Συνέντευξη στον Ξένιο Μεσαρίτη
Σαράντα πέντε χρόνια μετά την ίδρυση του Ομίλου Δ. Ζαβός, ο Μιχάλης Ζαβός CEO του Ομίλου, κοιτά πίσω με υπερηφάνεια, αλλά και μπροστά με ανήσυχη δημιουργικότητα. Από την Αμμόχωστο της προσφυγιάς στη Λεμεσό των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης, η διαδρομή του δεν μετριέται μόνο σε έργα και αριθμούς, αλλά σε φιλοσοφία. Στην κουβέντα μας, ο κ. Ζαβός, μιλά για την πόλη που άλλαξε πρόσωπο, την ανάγκη για προσιτή κατοικία, την «πράσινη μετάβαση», αλλά και για το τι σημαίνει να αφήνεις πίσω σου κάτι ουσιαστικό. «Δεν θέλω να με θυμούνται ως επιχειρηματία», λέει με το γνωστό του πάθος. «Θέλω να με θυμούνται ως δημιουργό».
Ο Όμιλος Ζαβός συμπληρώνει φέτος 45 χρόνια πορείας. Ποια θεωρείτε τα σημαντικότερα ορόσημα αυτής της διαδρομής;
Η αρχή έγινε το 1980 και φέτος συμπληρώνουμε 45 χρόνια. Μέσα σε αυτή την πορεία έχουμε ολοκληρώσει πάνω από 170 έργα σε ολόκληρη την Κύπρο, πολλά από τα οποία αποτελούν σημεία αναφοράς. Ένα από τα έργα για τα οποία είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι είναι το Limassol Del Mar, που έχει λάβει διεθνείς διακρίσεις και ξεχωρίζει για την αρχιτεκτονική του. Έχουμε επίσης εμπορικά έργα όπως το Maximos Plaza και το Kolonakiou Center, που αποτελούν ορόσημα για τη Λεμεσό. Από την αρχή ο Όμιλος είχε τη φιλοσοφία να βλέπει μπροστά, να παρακολουθεί τις ανάγκες τής αγοράς και να ανταποκρίνεται ευέλικτα – είτε με πολυτελή ακίνητα, είτε με προσιτές κατοικίες, είτε με έργα επαγγελματικής χρήσης.
Τα τελευταία χρόνια εστιάζουμε ιδιαίτερα στην προσιτή κατοικία. Δημιουργήσαμε το 2025 τη συλλογή ακινήτων Oasis, που περιλαμβάνει τέσσερα έργα, δύο στη Λεμεσό, ένα στη Λάρνακα και ένα στην Αθήνα, με διαμερίσματα σε προσιτές τιμές και υψηλές υπηρεσίες. Τα ακίνητα αυτά προσφέρονται και για επένδυση, με αποδόσεις που φτάνουν μέχρι και 8%, ποσοστό πολύ υψηλό σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Πώς κτίστηκε η φήμη και η αξιοπιστία του ονόματος «Zavos» στην κυπριακή αγορά ακινήτων;
Η οικογένειά μας κατάγεται από την Αμμόχωστο. Μετά την εισβολή του 1974 μεταφερθήκαμε στη Λεμεσό, ξεκινώντας κυριολεκτικά από το μηδέν. Το 1980 ιδρύσαμε την πρώτη μας εταιρεία, που ασχολήθηκε αρχικά με διαχωρισμούς οικοπέδων και στη συνέχεια με κατασκευή κατοικιών και διαμερισμάτων.
Με την κάθοδο ξένων επενδυτών και τη δραστηριοποίησή μας στο εξωτερικό – μέσω εκθέσεων, επαφών και δημιουργίας γραφείων – προωθήσαμε την Κύπρο ως προορισμό. Το πελατολόγιό μας, που ήταν αρχικά κυρίως Κύπριοι, έγινε σταδιακά διεθνές.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά, όταν το 1993 πήγαμε στη Μόσχα, ελάχιστοι Ρώσοι γνώριζαν πού βρίσκεται η Κύπρος. Με τις δικές μας προσπάθειες και άλλων επιχειρηματιών, η χώρα μας έγινε γνωστή.
Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος του πελατολογίου μας αποτελείται από ξένους, στους οποίους προσφέρουμε ακίνητα οικιστικά, εμπορικά και μεικτές αναπτύξεις.
Αν σας ζητούσαμε να ξεχωρίσετε τρία έργα-σταθμούς για τον Όμιλο, ποια θα ήταν και γιατί;
Κάθε έργο για εμάς είναι ξεχωριστό, γιατί με κάθε έργο δημιουργούμε φιλίες – πραγματικούς φίλους, όχι απλώς πελάτες. Αν πρέπει όμως να αναφερθώ σε έργα-σταθμούς, θα έλεγα το Limassol Del Mar, που αποτελεί στολίδι για τη Λεμεσό. Εξίσου σημαντικά θεωρώ το Maximos Plaza, ένα εμπορικό συγκρότημα με τρεις πύργους και γραφεία – έργο που, παρότι έχει πάνω από 25 χρόνια ζωής, δείχνει σήμερα σαν καινούργιο – και το Kolonakiou Center, που προσφέρει ευρύχωρους χώρους στάθμευσης, στοιχείο σπάνιο για την περιοχή.
Όλα τα έργα μας είναι σταθμοί μιας συνεχούς εξέλιξης, καθώς κάθε νέο έργο φέρνει κάτι πιο σύγχρονο, πιο όμορφο – είναι η φυσική εξέλιξη.
Seasons Mansions By The Sea
Oasis Park Limassol
Η Λεμεσός είναι ο πυρήνας της δραστηριότητάς σας. Πώς βλέπετε να εξελίσσεται η πόλη την επόμενη δεκαετία και ποιος είναι ο ρόλος του Ομίλου;
Η Λεμεσός έχει αναπτυχθεί, αρχικά, χάρη στους Αμμοχωστιανούς που μετέφεραν τη νοοτροπία και την εμπειρία της Αμμοχώστου στη φιλοξενία και στον τουρισμό. Ήταν εκείνοι που έθεσαν τις βάσεις.
Στη συνέχεια ήρθαν οι Ρώσοι, που ανέβασαν τον πήχη με τις μεγάλες επενδύσεις τους σε όλους τους τομείς – Τουρισμό, Εστίαση, Ακίνητα – και έριξαν ρευστότητα στην οικονομία.
Πρόσφατα, η Λεμεσός προσέλκυσε πλήθος διεθνών εταιρειών, χάρη στα φορολογικά κίνητρα και στο περιβάλλον ασφάλειας και ποιότητας ζωής. Είναι μια πόλη όπου μπορείς να εργάζεσαι και να απολαμβάνεις ταυτόχρονα τις διακοπές σου – όλα είναι κοντά: θάλασσα, βουνό, εστιατόρια, πολιτισμός.
Ο ρόλος μας υπήρξε καθοριστικός. Με τις αναπτύξεις μας και την προσέλκυση ξένων επενδυτών συμβάλαμε ουσιαστικά στη μεταμόρφωση της πόλης. Οι ξένοι που φέραμε είναι αυτοί που σήμερα ενισχύουν την κυπριακή οικονομία.
Από τα γραφεία σε Ιορδανία, Λίβανο και Ηνωμένο Βασίλειο μέχρι τη νέα δραστηριότητα στην Αθήνα – τι σημαίνει για εσάς η διεθνής παρουσία του Ομίλου;
Η διεθνής παρουσία μάς δίνει τη δυνατότητα να επικοινωνούμε άμεσα με ανθρώπους του εξωτερικού και να προωθούμε το προϊόν μας με αποτελεσματικότητα.
