Του Αδάμου Αδάμου
Πέραν της αβεβαιότητας παγκοσμίως που προκαλεί ο εμπορικός πόλεμος που κήρυξε ο Αμερικανός Πρόεδρος, οι δασμοί Τραμπ θέτουν υπό αμφισβήτηση και τη διατήρηση του θετικού μομέντουμ που καταγράφουν το τελευταίο διάστημα οι κυπριακές εξαγωγές.
Όχι τόσο επειδή οι ΗΠΑ αποτελούν υπολογίσιμη αγορά για τα κυπριακά προϊόντα, όσο κυρίως διότι οι δασμοί Τραμπ, κατά τους ειδικούς, απειλούν τις εξαγωγές των κύριων εμπορικών εταίρων της Κύπρου και την ευρωπαϊκή οικονομία. Εξάλλου οι απόψεις οικονομολόγων συγκλίνουν πως οι επιπτώσεις από το δασμολογικό σοκ στη χώρα μας θα είναι έμμεσες και όχι άμεσες. Το πού ακριβώς θα εστιαστούν οι επιπτώσεις αναμένεται να δείξει ο χρόνος, αλλά και οι επόμενες κινήσεις του Αμερικανού Προέδρου, καθώς το σκηνικό δεν έχει ξεκαθαρίσει ή ακριβέστερα, μεταβάλλεται σχεδόν καθημερινά.
Το σίγουρο είναι πως ο εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ με την Κίνα με δασμούς σε τριψήφια ποσοστά ένθεν και ένθεν που καθιστούν απαγορευτικό σχεδόν το εμπόριο μεταξύ τους απειλεί το παγκόσμιο εμπόριο και την παγκόσμια οικονομία.
Όσο για την Κύπρο, οι αποφάσεις Τραμπ δημιουργούν ένα σκηνικό προκλήσεων που απειλούν να τερματίσουν την ανοδική πορεία των κυπριακών εξαγωγών, η οποία οφείλεται σε σειρά παραγόντων, όπως η κατοχύρωση και του χαλλουμιού ως ΠΟΠ, η παρουσία στην Κύπρο νέων εταιρειών που ασχολούνται με την τεχνολογία, αλλά και η γενικότερη προσπάθεια για εξωστρέφεια των κυπριακών επιχειρήσεων.
Αύξηση 68% σε μια δεκαετία
Η θετική πορεία των κυπριακών εξαγωγών καταγράφεται και από στοιχεία και αριθμούς που παρέθεσε στο Economy Today ο αναπληρωτής διευθυντής της Υπηρεσίας Εμπορίου του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (ΥΕΕΒ), Λούκας Συμεωνίδης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά οι εγχώριες εξαγωγές προϊόντων (μη περιλαμβανομένων των πετρελαιοειδών) για το έτος 2024 ανήλθαν σε €1,23 δισεκατομμύρια, σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 68% περίπου σε σύγκριση με το 2014, όταν οι εξαγωγές ανέρχονταν σε €731 εκατομμύρια. Η ίδια σημαντική άνοδος καταγράφηκε και σε σχέση με το προηγούμενο έτος, καθώς το 2023 οι εξαγωγές διαμορφώθηκαν στα €1,2 δισεκατομμύρια, παρουσιάζοντας αύξηση 2,3%.
Τι και σε ποιους έστειλε η Κύπρος πέρσι
Βασιλιάς των κυπριακών εξαγωγών ήταν και πέρσι τα φάρμακα όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Υπηρεσίας Εμπορίου του ΥΕΕΒ και κύριος προορισμός των εξαγώγιμων προϊόντων της Κύπρου το Ηνωμένο Βασίλειο.
Σύμφωνα με τον κ. Συμεωνίδη, τα κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα της Κύπρου την περσινή χρονιά ήταν τα φάρμακα τα οποία έφτασαν τα €348 εκατομμύρια και αποτέλεσαν το 28,31% των συνολικών εγχώριων εξαγωγών. Ακολουθεί το χαλλούμι με €324 εκατομμύρια που αντιπροσωπεύει το 26,36% των εξαγωγών.
Αξιόλογη συνεισφορά στις συνολικές εξαγωγές είχαν οι εξαγωγές απορριμμάτων και θραυσμάτων (waste and scrap) που έφτασαν τα €88 εκατομμύρια (7,13%).
Επίσης, συνεισφορά κοντά στο 4% επί των συνολικών εξαγωγών, έχουν οι χυμοί, το ψάρι και οι πατάτες με €48,1 και €47,5 και €47,4 αντίστοιχα. Σημαντική παρουσία καταγράφουν και οι πυροσβεστήρες, με εξαγωγές ύψους €31,2 εκατομμυρίων (2,5%), ενώ ο τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός ανήλθε στα €30,9 εκατομμύρια (2,5%).
