Της Μαρίας Καραΐσκου
Από τις γεωπολιτικές αναταραχές, τους δασμούς Τραμπ, την αβεβαιότητα και τις κυρώσεις, μέχρι την κλιματική κρίση, τις υψηλές τιμές ενέργειας, τις αναταράξεις στην εφοδιαστική αλυσίδα και την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας, οι κυπριακές επιχειρήσεις καλούνται να διαχειριστούν ένα πολυσύνθετο και απαιτητικό περιβάλλον από μία πληθώρα παραγόντων. Παράγοντες οι οποίοι συγκαταλέγονται στις βασικές προκλήσεις που παρακολουθούν στενά κατά τη διαμόρφωση της στρατηγικής τους, με στόχο τον περιορισμό των κινδύνων και την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους.
Το Economy Today σκιαγραφεί το λειτουργικό περιβάλλον οκτώ εισηγμένων εταιρειών στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου (ΧΑΚ), που δραστηριοποιούνται στους τομείς του τουρισμού, της βιομηχανίας και των επενδύσεων.
Λειτουργικό περιβάλλον
Το λειτουργικό περιβάλλον αναλύει τους κινδύνους και τις προκλήσεις που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων, αποτελώντας ένα κρίσιμο και συνάμα βασικό εργαλείο για τον στρατηγικό σχεδιασμό.
Συνιστά ένα δυναμικό σύνολο μεταβλητών, όπως τις οικονομικές συνθήκες, τα γεωπολιτικά γεγονότα, το ρυθμιστικό πλαίσιο, ακόμη και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, που στο σύνολό τους καθορίζουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο οι επιχειρήσεις λαμβάνουν κρίσιμες αποφάσεις.
Ταυτόχρονα, παρέχει μια πλήρη εικόνα για τη βιωσιμότητα, την ανθεκτικότητα και τις μελλοντικές κινήσεις, στοιχεία υψίστης σημασίας για τους μετόχους και τους επενδυτές.
Σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από παγκόσμια αβεβαιότητα, η έγκαιρη κατανόηση αυτών των παραμέτρων προσφέρει όχι μόνο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, αλλά λειτουργεί και ως «ασπίδα προστασίας» απέναντι στους κινδύνους, ενισχύοντας την προσαρμοστικότητα των επιχειρήσεων.
Ανάλυση κυπριακών εταιρειών
Ακολουθεί ανάλυση του λειτουργικού περιβάλλοντος των παρακάτω εταιρειών, βασισμένη στα Οικονομικά Αποτελέσματα και τις Εκθέσεις τους για το 2024, όπως αυτά δημοσιεύθηκαν στο ΧΑΚ:
• Louis plc: Οι δραστηριότητες του συγκροτήματος περιλαμβάνουν την ιδιοκτησία, λειτουργία και διαχείριση ξενοδοχειακών μονάδων και εστιατορίων στην Κύπρο και Ελλάδα.
• Leptos Calypso Hotels Public Limited: Οι δραστηριότητες του συγκροτήματος έχουν να κάνουν με την ιδιοκτησία και διαχείριση ξενοδοχείων και τουριστικών καταλυμάτων στην Κύπρο και στην Ελλάδα.
• Constantinou Bros Hotels Public Company Limited: Οι κύριες δραστηριότητες της εταιρείας είναι η ιδιοκτησία και διαχείριση του ξενοδοχείου 4ων αστέρων «Athena Beach Hotel» στην Πάφο, καθώς και η κατοχή επενδύσεων σε θυγατρικές εταιρείες.
• Alkis H. Hadjikyriacos (Frou - Frou Biscuits) Public Limited: Οι κύριες δραστηριότητες του συγκροτήματος είναι τα μπισκότα, τα δημητριακά προγεύματος, τα πατατάκια (chips) και άλλα είδη σνακ, παξιμάδια και φρυγανιές, επιδόρπια και γλυκά, καθώς και η εισαγωγή και διανομή τροφίμων και άλλα οικιακά προϊόντα.
• ΚΕΟ PLC: Οι κύριες δραστηριότητες αφορούν την οινοποίηση αμπελουργικών προϊόντων, την παραγωγή ζύθου, την παραγωγή χυμών και την εμφιάλωση φυσικού μεταλλικού νερού, τα οποία διαθέτει στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
• Lordos United Public Limited: Οι κύριες δραστηριότητες του συγκροτήματος είναι η παραγωγή και εμπορία πλαστικών ειδών, καθώς και η εμπορία ειδών καθαρισμού, ξιδιού και άλλων συναφών προϊόντων. Το Συγκρότημα δραστηριοποιείται επίσης και στον τομέα επενδύσεων σε ακίνητα.
