Της Ευδοκίας Παπαδοπούλου
Συνολικά 43 στελέχη της οικονομίας κλήθηκαν να δώσουν τις δικές τους εκτιμήσεις αναφορικά με τους πιθανούς κινδύνους και ρίσκα της οικονομίας της Κύπρου, στο πλαίσιο έρευνας που διενήργησε το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου (ΣΟΑΚ).
Όπως επισημάνθηκε κατά τη σημερινή παρουσίαση των αποτελεσμάτων, στην έρευνα, η οποία πραγματοποιείται για 2η συνεχή χρονιά, συμμετείχαν CEOs μεγάλων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον ιδιωτικό τομέα, πρώην υπουργοί, καθώς και ακαδημαϊκοί με εξειδίκευση στο οικονομικό πεδίο.
Τα στοιχεία που προκύπτουν είναι πάντως ιδιαίτερα ενδιαφέροντα, καθώς, ενώ πέρσι οι συμμετέχοντες κατέταξαν -και προέβλεψαν- την αύξηση των τιμών και του πληθωρισμού ως τον κυριότερο κίνδυνο, φέτος, ειδικότερα σε ό,τι αφορά την.. κορυφή, τα αποτελέσματα φαίνεται πως ήταν «λίγο απρόσμενα», κατά τον χαρακτηρισμό του Μέλους του Συμβουλίου, Δρα. Χαράλαμπου Παπαγεωργίου.
Σε αυτό το πλαίσιο, το Economy Today αναλύει τα ευρήματα της έρευνας, τα οποία παρουσίασαν σε Διάσκεψη Τύπου την Παρασκευή, 8 Δεκεμβρίου, οι Τάκης Κληρίδης, Πρόεδρος του Συμβουλίου, το Μέλος του Συμβουλίου, Δρ. Χαράλαμπος Παπαγεωργίου και ο Διευθυντής του ερευνητικού οίκου, “Pulse Market Research” που ανέλαβε την ανάλυση των δεδομένων, Παναγιώτης Παναγιώτου, επιχειρώντας παράλληλα, να «διαβάσει» πίσω από τις εκτιμήσεις των συμμετεχόντων.
Η φόρμουλα: Πιθανότητα + Σοβαρότητα = Κατάταξη Κινδύνου
Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν στην ουσία να αξιολογήσουν μία σειρά από κινδύνους, ιεραρχώντας τους βάσει:
α) της πιθανότητας να συμβούν
β) της σοβαρότητας των συνεπειών τους εάν συμβούν και,
γ) του πόσο σύντομα αναμένεται χρονικά να συμβούν
Ακολούθως, μέσω ενός εργαλείου που ανέπτυξε το ΣΟΑΚ και το οποίο είναι προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες της Κύπρου, προκύπτουν συγκεκριμένοι δείκτες κινδύνων, οι οποίοι συνδυάζουν τους δείκτες της πιθανότητας και της σοβαρότητας των συνεπειών, με τιμές που θα είναι συγκρίσιμες σε συνεχόμενη βάση.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως η φετινή έρευνα διενεργήθηκε κατά την περίοδο 18 Σεπτεμβρίου - 6 Οκτωβρίου, δηλαδή πριν από τη σύρραξη στη Γάζα και τη δημοσιοποίηση των Cyprus Confidential.
Οι κίνδυνοι που αξιολογήθηκαν
Για τους σκοπούς της έρευνας, οι 43 συμμετέχοντες κλήθηκαν να αξιολογήσουν τους πιο κάτω 18 πιθανούς κινδύνους:
Nούμερο 1 οι κυβερνοεπιθέσεις, ακολουθούν μετανάστες και κλιματική αλλαγή
Ο κίνδυνος κυβερνοεπιθέσεων, η εισροή μεταναστών, η επιδείνωση των κλιματικών συνθηκών, αλλά και των δημόσιων οικονομικών και της αύξησης του δημόσιου χρέους συνθέτουν το «καρέ» των σημαντικότερων κινδύνων για την κυπριακή οικονομία. Στον πιο κάτω πίνακα παρουσιάζονται οι τέσσερις πρώτοι κίνδυνοι ξεχωριστά ως προς την πιθανότητα να συμβούν, τη σοβαρότητα τους και το πόσο χρονικά άμεσος είναι ο κίνδυνος.
Γενικά, όπως σημειώνει το Συμβούλιο, στην φετινή έρευνα παρατηρείται επίταση στην αξιολόγηση των κινδύνων που πιθανόν να αντιμετωπίσει η οικονομία. Ο γενικός συνδυαστικός δείκτης που καταγράφει το μέσο όρο όλων των κινδύνων ανεβαίνει από το 72% στο 76%. Επιπλέον, η ανησυχία για μελλοντικούς κινδύνους έχει διασπαρθεί σε διάφορα θέματα, με προεξέχοντα τις κυβερνοεπιθέσεις, τη μαζική εισροή μεταναστών και την επιδείνωση των κλιματικών συνθηκών. Αντιθέτως, πέρυσι ήταν κυρίαρχη η ανησυχία για σημαντική και παρατεταμένη αύξηση του πληθωρισμού, η οποία φέτος εμφανίζεται να έχει υποχωρήσει αισθητά.