Στην Αθήνα δεν έχουμε απλώς ένα γραφείο προβολής, αλλά μια ενεργή εταιρική οντότητα που κτίζει και πουλά. Ήδη ολοκληρώσαμε ένα έργο στο Ελληνικό με 31 διαμερίσματα και προχωρούμε με άλλα τέσσερα projects σε Κεραμεικό, Κουκάκι, Πειραιά και Καλλιθέα. Πιστεύουμε ότι η Αθήνα είναι μεγάλη και υποσχόμενη αγορά με προοπτική.
Παράλληλα, δραστηριοποιούμαστε και στο Ηνωμένο Βασίλειο με ακίνητα που διαχειριζόμαστε ως επενδυτές – όχι μόνο developers αλλά και ιδιοκτήτες/επενδυτές οι ίδιοι.
Τι εκφράζει το concept «Oasis» και πώς απαντά στις ανάγκες επενδυτών και αγοραστών;
Το Oasis δεν είναι ένα έργο – είναι ένα concept που περιλαμβάνει τέσσερα έργα (δύο στη Λεμεσό, ένα στη Λάρνακα και ένα στην Αθήνα). Στόχος του είναι να προσφέρει κατοικίες τόσο για ιδιοκατοίκηση όσο και για επένδυση. Προσφέρουμε μικρά και μεγάλα διαμερίσματα – με τιμές που ξεκινούν από περίπου €138.000 – με ευκολίες πληρωμής και αποδόσεις που φτάνουν έως και 8%. Είναι μια πρόταση που επιτρέπει σε Κύπριους και ξένους να επενδύσουν σε ακίνητο με χαμηλό ρίσκο, απολαμβάνοντας τόσο το εισόδημα από ενοικίαση όσο και την κεφαλαιακή του αύξηση. Σε αντίθεση με τα χρήματα που μένουν αδρανή στις τράπεζες, το ακίνητο παραμένει ενεργό κεφάλαιο που αναβαθμίζεται με τον χρόνο.
Οι αποδόσεις των ακινήτων στην Κύπρο παραμένουν υψηλές. Τι κάνει τη χώρα τόσο ελκυστική για επενδυτές;
Η Κύπρος έχει κάποια χαρακτηριστικά που τη διαφοροποιούν.
Πρώτα απ’ όλα, είναι μια χώρα ασφαλής, με ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, σταθερή οικονομία, ήλιο όλο τον χρόνο και πολύ καλή ποιότητα ζωής.
Οι αποδόσεις των ακινήτων είναι υψηλότερες σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες – φτάνουν και το 8%, ενώ στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. είναι γύρω στο 3 ή 4%.
Οπότε το real estate παραμένει η πιο σταθερή και αποδοτική επένδυση.
Επιπλέον, έχουμε επενδυτές που βλέπουν την Κύπρο όχι μόνο ως τουριστικό προορισμό αλλά ως βάση ζωής. Έρχονται οικογένειες, εταιρείες, επαγγελματίες υψηλού εισοδήματος που θέλουν μόνιμη εγκατάσταση. Και αυτό σημαίνει ζήτηση για κατοικίες, γραφεία, εμπορικούς χώρους. Σήμερα, το real estate είναι για πολλούς ο πιο ασφαλής τρόπος να προστατεύσουν την αξία των χρημάτων τους. Οι τράπεζες δίνουν ελάχιστα επιτόκια, ο πληθωρισμός μειώνει την αγοραστική δύναμη, οπότε η αγορά ακινήτων λειτουργεί ως αντιστάθμισμα. Αυτός είναι και ο λόγος που βλέπουμε τόσο Κύπριους όσο και ξένους να συνεχίζουν να επενδύουν.