Ακολουθούν οι πλαστικοί σωλήνες, με εξαγωγές €27,7 εκατομμυρίων, αντιστοιχώντας στο 2,25% του συνόλου. Τέλος, τον κατάλογο με τα κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα συμπληρώνουν ο χρυσός, τα μη αλκοολούχα ποτά και τα φρούτα με εξαγωγές που φτάνουν γύρω στα €11 εκατομμύρια, καλύπτοντας περίπου το 0,9% επί του συνόλου των εξαγωγών έκαστο.
Κατά το έτος 2024, το Ηνωμένο Βασίλειο κατέλαβε την πρώτη θέση μεταξύ των κυριότερων προορισμών για τις κυπριακές εξαγωγές, με σύνολο €186,6 εκατομμύρια, αποτελώντας το 15,2% των συνολικών εξαγωγών. Οι εξαγωγές προς τη συγκεκριμένη αγορά περιλαμβάνουν κυρίως χαλλούμι, χρυσό, πατάτες και φάρμακα. Ακολουθεί η Ελλάδα, με εξαγωγές ύψους €142,4 εκατομμυρίων (11,6% του συνόλου των εξαγωγών).
Στην ελληνική αγορά διατέθηκαν κυρίως φάρμακα, χαλλούμι, πατάτες καθώς και προϊόντα απορριμμάτων και θραυσμάτων (waste and scrap). Η τρίτη σημαντικότερη αγορά για τα κυπριακά προϊόντα ήταν το Ισραήλ, με εξαγωγές που ανήλθαν στα €94,2 εκατομμύρια, εκπροσωπώντας το 7,7% των συνολικών εξαγωγών. Οι κυριότερες κατηγορίες προϊόντων που εξήχθησαν ήταν συσκευές για μετάδοση ή λήψη φωνής, εικόνων ή άλλων δεδομένων, ψάρια, φάρμακα, γύψο και φιάλες για συσκευασία υγρών. Η Γερμανία κατέγραψε εξαγωγές αξίας €58,1 εκατομμυρίων (4,7% των εξαγωγών), με βασικά προϊόντα το χαλλούμι, τα φάρμακα, τις πατάτες, πυροσβεστήρες και φίλτρα.
Ακολουθεί η Γαλλία (4% των εξαγωγών), με εξαγωγές ύψους €50,1 εκατομμυρίων, οι οποίες περιλάμβαναν κυρίως φάρμακα, χαλλούμι και πουργούρι. Στην έκτη θέση βρίσκεται η Σουηδία, με εξαγωγές αξίας €34,9 εκατομμυρίων, αντιπροσωπεύοντας το 2,84% των συνολικών εξαγωγών.
Οι εξαγωγές προς τη συγκεκριμένη χώρα περιλάμβαναν χαλλούμι, αλάτι και μη αλκοολούχα ποτά. Οι εξαγωγές στην Ινδία έφτασαν τα €28,4 εκατομμύρια (2,31% των εξαγωγών) με τα εξαγωγικά προϊόντα στη χώρα αυτή, να περιλαμβάνουν απορρίμματα και θραύσματα (waste and scrap), πυροσβεστήρες, φάρμακα και φυσίγγια.
Τέλος, οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκαταλέγονται επίσης στους σημαντικούς εμπορικούς εταίρους της Κύπρου, με εξαγωγές που φτάνουν τα €23,6 εκατομμύρια, συνεισφέροντας περίπου το 2% των εξαγωγών. Τα κυριότερα εξαγωγικά προϊόντα προς τις Η.Π.Α. είναι το χαλλούμι, συσκευές για τη μετάδοση ή λήψη δεδομένων, ηλεκτρικές αντιστάσεις, αλάτι, λάδι και αλείμματα κακάο.
Δράσεις για περισσότερες εξαγωγές
Με κύρια αποστολή της την προώθηση των εγχώριων προϊόντων και υπηρεσιών σε διεθνείς αγορές η Υπηρεσία Εμπορίου του ΥΕΕΒ, όπως εξηγεί στο Economy Today o επικεφαλής της, προβαίνει σε σειρά δράσεων προς αυτήν την κατεύθυνση. Σύμφωνα με τον κ. Συμεωνίδη οι δράσεις αυτές εντάσσονται στα πλαίσια της πολιτικής για στήριξη και περαιτέρω ανάπτυξη και προώθηση των εξαγωγών των κυπριακών προϊόντων και αποσκοπούν στη στήριξη των κυπριακών επιχειρήσεων και στη βελτίωση της εξωστρέφειάς τους.