Αναλυτικά:
1. Γιατί τρομάζουν οι κυβερνοεπιθέσεις
Με τον δείκτη κινδύνου να φτάνει στο 85%, θεωρείται ως ένας κίνδυνος με 81% πιθανότητα να συμβεί και σοβαρότητα συνεπειών που φτάνει το 90%, ενώ τοποθετείται σε άμεσο ορίζοντα (0-2 χρόνια).
«Είναι αξιοσημείωτο ότι ενώ πέρσι κύρια ανησυχία ήταν ο πληθωρισμός, ήταν λίγο απρόσμενο ότι αυτός θα ήταν ο πρώτος σε κατάταξη κίνδυνος», ανέφερε ο Δρ. Παπαγεωργίου, επισημαίνοντας πως ενδεχομένως, οι προσπάθειες των Κεντρικών Τραπεζών με τις αυξήσεις των επιτοκίων για την τιθάσευση του πληθωρισμου, να αποδίδουν, καθησυχάζοντας κατ’ επέκταση τα οικονομικά στελέχη πως οδηγούμαστε σε μείωση τιμών.
Η τοποθέτηση των κυβερνοεπιθέσεων στην κορυφή των κινδύνων, αποτελεί ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον στοιχείο, για τρεις, κυρίως, λόγους:
Οι μέχρι στιγμής παραβιάσεις δεδομένων που είδαν το φως της δημοσιότητας αφορούσαν κρατικούς φορείς όπως οι πρόσφατες κυβερνοεπιθέσεις σε Κτηματολόγιο, Πανεπιστήμιο Κύπρου και Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Με τον αριθμό των επιθέσεων αυτού του είδους σε ιδιωτικές εταιρείες να παραμένει άγνωστος στο ευρύ κοινό, καθίσταται πλέον εμφανής η ανησυχία που αναδύεται στους εταιρικούς κύκλους προς αυτή την κατεύθυνση, δεδομένης και της ταυτότητας της έρευνας και του μεγάλου αριθμού συμμετεχόντων από τον ιδιωτικό τομέα.
Παράλληλα, φαίνεται πως η υψηλή εξειδίκευση των οργανωμένων δικτύων χάκερς που δρουν σε διεθνές επίπεδο, “κλονίζει” τα επίπεδα ετοιμότητας των διαφόρων φορέων, ιδιωτικών και δημοσίων.
«Το πρόβλημα των κυβερνοεπιθέσεων είναι πιο σοβαρό από ότι εκ πρώτης εμφανίζεται», συμπλήρωσε ο Δρ. Παπαγεωργίου, εστιάζοντας ακριβώς στο ότι το πάνελ, το οποίο το έχει αναδείξει ως κύριο πρόβλημα προέρχεται στην πλειοψηφία του από τον ιδιωτικό τομέα.
Κατα τη δική μας ανάγνωση πάντως, στην εξίσωση μπαίνει ακόμη ένας παράγοντας. Λαμβάνοντας υπόψη πως η έρευνα διενεργήθηκε, όπως προαναφέρθηκε, πριν από τη δημοσιοποίηση των Cyprus Confidential, φαίνεται πως οι ψίθυροι που υπήρχαν περί διαρροών δεδομένων από τους σέρβερς χρηματοοικονομικών εταιρειών, αλλά και τα όσα ακολούθησαν της επιβολής κυρώσεων σε κυπριακές εταιρείες από τον OFAC του Υπ. Οικονομικών των ΗΠΑ, «ταρακούνησαν», όπως όλα δείχνουν, την αγορά.
2. Αυξάνεται η ανησυχία για το μεταναστευτικό
Πολύ υψηλά τοποθετείται και το μεταναστευτικό. Με δείκτη κινδύνου το 82%, η πιθανότητα να συμβεί αξιολογείται στο 77% με σοβαρότητα συνεπειών το 88%, ενώ τοποθετείται σε άμεσο ορίζοντα (0-2 χρόνια).
Ιδιαίτερα σημαντικό πάντως είναι το γεγονός πως η ανησυχία για το ζήτημα αυτό είναι αισθητά αυξημένη σε σύγκριση με την περσινή χρονιά (75%).
3. Game-changer η κλιματική αλλαγή
Παρόμοια ποσοστά και υψηλή κατάταξη στην αξιολόγηση των κινδύνων λαμβάνει και φέτος ο κίνδυνος «επιδείνωση των κλιματικών συνθηκών», ο οποίος αξιολογείται επίσης με δείκτη κινδύνου 82% (80% πιθανότητα να συμβεί και υψηλή σοβαρότητα συνεπειών 84%). Εντούτοις, δεν θεωρείται άμεσος κίνδυνος χρονικά αλλά τοποθετείται σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα (5-10 χρόνια).
