Η Κύπρος, κατατασσόμενη στην κατηγορία «μέτριος καινοτόμος» με βαθμολογία 84,1, κατέγραψε πτώση κατά 14,6 μονάδες στον Ευρωπαϊκό Πίνακα Αποτελεσμάτων για την Καινοτομία του 2025 που δημοσιεύτηκε την Τρίτη, σε σύγκριση με το 2024. Από το 2018, η Κύπρος έχει βελτιώσει την επίδοσή της κατά 17,6 μονάδες σε σύγκριση με το ίδιο έτος.
Σύμφωνα με τον Πίνακα Αποτελεσμάτων, η Κύπρος κατατάσσεται στη 17η θέση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και στην 21η θέση μεταξύ της ΕΕ και των γειτονικών χωρών. Η απόδοσή της υπολείπεται του μέσου όρου των «μέτριων καινοτόμων» της ΕΕ (84,1% έναντι 85,9% του μέσου όρου της ΕΕ το 2025).
Η Κύπρος κατατάσσεται πρώτη στην ΕΕ ως προς τις αιτήσεις για εμπορικά σήματα. Άλλα σχετικά δυνατά στοιχεία της χώρας περιλαμβάνουν τις κοινές δημοσιεύσεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και τις διεθνείς επιστημονικές συνεργασίες. Η Κύπρος κατατάσσεται επίσης στην 3η θέση στην ΕΕ ως προς το ποσοστό πληθυσμού με τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Αντίθετα, η Κύπρος κατατάσσεται στην τελευταία θέση στην ΕΕ ως προς τις εισαγωγές τεχνολογίας αιχμής από χώρες εκτός ΕΕ και τις δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης (r&d) στον επιχειρηματικό τομέα, ενώ βρίσκεται στην 25η θέση όσον αφορά τις δαπάνες επενδυτικών κεφαλαίων. Η χαμηλή βαθμολογία στην άμεση και έμμεση κρατική στήριξη της επιχειρηματικής έρευνας και ανάπτυξης αποτελεί επίσης σημαντική αδυναμία.
«Η χρηματοδότηση της έρευνας και ανάπτυξης παραμένει σημαντική πρόκληση για την Κύπρο, καθώς η χώρα υπολείπεται σημαντικά του μέσου όρου της ΕΕ το 2025 και όσον αφορά τη χρηματοδότηση και υποστήριξη (19,9% του μέσου όρου της ΕΕ το 2025) και τις επενδύσεις των επιχειρήσεων (35,9% του μέσου όρου της ΕΕ το 2025)», αναφέρει η έκθεση, προσθέτοντας ότι, όσον αφορά τις δαπάνες καινοτομίας μη συνδεδεμένες με έρευνα και ανάπτυξη, η Κύπρος βρίσκεται πιο κοντά στον μέσο όρο της ΕΕ με 83,1% το 2025.
Ωστόσο, η έκθεση δείχνει ότι η απόδοση της Κύπρου από το 2018 αυξάνεται ταχύτερα από τον μέσο όρο της ΕΕ, με αύξηση 17,6% από το 2018, έναντι 12,6%.
Από το 2018, η Κύπρος έχει παρουσιάσει σημαντική πρόοδο στη χρήση υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους (cloud computing), στις κοινές δημοσιεύσεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και στην πρόσβαση σε γρήγορο διαδίκτυο. Όπως αναφέρεται, από πέρσι, η Κύπρος έχει σημειώσει αύξηση στον αριθμό των αλλοδαπών διδακτορικών φοιτητών ως ποσοστό επί του συνόλου, στην πρόσβαση σε γρήγορο διαδίκτυο και στη χρήση του υπολογιστικού νέφους.
Από την άλλη πλευρά, από το 2018, η Κύπρος έχει καταγράψει σημαντικές μειώσεις στις εισαγωγές τεχνολογίας αιχμής από χώρες εκτός ΕΕ και στις δαπάνες επενδυτικών κεφαλαίων. Σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, η χώρα κατέγραψε σημαντική πτώση στον αριθμό των καινοτόμων ΜμΕ που συνεργάζονται με άλλους, στις ΜμΕ που εισάγουν καινοτομίες επιχειρηματικών διαδικασιών και στην απασχόληση σε καινοτόμες επιχειρήσεις.
Φέτος, ο πίνακας καταγράφει συνολικά μικρή μείωση κατά 0,4 μονάδες μεταξύ 2024 και 2025. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η πρόσφατη επιβράδυνση υπογραμμίζει την ανάγκη για επιτάχυνση των δράσεων ενόψει της αβεβαιότητας και του αυξανόμενου παγκόσμιου ανταγωνισμού, όπως επισημαίνεται στην Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας, την πρωτοβουλία Choose Europe και τη Στρατηγική για τις Νεοφυείς και Αναπτυσσόμενες Επιχειρήσεις (Startup and Scaleup Strategy).
Αυτή η πρόσφατη επιβράδυνση αναδεικνύει την ανάγκη για ταχύτερη δράση ενόψει της αβεβαιότητας και του αυξανόμενου παγκόσμιου ανταγωνισμού, όπως υπογραμμίζεται στην Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας, στην πρωτοβουλία Choose Europe και στη στρατηγική για τις νεοφυείς και τις αναπτυσσόμενες νέες επιχειρήσεις.
