Η κατασκευή μεγάλων υποδομών αποτελεί πρόκληση σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης. Οι περιορισμένοι προϋπολογισμοί και η πολιτική πόλωση συχνά υπονομεύουν έργα μακράς πνοής, αναγκάζοντας τις κυβερνήσεις να διαχειρίζονται κρίσεις αντί να σχεδιάζουν το μέλλον.
Η Αυστρία όμως αποτελεί την εξαίρεση στον κανόνα.
Όπως μεταδίδει το Bloomberg, σήμερα Κυριακή 14/12, η χώρα εγκαινιάζει επισήμως τη σήραγγα Koralmbahn, το εμβληματικό έργο ύψους 5,9 δισ. ευρώ (6,9 δισ. δολάρια), που αποτελεί την καρδιά ενός φιλόδοξου νέου σιδηροδρομικού άξονα. Η γραμμή, όταν ολοκληρωθεί, θα συνδέει τις ακτές της Βαλτικής στην Πολωνία με την Αδριατική Θάλασσα, μεταμορφώνοντας τις μετακινήσεις στο εσωτερικό της Αυστρίας και τοποθετώντας τη χώρα στην πρωτοπορία των ευρωπαϊκών logistics.
«Πρόκειται για το μεγαλύτερο κοινωνικοοικονομικό πείραμα της Αυστρίας εδώ και πάνω από έναν αιώνα», δήλωσε ο οικονομολόγος Έρικ Κίρσνερ από το ερευνητικό κέντρο Joanneum Research στο Γκρατς, εκτιμώντας ότι το έργο θα συμβάλει στον περιορισμό της αστυφιλίας και θα ενισχύσει τη βιομηχανία στις νοτιοανατολικές επαρχίες της χώρας.
Η σήραγγα Koralmtunnel είναι το πρώτο από τρία σιδηροδρομικά «μεγα-έργα» που αναμένεται να ολοκληρωθούν την επόμενη δεκαετία. Με μήκος 33 χιλιομέτρων, συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες σιδηροδρομικές σήραγγες στον κόσμο και, διασχίζοντας τις Άλπεις, μειώνει τον χρόνο ταξιδιού μεταξύ του Γκρατς και του Κλάγκενφουρτ (της δεύτερης και της πέμπτης μεγαλύτερης πόλης της Αυστρίας) από τρεις ώρες σε μόλις 45 λεπτά. Παράλληλα, το έργο λειτούργησε ως καταλύτης για ευρύτερη ανάπτυξη: περισσότερα από 260 χιλιόμετρα νέων γραμμών και 23 σιδηροδρομικοί σταθμοί κατασκευάστηκαν στο πλαίσιο του σχεδίου.
Για ανθρώπους όπως ο Ραλφ Κάιζερ, φυσικός που μετακινείται κάθε εβδομάδα μεταξύ Βιέννης και Τεργέστης, η νέα σύνδεση Koralmbahn είναι «αλλαγή παιχνιδιού». Ο χρόνος του ταξιδιού του με τρένο μειώθηκε σχεδόν κατά ένα τρίτο — από εννέα σε περίπου έξι ώρες. Όπως προβλέπει, η νέα διαδρομή θα οδηγήσει «πολλούς ανθρώπους να επιλέξουν το τρένο αντί για το αυτοκίνητο».
Για τα νότια αυστριακά κρατίδια της Στυρίας και της Καρινθίας, το έργο ισοδυναμεί με έναν πλήρως νέο οικονομικό χάρτη.
Μελέτες δείχνουν ότι οι διασυνδέσεις στην αγορά εργασίας θα μπορούσαν να αυξηθούν έως και κατά 40%, σύμφωνα με τον Κίρσνερ. «Δημιουργείται μια νέα αστική συσσωμάτωση 1,1 εκατομμυρίων ανθρώπων. Για την Αυστρία, αυτό είναι τεράστιο».
Οι αγορές ακινήτων γύρω από τους νέους σταθμούς έχουν ήδη αντιδράσει, με τις τιμές σε αγροτικές περιοχές κατά μήκος της γραμμής να αυξάνονται, καθώς αγοραστές ποντάρουν σε ένα μέλλον όπου τα ήσυχα χωριά θα μετατραπούν σε προάστια μετακινούμενων εργαζομένων. Ορισμένες οικογένειες έχουν αρχίσει να επιστρέφουν σε μικρές κοινότητες της Καρινθίας που είχαν εγκαταλείψει πριν από χρόνια.
Αυστριακοί ερευνητές εκτιμούν ότι οι δήμοι με σιδηροδρομικούς σταθμούς θα μπορούσαν να καταγράψουν πληθυσμιακή αύξηση έως και τρεις ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον μέσο όρο. Ακόμη και περιοχές σε απόσταση 20 λεπτών οδικώς ενδέχεται να αυξήσουν τον πληθυσμό τους κατά έως δύο μονάδες. Στη νότια Αυστρία, όπου η δημογραφική συρρίκνωση ταλανίζει τις μικρές πόλεις εδώ και δεκαετίες, τα στοιχεία αυτά προκαλούν εντύπωση.
Όταν το φθινόπωρο ξεκίνησαν τα δοκιμαστικά δρομολόγια οι κάτοικοι άρχισαν να συνειδητοποιούν το μέγεθος της αλλαγής. Οι κοινότητες κατά μήκος της γραμμής διοργανώνουν ανοιχτές συνελεύσεις, σχεδιάζονται νέες τοπικές συγκοινωνίες που θα συνδέουν τους σταθμούς, ενώ οι τουριστικοί φορείς λανσάρουν καμπάνιες προσέλκυσης επισκεπτών.