«Όπως και στο εξωτερικό, έτσι και στην Κύπρο υπάρχουν έντονες ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή, για το τι θα σημαίνει αυτό το πράγμα από πλευράς φυσικών καταστροφών, πυρκαγιών, ανομβριών κ.λπ. Είναι κάτι που εμφανίζεται σε όλες τις παρόμοιες έρευνες και στο εξωτερικό», σχολίασε ο Δρ. Παπαγεωργίου.
Οι υπόλοιποι κίνδυνοι
Οι πιο πάνω ήταν οι τρεις πρώτοι κίνδυνοι που κατέγραψαν τον υψηλότερο δείκτη κινδύνου (δηλαδή τον συνδυαστικό δείκτη πιθανότητας κινδύνου και σοβαρότητας συνεπειών). Το παζλ συνθέτει μια σειρά με άλλους κινδύνους με συνδυαστικό δείκτη 80%:
- «επιδείνωση των δημόσιων οικονομικών και σημαντική αύξηση του δημόσιου χρέους» με 69% πιθανότητα να συμβεί και υψηλή σοβαρότητα συνεπειών με βαθμό 92%,
- «φυσικές καταστροφές πχ πυρκαγιές, πλημμύρες, σεισμοί» με 77% πιθανότητα να συμβεί και σοβαρότητα συνεπειών με βαθμό 83%,
- «αποτυχία εκτέλεσης του ψηφιακού μετασχηματισμού», με 74% πιθανότητα να συμβεί και σοβαρότητα συνεπειών με βαθμό 85%,
- «σημαντική και παρατεταμένη αύξηση τιμών/πληθωρισμού» με 70% πιθανότητα να συμβεί και βαθμό σοβαρότητας συνεπειών 89%.
«Ξεφουσκώνει» η διαφθορά;
Αν και ο κίνδυνος για «επιδείνωση της θέσης της Κύπρου στους δείκτες διαφθοράς» φαίνεται να προκαλεί αρκετή ανησυχία, με τον συνδυαστικό δείκτη να ανεβαίνει από το 69% στο 77%, εντούτοις, εξακολουθεί να μην μπαίνει στους οκτώ πρώτους κινδύνους.
«Ο κίνδυνος αυτός εξακολουθεί να είναι χαμηλός, συγκριτικά, παρόλο που υπάρχει αυτή η αύξηση», ανέφερε ο Δρ. Παπαγεωργίου, προσθέτοντας πως ενδεχομένως, να θεωρείται μία υφιστάμενη κατάσταση, η οποία τυγχάνει διαχείρισης παρά ένας κίνδυνος του μέλλοντος, γι’ αυτό να μην εμφανίζεται τόσο ψηλά στην έρευνα».
«Η έρευνα», διευκρίνισε, «βλέπει προς το μέλλον, όχι τόσο στο παρόν, ή βλέπει τάσεις του παρόντος, οι οποίες υπάρχει κίνδυνος να εκδηλωθούν στο μέλλον».
Πέρσι «έπεσαν μέσα» - Θα γίνει το ίδιο και φέτος;
Στην εισαγωγή του, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Τάκης Κληρίδης, στάθηκε ιδιαίτερα στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων για τον έγκαιρο εντοπισμό των κινδύνων από πλευράς κυβερνητικού στρατοπέδου, χαρακτηρίζοντάς την έρευνα ως “leading indicator”.
Εστίασε δε, στο ότι πέρσι οι συμμετέχοντες ανέδειξαν τον κίνδυνο της αύξησης των τιμών και του πληθωρισμού ως τον σημαντικότερο κίνδυνο, για το οποίο, όπως αποδείχθηκε, είχαν δίκαιο, αφού «σημάδεψε», το 2023.
Η έρευνα ως εργαλείο
Επισημαίνεται πως η έρευνα, είναι το αποτέλεσμα ενός εργαλείου παρακολούθησης και εκτίμησης των πιθανών κινδύνων της οικονομίας της χώρας μας, που ανέπτυξε το ΣΟΑΚ το 2022, με στόχο να συμβάλει στις προσπάθειες της Κυβέρνησης για έγκαιρο εντοπισμό και αξιολόγηση των κινδύνων της οικονομίας.
Η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε από τον ερευνητικό οίκο “Pulse Market Research”. Στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου βρίσκεται αναρτημένη σχετική παρουσίαση με τα αποτελέσματα της έρευνας για τους 18 πιθανούς κινδύνους που πιθανόν να αντιμετωπίσει η οικονομία της Κύπρου (www.ecompet.cy).
Διαβάστε επίσης: ΥΠΟΙΚ: Έκκληση για εκποιήσεις, εξηγήσεις για θέσεις δημοσίου