Αναφέρετε συχνά ότι τα έργα σας προσφέρουν αποδόσεις έως και 8%. Μπορείτε να μας δώσετε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα για το πώς επιτυγχάνεται αυτή η απόδοση;
Ναι, φυσικά. Αν πάρουμε για παράδειγμα ένα διαμέρισμα δύο υπνοδωματίων στη Λεμεσό, το οποίο κοστίζει γύρω στις €350.000, βλέπουμε ότι μπορεί να ενοικιαστεί μεταξύ €2.000 και €2.500 τον μήνα — και μιλάμε για ενοίκιο ολόχρονα, όχι εποχικά. Αν κάνουμε την απλή αριθμητική, η απόδοση αγγίζει το 8%, γι’ αυτό και μιλώ πάντα για «έως 8%», όχι παραπάνω.
Πρόκειται για ρεαλιστικό ποσοστό στην κυπριακή αγορά, ιδιαίτερα στη Λεμεσό όπου υπάρχει ισχυρή ζήτηση από στελέχη ξένων εταιρειών. Πολλοί από αυτούς μοιράζονται τα διαμερίσματα — δύο επαγγελματίες, για παράδειγμα, που νοικιάζουν μαζί και πληρώνουν περίπου €1.000 ο καθένας. Αυτό τους επιτρέπει να ζουν σε ποιοτικό ακίνητο, ενώ ο ιδιοκτήτης εξασφαλίζει υψηλή και σταθερή απόδοση.
Είναι σημαντικό να πούμε ότι αυτές οι αποδόσεις δεν προέρχονται από υπερβολική τιμολόγηση, αλλά από τη δυναμική της ζήτησης και το γεγονός ότι η Κύπρος, ειδικά η Λεμεσός, έχει εξελιχθεί σε κέντρο επιχειρηματικής δραστηριότητας με υψηλού εισοδήματος ενοικιαστές. Έτσι, η επένδυση σε σωστό σημείο και με προσεγμένο σχεδιασμό μπορεί να αποφέρει πραγματικά βιώσιμες αποδόσεις.
Bel Air Mansions
Γιατί η Κύπρος εξακολουθεί να προσελκύει τόσο έντονα ξένους επενδυτές και αγοραστές ακινήτων; Ποιες είναι οι τάσεις που διαμορφώνονται στην ευρύτερη περιοχή;
Η Κύπρος βρίσκεται σε μια γεωγραφικά και στρατηγικά προνομιακή θέση — στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων — και παραμένει ένα καταφύγιο σταθερότητας σε μια πολύ ταραγμένη περιοχή. Την ώρα που γύρω μας υπάρχουν χώρες με πολιτικά, κοινωνικά ή και πολεμικά προβλήματα, η Κύπρος προσφέρει ασφάλεια, σταθερότητα και ευρωπαϊκή ταυτότητα. Αυτοί είναι οι λόγοι που πολλοί άνθρωποι από τον Λίβανο, την Ιορδανία, το Ισραήλ και άλλες γειτονικές χώρες αγοράζουν εδώ ένα σπίτι, ένα διαμέρισμα ή ένα γραφείο ως ένα είδος «Plan B», μια δεύτερη βάση ζωής σε περίπτωση που κάτι συμβεί στην πατρίδα τους.
Παράλληλα, η Κύπρος είναι η μοναδική χώρα της περιοχής που ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που της δίνει ένα επιπλέον κύρος και μια αίσθηση ασφάλειας για τον επενδυτή.
Τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει υποδομές υψηλού επιπέδου: πολυτελή ξενοδοχεία, διεθνείς αλυσίδες εστίασης, εμπορικά κέντρα, καζίνο, γήπεδα γκολφ και σχολεία. Όλα αυτά συνθέτουν ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον διαβίωσης, που δεν υπήρχε παλαιότερα.
Η ποιότητα ζωής είναι αυτό που κάνει τη διαφορά. Η δυνατότητα να δουλεύεις και ταυτόχρονα να ζεις δίπλα στη θάλασσα, να απολαμβάνεις ένα ήπιο κλίμα, καλό φαγητό και ασφάλεια, είναι προνόμια που δύσκολα βρίσκεις αλλού. Γι’ αυτό πιστεύω ότι η Κύπρος θα συνεχίσει να αποτελεί ελκυστικό προορισμό για επενδυτές και κατοίκους, όχι μόνο για οικονομικούς λόγους αλλά και για τον τρόπο ζωής που προσφέρει.