Συνολικά, η απόδοση της ΕΕ στον τομέα της καινοτομίας έχει αυξηθεί κατά 12,6 ποσοστιαίες μονάδες από το 2018. Το 2025, μόνο 13 κράτη μέλη αύξησαν τη βαθμολογία τους σε σχέση με το προηγούμενο έτος, με τη Μάλτα (+7,6 μονάδες) και το Λουξεμβούργο (+5 μονάδες) να καταγράφουν τις μεγαλύτερες αυξήσεις. Από το 2018, όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν ενισχύσει την απόδοσή τους στην καινοτομία, αν και η πρόοδος κυμαίνεται από 0,9 μονάδες στο Λουξεμβούργο έως 30 μονάδες στην Εσθονία.
Τι απαντά το Υφυπουργείο
Στο αναθεωρημένο πλαίσιο αξιολόγησης σε σχέση με προηγούμενες χρονιές χρεώνει το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής τον αρνητικό επηρεασμό κάποιων δεικτών της Κύπρου.
Συγκεκριμένα το Υφυπουργείο αναφέρει με ανακοίνωση που εξέδωσε πως η Έκθεση European Innovation Scoreboard (EIS) 2025, που δημοσιεύθηκε χθες με αναθεωρημένο πλαίσιο αξιολόγησης σε σχέση με προηγούμενα έτη, συγκαταλέγει την Κύπρο στην κατηγορία των Moderate Innovators, με συνολική βελτίωση κατά 17,6% σε σύγκριση με το 2018, επίδοση που την κατατάσσει τέταρτη καλύτερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (EE) για την περίοδο από το 2018 έως σήμερα.
Σημειώνεται ότι η Κύπρος συνεχίζει να καταγράφει υψηλές επιδόσεις στην κατηγορία «Ελκυστικό Ερευνητικό Οικοσύστημα», βάσει δεικτών όπως η υψηλού επιπέδου έρευνα και επιστημονικές δημοσιεύσεις, οι συνδημοσιεύσεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και η αυξητική τάση στην προσέλκυση ταλέντου από το εξωτερικό.
Η υιοθέτηση νέου πλαισίου αξιολόγησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επηρέασε τη συνολική θέση της Κύπρου. Συγκεκριμένα, στο νέο πλαίσιο αφαιρέθηκαν δείκτες, στους οποίους η χώρα κατέγραφε διαχρονικά υψηλές επιδόσεις –όπως ο δείκτης απασχόλησης σε τομείς υψηλής γνώσης και ο δείκτης ευρυζωνικής διείσδυσης– και αντικαταστάθηκαν με νέους, οι οποίοι εστιάζουν σε τομείς που αποτελούν προκλήσεις, αλλά και ευκαιρίες για περαιτέρω ανάπτυξη, όπως οι εισαγωγές τεχνολογίας από χώρες εκτός ΕΕ και η περιβαλλοντική αποδοτικότητα της παραγωγής.
Μείωση καταγράφεται σε σειρά δεικτών που βασίζονται στην Έρευνα Community Innovation Survey (CIS) που διεξάγει η Στατιστική Υπηρεσία και σχετίζονται με την υιοθέτηση καινοτομίας από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, την εργοδότηση σε καινοτόμες επιχειρήσεις, καθώς και τη δικτύωση μεταξύ επιχειρήσεων και άλλων οργανισμών λόγω διαφοροποίησης στη μεθοδολογία μέτρησης και διαμόρφωσης του δείγματος. Μείωση παρατηρείται επίσης στις επενδύσεις επιχειρηματικού κεφαλαίου (Venture Capital), κάτι που ακολουθεί τη διεθνή τάση. Η πρόσφατη λειτουργία του Κυπριακού Ταμείου Χρηματοδότησης Κεφαλαίου (Cyprus Equity Fund) με κρατική υποστήριξη, καθώς επίσης και τα πρώτα προγράμματα μικτής χρηματοδότησης του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ), εκτιμάται ότι θα ενισχύσουν τις επιδόσεις της χώρας στον τομέα της πρόσβασης σε επενδυτικά κεφάλαια.
Αυτές οι προσαρμογές στη μεθοδολογική προσέγγιση και στα χρονολογικά δεδομένα αναδεικνύουν νέες προτεραιότητες και ευκαιρίες βελτίωσης για το κυπριακό οικοσύστημα καινοτομίας, που ήδη βρίσκεται σε πορεία προσαρμογής και ενίσχυσης.
Το Υφυπουργείο παραμένει προσηλωμένο στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας και στη συνεχή πρόοδο μέσω της ανάπτυξης ενός ισχυρού οικοσυστήματος Έρευνας και Καινοτομίας. Τα αποτελέσματα της έκθεσης θα μελετηθούν διεξοδικά, με στόχο να αξιοποιηθούν πλήρως οι θετικές επιδόσεις, να αναδειχθούν οι τομείς με περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης και να σχεδιαστούν στοχευμένες παρεμβάσεις που θα ενδυναμώσουν τη θέση της Κύπρου στον ευρωπαϊκό χάρτη της καινοτομίας.
Πηγή: ΚΥΠΕ