Η σήραγγα Koralmtunnel είναι μόνο η αρχή. Η Αυστρία έχει δεσμεύσει περίπου 20 δισ. ευρώ για την κατασκευή 100 χιλιομέτρων γραμμών υψηλής ταχύτητας κάτω από τις Άλπεις. Τα επόμενα έργα -η σήραγγα βάσης του Σέμμερινγκ και η σήραγγα βάσης του Μπρένερ- θα ενισχύσουν τη μεταφορική ικανότητα στους εμπορικούς άξονες που συνδέουν τη Μεσόγειο με τη Βόρεια Θάλασσα. Η νέα σιδηροδρομική αρτηρία θα εκτείνεται τελικά από την Πολωνία έως τα λιμάνια της Τεργέστης και του Κόπερ, που συγκαταλέγονται στα ταχύτερα αναπτυσσόμενα κέντρα logistics της Ευρώπης.
«Η Αυστρία γίνεται ο μεντεσές του άξονα Βορρά–Νότου», σημειώνει ο Κίρσνερ. «Ήδη λειτουργεί ως κόμβος logistics για εταιρείες όπως η Lidl, που διανέμουν προϊόντα στην Ανατολική Ευρώπη. Αυτός ο ρόλος ενισχύεται περαιτέρω».
Η εξέλιξη αυτή μπορεί να μεταμορφώσει ολόκληρη την περιοχή, σύμφωνα με τη Μαργκαρέτε Λάντσινγκερ του Πανεπιστημίου της Βιέννης, η οποία ηγείται ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος για το πώς οι μεταφορικές συνδέσεις οδηγούν διαχρονικά στη συσσώρευση πλούτου. Τα ιστορικά οικονομικά στοιχεία δείχνουν ότι κάθε βελτίωση των αλπικών διαδρομών ενίσχυε τις τοπικές οικονομίες επί αιώνες.
Το Αυστριακό μοντέλο χρηματοδότησης και η πρωτιά έναντι της Γερμανίας σε επενδύσεις υποδομών
Η ικανότητα της Αυστρίας να υλοποιεί τέτοια έργα είναι ακόμη πιο εντυπωσιακή σε σύγκριση με τις γειτονικές χώρες. Η χώρα έχει ξεπεράσει τη Γερμανία και την Ιταλία σε επενδύσεις υποδομών ανά κάτοικο. Παρότι το Βερολίνο έχει αυξήσει τις δαπάνες -μεταξύ άλλων με τη δημιουργία ταμείου υποδομών 500 δισ. ευρώ– το χάσμα διευρύνθηκε την τελευταία δεκαετία, εν μέρει λόγω του ιδιαίτερου αυστριακού μοντέλου χρηματοδότησης των σιδηροδρόμων.
Στην Αυστρία, τα έργα χρηματοδοτούνται μέσω εξαετών συμβάσεων με αποπληρωμή σε σταθερές δόσεις. «Το κράτος ουσιαστικά “παίρνει ένα στεγαστικό δάνειο” για να κατασκευάσει μια σήραγγα», εξηγεί ο Φραντς Χάμερσμιντ, επικεφαλής στρατηγικού σχεδιασμού των Αυστριακών Ομοσπονδιακών Σιδηροδρόμων (ÖBB). Έτσι, στους ετήσιους προϋπολογισμούς εμφανίζονται μόνο οι δόσεις και όχι το συνολικό κόστος του έργου.
«Η Γερμανία πρέπει να δίνει μάχη κάθε χρόνο για τον σιδηροδρομικό της προϋπολογισμό», λέει ο Χάμερσμιντ. «Εμείς όχι».
Βεβαίως, η επιλογή της Αυστρίας να επενδύει όταν άλλοι διστάζουν ενέχει και ρίσκο. Τον Ιούνιο, ο οίκος Fitch υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο, δύο βαθμίδες κάτω από την κορυφή, μετά από σχεδόν τρία χρόνια ύφεσης και αυξανόμενο δημόσιο χρέος. Καθώς οι δημοσιονομικές πιέσεις εντείνονται, ο οικονομολόγος Κλάους Βάιερστρας από το Ινστιτούτο Προηγμένων Μελετών της Βιέννης εκτιμά ότι ορισμένα έργα ίσως καθυστερήσουν ή αναβληθούν. «Σίγουρα θα είναι πρόκληση», αναγνωρίζει. «Όμως το κόστος του να μην επενδύσεις είναι πολύ μεγαλύτερο».
«Αρκεί να δει κανείς τι συμβαίνει στη Γερμανία όταν οι υποδομές παραμελούνται για πολύ καιρό», προσθέτει. «Στο τέλος, το κόστος των επισκευών εκτοξεύεται».
Προς το παρόν, οι επενδύσεις στους σιδηροδρόμους παραμένουν μία από τις λίγες πολιτικές που ενώνουν τους Αυστριακούς πέρα από κομματικές γραμμές. Και παρότι λειτουργεί λιγότερο από μία εβδομάδα, η σήραγγα Koralmtunnel έχει ήδη εξελιχθεί σε σύμβολο εθνικής υπερηφάνειας – και της ικανότητας της Αυστρίας να υλοποιεί έργα σε κλίμακα που ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες μπορούν να ανταγωνιστούν.
«Αυτό δεν έγινε από τη μια μέρα στην άλλη», καταλήγει ο Χάμερσμιντ. «Οι πολιτικοί μας αποφάσισαν πριν από 30 χρόνια ότι θα εκσυγχρονιστούμε και συνέχισαν να επενδύουν. Οι περισσότερες χώρες δεν το έκαναν».
Πηγή: newmoney.gr
- Διαβάστε επίσης: Το παγκόσμιο χρέος βάζει την οικονομία σε μόνιμη πίεση