις αποταμιεύσεις», δήλωσε ο Φάρατζ στους δημοσιογράφους μετά την παρουσίαση του προϋπολογισμού.
Οι επιχειρηματικές ομάδες εξέφρασαν επίσης την απογοήτευσή τους για την απουσία ενός καθοριστικού σχεδίου ανάπτυξης. «Η αποστολή της κυβέρνησης για την ανάπτυξη βρίσκεται επί του παρόντος σε αδιέξοδο. Ενώ η υπουργός Οικονομικών κατάφερε να δημιουργήσει το δημοσιονομικό περιθώριο που χρειαζόταν, μια διάσπαρτη προσέγγιση των φορολογικών κινδύνων αφήνει την οικονομία σε στασιμότητα», δήλωσε η Ρέιν Νιούτον-Σμιθ, διευθύνουσα σύμβουλος του CBI.
Μόλις πριν από τρία χρόνια, τα σχέδια δαπανών της πρώην πρωθυπουργού Λιζ Τρας έδειξαν στους Βρετανούς πολιτικούς τη δύναμη που μπορούν να ασκήσουν στις αγορές. Ωστόσο, ο Μάρκους Τζένινγκς, στρατηγικός αναλυτής σταθερού εισοδήματος στη Schroders, προειδοποίησε ότι η υπουργός Οικονομικών «πιθανώς δεν κατάφερε» να διασκεδάσει τις μακροπρόθεσμες δημοσιονομικές ανησυχίες ορισμένων επενδυτών.
Η Ριβς υπερέβαλε στις απαιτήσεις για μεγαλύτερη «λάσκα» που απαιτούσαν οι αγορές, αλλά απογοήτευσε με την αναβολή του μεγαλύτερου μέρους των αυξήσεων φόρων. O δανεισμός αυξάνεται κατά 57 δισεκατομμύρια λίρες σε σχέση με τις προβλέψεις, με το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ να αυξάνεται από 95% φέτος σε 97% το 2028-2029, πριν μειωθεί στο 96,8% το έτος που θα ισχύσουν οι κανόνες της.
Το χρέος ελέγχεται μόνο χάρη στην απόφαση να παγώσουν τα φορολογικά όρια για τρία επιπλέον χρόνια έως το 2031, συνεχίζοντας μια διαδικασία που αναμένεται να οδηγήσει περισσότερα από 5 εκατομμύρια άτομα σε φορολογικές κλίμακες που υπερβαίνουν το 40%.
Τα έγγραφα του OBR έδειξαν επίσης ότι οι εκκρεμείς πιέσεις συνεχίζουν να αυξάνονται. Οι δαπάνες για την κοινωνική πρόνοια ήταν 16 δισεκατομμύρια λίρες υψηλότερες από τις προβλέψεις του Μαρτίου, λόγω του αυξημένου αριθμού των αιτήσεων για επιδόματα, καθώς και της καλοκαιρινής αναστροφής της κυβέρνησης και της απόφασης να καταργηθεί το ανώτατο όριο επιδόματος για δύο τέκνα.
Το Resolution Foundation, το think tank του οποίου οι απόφοιτοι στελεχώνουν πλέον βασικά τμήματα του Υπουργείου Οικονομικών, ήταν μεταξύ πολλών που εξέφρασαν ανησυχίες ότι η δημοσιονομική εξυγίανση καθυστερεί «μέχρι την παραμονή των επόμενων εκλογών», θέτοντας ερωτήματα σχετικά με την αξιοπιστία του σχεδίου.
Πηγή: newmoney.gr
Διαβάστε επίσης: Στον Αρκτικό Κύκλο η νέα γεωπολιτική κούρσα για τις σπάνιες γαίες