Υπάρχουν σήμερα φαινόμενα υπερπροσφοράς ή ανεξέλεγκτης ανάπτυξης στην αγορά;
Υπάρχουν φαινόμενα που δεν είναι υγιή.
Έχουν μπει στην αγορά άτομα που δεν είναι επαγγελματίες developers – άνθρωποι που απλώς αγόρασαν ένα τεμάχιο γης και νομίζουν ότι μπορούν να το αναπτύξουν.
Κάποιοι ξεκινούν χωρίς άδεια, χωρίς αρχιτεκτονική μελέτη ή χωρίς τη σωστή επίβλεψη.
Αυτό είναι επικίνδυνο, γιατί μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα με τους αγοραστές και να δημιουργήσει κακή φήμη για ολόκληρο τον κλάδο.
Εγώ λέω πάντα πως πρέπει να υπάρχει έλεγχος. Να μην μπορεί να πουλήσει κανείς διαμέρισμα αν δεν έχει άδεια οικοδομής και αν δεν είναι εγγεγραμμένος επαγγελματίας.
Οι άνθρωποι πρέπει να αισθάνονται ασφαλείς όταν αγοράζουν ακίνητο.
Η αγορά αυτή κτίστηκε με πολύ κόπο τα τελευταία 40 χρόνια και δεν πρέπει να χαλάσει από την ασυδοσία λίγων.
Αν δεν υπάρχει πλαίσιο, υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθεί υπερπροσφορά από πρόχειρα έργα, που στο τέλος θα ρίξουν την ποιότητα και θα επηρεάσουν τους πάντες.
Το ζήτημα της προσιτής κατοικίας βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της δημόσιας συζήτησης. Πώς μπορεί να δοθεί λύση χωρίς να θυσιάζεται η ποιότητα;
Η ποιότητα είναι αδιαπραγμάτευτη, όμως το μεγαλύτερο κόστος σήμερα είναι η γη. Η ουσιαστική λύση περνά από υψηλότερους συντελεστές δόμησης: όταν μπορείς να κτίσεις περισσότερα τετραγωνικά στο ίδιο οικόπεδο, το κόστος ανά μονάδα μειώνεται και οι τιμές γίνονται πιο προσιτές χωρίς έκπτωση στην κατασκευή.
Η κυβέρνηση πρέπει να επικεντρωθεί σε στοχευμένα κίνητρα, με κύριο άξονα τους συντελεστές. Σε πολλές ζώνες της Λεμεσού οι σημερινοί δείκτες (π.χ. 60%–80%) είναι πολύ χαμηλοί, κάτι που καθιστά μη βιώσιμη την ανάπτυξη — ιδιαίτερα στα παραλιακά οικόπεδα, όπου οι αξίες είναι πολλαπλάσιες σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές αγορές.
Παράλληλα, μπορούν να επιβραβεύονται όσοι παραχωρούν ποσοστό των έργων για προσιτή κατοικία, με αύξηση συντελεστή ή άλλες διευκολύνσεις και να ενθαρρύνεται η δημιουργία «εργατικών κατοικιών» νέου τύπου: μικρών, λειτουργικών, ενεργειακά αποδοτικών μονάδων, κοντά στα αστικά κέντρα.
Με λίγα λόγια, προσιτή δεν σημαίνει «φθηνή» ή υποδεέστερη. Σημαίνει ορθολογική διαχείριση κόστους, σωστά κίνητρα και έξυπνο αστικό σχεδιασμό.
Ποιες είναι οι προοπτικές για την κυπριακή αγορά ακινήτων τα επόμενα χρόνια;
Η αγορά της Κύπρου θα παραμείνει δυνατή. Παρά τις δυσκολίες, έχουμε μια οικονομία σταθερή, ένα νόμισμα ισχυρό και θεσμούς που λειτουργούν. Η ζήτηση συνεχίζει να υπάρχει και μάλιστα πιο ώριμη από ποτέ. Οι ξένοι που αγοράζουν σήμερα δεν το κάνουν για το διαβατήριο, όπως παλιά, αλλά επειδή θέλουν να ζήσουν εδώ ή να επενδύσουν σε κάτι ασφαλές.