• Πανδώρα Επενδύσεις Δημόσια Λίμιτεδ: Οι κύριες δραστηριότητες του Συγκροτήματος αφορούν στην ανάπτυξη, πώληση και μεταπώληση ακινήτων, σε επενδύσεις σε ακίνητα και σε κινητές αξίες, στην παροχή ιατρικών υπηρεσιών και στην παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών.
• Αίαντας Επενδυτική Δημόσια Λίμιτεδ: Κύριες δραστηριότητες είναι η διεξαγωγή των εργασιών εταιρείας επενδύσεων και οι επενδύσεις στον τομέα των ακινήτων.
Τουρισμός - Ξενοδοχεία - Εστίαση
Η γεωπολιτική αβεβαιότητα, η οικονομική πορεία στην Ευρώπη και η κλιματική κρίση αποτελούν τους μεγαλύτερους κινδύνους που καλείται να αντιμετωπίσει η κυπριακή τουριστική βιομηχανία, με τις επιχειρήσεις του κλάδου να τους λαμβάνουν σοβαρά υπόψη στη διαμόρφωση της στρατηγικής τους, όπως καταδεικνύεται από τις Ετήσιες Οικονομικές Εκθέσεις τους.
Ειδικότερα, για τη Louis plc, oι κυριότεροι κίνδυνοι έχουν να κάνουν με τα γεγονότα και τις τρέχουσες εξελίξεις της κυπριακής και ελληνικής οικονομίας, που το συγκρότημα ασκεί τις δραστηριότητές του.
Ανάμεσα σε άλλα, η ανταγωνιστικότητα της Κύπρου και της Ελλάδας στη διεθνή τουριστική αγορά, καθώς και ο αυξανόμενος ανταγωνισμός εντός της κυπριακής και ελληνικής αγοράς, επηρεάζουν τα αποτελέσματα της Louis plc.
Η τουριστική βιομηχανία επηρεάζεται και από την οικονομική κατάσταση στις ευρωπαϊκές χώρες, καθώς η πλειονότητα των τουριστών προέρχεται από αυτές. Συναφώς, εξελίξεις σε σχέση με το μέλλον της Ευρωζώνης έχουν αντίκτυπο στην τουριστική βιομηχανία στην Κύπρο.
Συν τοις άλλοις, οι εργασίες στην τουριστική βιομηχανία υπόκεινται σε εποχικές διακυμάνσεις.
Συγκεκριμένα, η Louis plc αναφέρει στην ετήσια έκθεσή της για το 2024: «Το συγκρότημα παρουσιάζει αυξημένη δραστηριότητα το καλοκαίρι, από τον Απρίλιο μέχρι Οκτώβριο και μειωμένη δραστηριότητα κατά τους μήνες Νοέμβριο μέχρι Μάρτιο. Το συγκρότημα λαμβάνει μέτρα προς μείωση του φαινομένου της εποχικότητας κάνοντας προσπάθειες για αύξηση της λειτουργικής περιόδου των ξενοδοχείων πέραν της καλοκαιρινής περιόδου».
Όσον αφορά τον γεωπολιτικό κίνδυνο, η Louis Plc υπογραμμίζει ότι το πολιτικό σκηνικό στην Κύπρο, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και η ευρύτερη περιοχή της Νοτιανατολικής Μεσογείου είναι δυνατόν να έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην τουριστική βιομηχανία.
Την ίδια στιγμή, η κυπριακή οικονομία και ειδικά ο τουριστικός τομέας συνεχίζει να δοκιμάζεται από τη ρωσοουκρανική διαμάχη, όπως αναφέρει η Leptos Calypso στα αποτελέσματά της.
«Ο τουρισμός από Ρωσία και Ουκρανία ήταν σχεδόν ανύπαρκτος λόγω της έλλειψης πτήσεων. Επιπρόσθετα, λόγω των πολέμων στην Ουκρανία και το Ισραήλ επηρεάστηκαν αρνητικά οι τιμές της ενέργειας, διαταράχθηκε η εφοδιαστική αλυσίδα, με αποτέλεσμα μεγάλες πληθωριστικές τάσεις, αύξηση των τιμών των πρώτων υλών και του κόστους δανεισμού», αναφέρει η Leptos Calypso στην Ετήσια Οικονομική της Έκθεση για το 2024.