«Η εφαρμογή των δράσεων αυτών συμβάλλει ουσιαστικά στην επίτευξη των στόχων του Υπουργείου για αύξηση των εξαγωγών, την ενημέρωση των Κυπρίων εξαγωγέων σε σχέση με τις συνθήκες εμπορίας σε ξένες αγορές, την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και τη διείσδυσή τους σε ξένες αγορές γενικότερα. Οι δράσεις αυτές υλοποιούνται από την Υπηρεσία Εμπορίου σε συνεργασία με τα Εμπορικά Κέντρα στο εξωτερικό, τα οποία είναι επιφορτισμένα με την προώθηση των προϊόντων και υπηρεσιών της Κύπρου στις χώρες που καλύπτουν».
Σε αυτό πλαίσιο, αναφέρει ο διευθυντής της Υπηρεσίας Εμπορίου, εφαρμόζονται και Σχέδια παραχώρησης οικονομικής ενίσχυσης προς κυπριακές επιχειρήσεις για τη συμμετοχή τους σε εμπορικές εκθέσεις με σκοπό την προβολή και προώθηση των προϊόντων τους.
«Οι κυπριακές επιχειρήσεις μπορούν να επωφεληθούν είτε από τη συμμετοχή τους σε επιλεγμένες διεθνείς εκθέσεις όπου το Υπουργείο διοργανώνει κρατικό περίπτερο είτε με τη συμμετοχή τους σε εκθέσεις της δικής τους επιλογής που διοργανώνονται είτε στην Κύπρο είτε στο εξωτερικό». Το 2024 το Υπουργείο διοργάνωσε κρατικό περίπτερο σε επτά διεθνείς εκθέσεις με τη συμμετοχή 63 κυπριακών επιχειρήσεων και δαπανώντας συνολικά €1.632.395. Αντίστοιχα το 2023 το Υπουργείο διοργάνωσε κρατικό περίπτερο σε οκτώ διεθνείς εκθέσεις με τη συμμετοχή 73 κυπριακών επιχειρήσεων και δαπανώντας συνολικά €1.654.802. «Πρόσθετα, υλοποιείται αριθμός άλλων δράσεων όπως η διοργάνωση πληροφοριακών περιπτέρων, η διοργάνωση γευστολογικών δοκιμών σε επιλεγμένες αγορές και η καταχώρηση άρθρων και διαφημίσεων σε εξειδικευμένα έντυπα.
Tο Export Helpdesk του ΥΕΕΒ, το οποίο αποτελεί υπηρεσία που είναι στη διάθεση των κυπριακών επιχειρήσεων και η λειτουργία της εμπίπτει στο πλαίσιο της συνολικής προσπάθειας που καταβάλλεται για περαιτέρω διείσδυση των εξαγωγών κυπριακών προϊόντων και υπηρεσιών στις αγορές του εξωτερικού παρέχει πληροφορίες σε κυπριακές επιχειρήσεις σε σχέση με τις συνθήκες εμπορίας σε ξένες αγορές και συμβάλει στην εξεύρεση συνεργατών και εισαγωγέων στο εξωτερικό μέσω των Εμπορικών Κέντρων», ανέφερε.
Ο κ. Συμεωνίδης είπε ακόμα ότι μέσα στο 2024 μέσω του Export Helpdesk εξυπηρετήθηκαν 44 κυπριακές επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα, είπε, αποσκοπώντας σε μια ολοκληρωμένη στρατηγική προσέγγιση για την ενίσχυση και αναβάθμιση του κυπριακού βιομηχανικού τομέα, προωθείται η υιοθέτηση και εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για την Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας και Διεθνοποίησης της Κυπριακής Βιομηχανίας 2025-2030 του ΥΕΕΒ.
«Το όραμα της νέας πολιτικής είναι η δημιουργία μιας δυναμικής και ανταγωνιστικής βιομηχανίας, που θα συμβάλει αποφασιστικά στη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και στη μακροπρόθεσμη ευημερία της Κύπρου. Στόχος είναι η εγχώρια βιομηχανία να εξελιχθεί σε ένα δυναμικό τομέα που υποστηρίζει τόσο την παραγωγή για εγχώρια κατανάλωση όσο και την προώθηση κυπριακών προϊόντων στις ξένες αγορές, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητά τους. Η νέα πολιτική βασίζεται σε έξι στρατηγικές κατευθύνσεις, οι οποίοι περιλαμβάνουν: τη Βελτίωση του Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος, την Πράσινη Μετάβαση, την Ψηφιακή Μετάβαση, την Ενίσχυση του Ανθρώπινου Δυναμικού, τη Διευκόλυνση της Πρόσβασης σε Χρηματοδότηση και την Ενίσχυση της Διεθνοποίησης. Με τον καταρτισμό του Σχεδίου Δράσης για την υλοποίηση των παραπάνω κατευθύνσεων, το ΥΕΕΒ φιλοδοξεί να καταστήσει την κυπριακή βιομηχανία πυλώνα ανάπτυξης και καινοτομίας, ενισχύοντας παράλληλα τη θέση της χώρας στις διεθνείς αγορές».