Από την άλλη, ο Κύπριος επενδυτής επιστρέφει στην αγορά. Πολλοί που πούλησαν τα προηγούμενα χρόνια, σήμερα αγοράζουν ξανά. Το ακίνητο είναι κάτι χειροπιαστό – το βλέπεις, το έχεις, το απολαμβάνεις. Και αυτή η σιγουριά είναι που κρατά την αγορά σταθερή. Αν κρατήσουμε την ποιότητα, τη διαφάνεια και την ορθή ανάπτυξη, δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα. Το real estate ήταν και θα είναι πάντα η ραχοκοκαλιά της κυπριακής οικονομίας.
Η «πράσινη μετάβαση» αλλάζει τα δεδομένα. Πώς προσαρμόζεται ο Όμιλος στις νέες απαιτήσεις;
Η πράσινη ανάπτυξη είναι μια πρόκληση για όλους μας. Είναι κάτι που πρέπει να γίνει, αλλά χρειάζεται και σωστό σχεδιασμό. Τα έργα με μηδενικές εκπομπές ή ενεργειακής κατηγορίας Α είναι το μέλλον, όμως κοστίζουν περισσότερο.
Αν δεν υπάρξουν πραγματικά κίνητρα από το κράτος, το επιπλέον κόστος μεταφέρεται στον αγοραστή. Εμείς έχουμε ήδη ενσωματώσει λύσεις βιωσιμότητας στα νέα μας έργα – φωτοβολταϊκά, καλύτερη θερμομόνωση, υλικά χαμηλού αποτυπώματος, πιο αποδοτικά συστήματα. Ακόμα και η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε πολυώροφα κτήρια έχει πρακτικές δυσκολίες, γι’ αυτό χρειάζεται ευελιξία και περισσότερα κίνητρα για έξυπνες λύσεις. Για να προχωρήσει ουσιαστικά η «πράσινη μετάβαση», χρειάζονται φορολογικά και πολεοδομικά κίνητρα, όχι μόνο επιδοτήσεις. Η βιωσιμότητα δεν πρέπει να είναι βάρος. Πρέπει να είναι ευκαιρία. Να δίνει αξία στο ακίνητο, όχι να το καθιστά απλησίαστο. Αυτό είναι το στοίχημα που πρέπει να κερδίσουμε τα επόμενα χρόνια.
Η γραφειοκρατία και οι καθυστερήσεις στις άδειες εξακολουθούν να ταλαιπωρούν τον κλάδο; Πού εντοπίζετε σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα;
Ναι και μάλιστα περισσότερο από πριν. Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν έχει ακόμη αποδώσει, γιατί όλες οι παλιές υποθέσεις μεταφέρθηκαν στους νέους Επαρχιακούς Οργανισμούς. Έπρεπε να ολοκληρωθούν πρώτα από τους παλιούς, ώστε οι νέοι να ξεκινήσουν με καθαρό μητρώο. Αντί γι’ αυτό, φορτώθηκαν χιλιάδες εκκρεμότητες και το σύστημα κυριολεκτικά «μπλόκαρε». Σήμερα υπάρχουν έργα που περιμένουν άδεια ένα, δύο ή και τρία χρόνια – κάτι αδιανόητο για μια ευρωπαϊκή χώρα. Οι μεγάλες αναπτύξεις πηγαίνουν απευθείας στην Πολεοδομία Λευκωσίας και περνούν από μια ατελείωτη αλυσίδα υπηρεσιών (Πυροσβεστική, Περιβάλλον, Κυκλοφορία κ.λπ.), με αποτέλεσμα να καθυστερούν χρόνια. Οι μικρότερες άδειες, μέσω των νέων συστημάτων, βγαίνουν πιο γρήγορα, όμως τα μεγάλα έργα παραμένουν κολλημένα. Αυτό που χρειάζεται είναι ψηφιοποίηση των διαδικασιών και σαφή χρονοδιαγράμματα. Αν ένα έργο πληροί όλες τις προϋποθέσεις, η άδεια πρέπει να εκδίδεται σε 90 μέρες, όχι σε 900. Αλλιώς δεν μπορούμε να μιλάμε για επενδυτικό περιβάλλον. Και το πρόβλημα αυτό δεν αφορά μόνο εμάς τους developers – αφορά ολόκληρη την οικονομία.
Ο Όμιλος Ζαβός προσφέρει πάνω από δέκα υπηρεσίες μετά την πώληση. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;
Είναι κάτι που μας διαφοροποιεί. Για εμάς η σχέση με τον πελάτη δεν τελειώνει με την παράδοση του ακινήτου – τότε ξεκινά. Προσφέρουμε after sales service, διαχείριση ακινήτου, ενοικιάσεις, ανακαινίσεις, interior design, νομικές και λογιστικές υπηρεσίες, μέχρι και υπηρεσίες μεταπώλησης. Πολλοί από τους πελάτες μας είναι ξένοι που δεν ζουν μόνιμα στην Κύπρο. Θέλουν να ξέρουν ότι υπάρχει μια ομάδα που φροντίζει το ακίνητό τους, το νοικιάζει, το συντηρεί, το ασφαλίζει. Αυτό τους δίνει σιγουριά. Είναι ένα σύστημα «one stop service» που δημιουργεί εμπιστοσύνη. Και η εμπιστοσύνη είναι αυτό που κρατά τον πελάτη κοντά σου για χρόνια.
Πόσο σημαντικοί είναι οι ξεχωριστοί τίτλοι ιδιοκτησίας και το buyback guarantee για τους επενδυτές;
Είναι δύο στοιχεία που δίνουν ασφάλεια. Ο ξεχωριστός τίτλος ιδιοκτησίας σημαίνει ότι το ακίνητο ανήκει πραγματικά στον αγοραστή – δεν εξαρτάται από το υπόλοιπο έργο ή από τρίτους. Το buyback guarantee προσφέρει μια επιπλέον δικλείδα: αν ο επενδυτής θελήσει κάποτε να αποχωρήσει, έχει τη δυνατότητα να το κάνει σε προσυμφωνημένη βάση. Αυτά δείχνουν τον επαγγελματισμό του Ομίλου. Είναι πρακτικές που εφαρμόζονται διεθνώς και ενισχύουν την εμπιστοσύνη. Στο τέλος της ημέρας, αυτό που μετρά είναι ο πελάτης να νιώθει ασφαλής.
Και η ασφάλεια προκύπτει από τη διαφάνεια.
Μετά από δεκάδες οικιστικά και εμπορικά έργα, ποιο είναι το επόμενο μεγάλο σας βήμα;
Το επόμενο πρότζεκτ που φιλοδοξώ να υλοποιήσω είναι ένα retail park στη Λεμεσό – ένα οργανωμένο πάρκο μεγάλων καταστημάτων, όπως αυτό στη Λευκωσία κοντά στο Γενικό Νοσοκομείο, αλλά προσαρμοσμένο στη Λεμεσό. Η ιδέα είναι ο επισκέπτης να μπαίνει απευθείας με το αυτοκίνητο, να έχει πρόσβαση σε μεγάλες αποθήκες/«big-box» καταστήματα, να αγοράζει έπιπλα, ηλεκτρικά, οικιακό εξοπλισμό και να τα φορτώνει επί τόπου ή να του αποστέλλονται.
Είμαστε στη φάση του σχεδιασμού. Το ενδιαφέρον από εταιρείες είναι υψηλό, διότι τα ενοίκια σε άλλες τοποθεσίες είναι πανάκριβα και αναζητούνται πιο προσιτοί, λειτουργικοί χώροι. Ως χωροθέτηση, το βλέπω στη Δυτική Λεμεσό, προς την περιοχή Μόλου–Καζίνου, με στόχο εύκολη πρόσβαση και μεγάλη επισκεψιμότητα (εξυπηρετεί και τα γειτονικά χωριά).
Το πάρκο θα είναι πρακτικό και φιλικό στον χρήστη: ευρύς χώρος στάθμευσης σε «donut» λογική κυκλοφορίας για γρήγορη είσοδο-έξοδο, ενιαίο «drive-in» αίσθημα για να κάνεις τις δουλειές σου χωρίς ταλαιπωρία, χώροι για οικογένειες/παιδιά και ένα καλό εστιατόριο για να ολοκληρώνεται η εμπειρία. Στον τεχνικό σχεδιασμό εξετάζουμε λύσεις θερμομόνωσης και φωτοβολταϊκών ώστε να περιορίζεται το λειτουργικό κόστος (ιδίως για τα κοινόχρηστα).
Η βιωσιμότητα του πρότζεκτ είναι ισχυρή αφού υπάρχει χειροπιαστή ζήτηση από αλυσίδες που χρειάζονται μεγάλους, οικονομικότερους χώρους και από τοπικό κοινό (π.χ. φοιτητές ή εργαζόμενους που θέλουν το «όλα-σε-ένα» για έπιπλα/ηλεκτρικά). Με λίγα λόγια, πρόκειται για μια συμπαγή, οργανωμένη «αγορά μεγάλης κλίμακας» που καλύπτει πραγματικές ανάγκες της Λεμεσού σήμερα.
Αν κοιτάξουμε 10 χρόνια στο μέλλον, πώς φαντάζεστε τον Όμιλο Ζαβός και σε ποιες αγορές ή projects θα θέλατε να έχετε αφήσει το αποτύπωμά σας;
Όπως έχω πει και πριν, είμαστε ένας Οργανισμός που παρακολουθεί τις τάσεις της αγοράς και προσφέρει ανάλογα αυτό που χρειάζεται. Προσωπικά, δεν μπορώ να ξέρω τι μπορεί να συμβεί μετά από δέκα χρόνια. Οι τάσεις αλλάζουν τόσο γρήγορα και υπάρχουν τόσοι εξωγενείς παράγοντες – στην περιοχή μας και παγκόσμια – που δεν μπορώ να προβλέψω τι θα γίνει. Εγώ βλέπω χρόνο με το χρόνο και ανάλογα προσφέρω αυτό που ζητά η αγορά. Αυτή είναι η δική μου φιλοσοφία.
Oasis Sun Limassol
Ποιο θεωρείτε ότι είναι το δικό σας αποτύπωμα στην αγορά και πώς θα θέλατε να σας αποτυπώσει ο κόσμος;
Δεν θέλω να με θυμούνται μόνο ως επιχειρηματία. Θέλω να με θυμούνται ως δημιουργό. Αυτό είναι που με εκφράζει περισσότερο. Εκείνο που με ενδιαφέρει δεν είναι απλώς να κτίζω κτήρια, αλλά να δημιουργώ. Να βλέπω τις τάσεις, να τις αφουγκράζομαι και να γεννώ μέσα από αυτές κάτι νέο — κάτι που να έχει ψυχή, να αντέχει στον χρόνο. Κάτι που θεωρώ ότι πετύχαμε, ιδίως με το Limassol del Mar. Η πραγματική ικανοποίηση έρχεται όταν βλέπεις ένα έργο σου να στέκει, να ζει, να εξυπηρετεί ανθρώπους και να ομορφαίνει την πόλη. Αυτό είναι που μένει, αυτό θέλω να με χαρακτηρίζει.
Διαβάστε επίσης: Υπό αξιολόγηση το πλαίσιο για Airbnb και βραχυχρόνιες μισθώσεις