Οι αμφίδρομες κυρώσεις που μεταξύ άλλων απαγορεύουν και τις πτήσεις από τη Ρωσία, έχουν επιβραδύνει την παγκόσμια καθώς και την κυπριακή οικονομία, με συνέπειες στον τουρισμό.
«Παρόλα αυτά η διεύθυνση αναζητά άλλες τουριστικές αγορές (π.χ. Γαλλία, Πολωνία) για να αναπληρώσει τη μείωση της εισροής τουριστών από τις επηρεαζόμενες αγορές», σύμφωνα με τη Leptos Calypso.
Ακόμη ένας σημαντικός παράγοντας αβεβαιότητας σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι η επιβολή δασμών από την αμερικανική κυβέρνηση, κάτι που ωστόσο μεταλλάσσεται καθημερινώς.
Επιπρόσθετα, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την ξενοδοχειακή βιομηχανία και ενδέχεται να προκαλέσει σημαντικές οικονομικές προκλήσεις μέσω των αυξημένων επιχειρησιακών δαπανών για την εφαρμογή στρατηγικών προσαρμογής και μετριασμού των επιπτώσεών της. Ειδικότερα, σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση της Constantinou Bros για το 2024, οι ακραίες κλιματικές συνθήκες μπορούν να οδηγήσουν σε πτώση της προσέλευσης τουριστών, επηρεάζοντας τα έσοδα.
«Οι πράσινοι φόροι οι οποίοι δύναται να επιβληθούν ως μέρος της προσπάθειας αποτροπής και μείωσης της οικολογικής καταστροφής, αναμένεται να αυξήσουν το κόστος πωλήσεων και τα λειτουργικά έξοδα των ξενοδοχείων», αναφέρει η Constantinou Bros.
Επίσης, η επερχόμενη Οδηγία για την Αναφορά Εταιρικής Βιωσιμότητας (CSRD), προσθέτει επιπλέον οικονομικές συνέπειες, καθιστώντας αναγκαίο για τις επιχειρήσεις, όπως τα ξενοδοχεία, να δηλώνουν με διαφάνεια πληροφορίες για τη βιωσιμότητα.
Όπως σημειώνει η Constantinou Bros: «Αυτό, πιθανόν και αναλόγως του τελικού πεδίου εφαρμογής της Οδηγίας, θα απαιτεί επενδύσεις σε συστήματα συλλογής δεδομένων και αναφοράς για εξασφάλιση της συμμόρφωσης και την αποφυγή επιβολής προστίμων».
Βιομηχανία
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία που πλησιάζει στον τέταρτο χρόνο, καθώς και ο πόλεμος στη Λωρίδα της Γάζας, συγκαταλέγονται στους παράγοντες που επηρεάζουν και τις βιομηχανίες στην Κύπρο.
«Η συνεχιζόμενη αστάθεια στην Ουκρανία και η κρίση στη Μέση Ανατολή προκαλούν αναταράξεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες και αυξάνουν το κόστος μεταφοράς», αναφέρεται στην Ετήσια Έκθεση της Alkis H. Hadjikyriacos (Frou - Frou Biscuits).
Η Lordos United Plastics τονίζει: «Η γεωπολιτική κατάσταση στην Ανατολική Ευρώπη συνεχίζει να είναι αρνητική λόγω της διαμάχης μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, έπειτα από την απόφαση της Ρωσικής Ομοσπονδίας να προχωρήσει στην αναγνώριση των μη ελεγχόμενων από την κυβέρνηση περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ της Ουκρανίας ως ανεξάρτητων οντοτήτων και την επακόλουθη απόφαση αποστολής ρωσικών στρατευμάτων, καθώς και της επιχείρησης του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας».
Παράλληλα η Alkis H. Hadjikyriacos (Frou - Frou Biscuits) υπογραμμίζει και την αυξημένη αβεβαιότητα της παγκόσμιας οικονομίας ένεκα του εμπορικού πολέμου και των γεωπολιτικών εντάσεων που επηρεάζουν την ομαλή ροή αγαθών.
«Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ παρουσίασε ένα σαρωτικό πακέτο δασμών στις εισαγωγές των ΗΠΑ από μια πληθώρα χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ξεκινώντας έτσι ένα παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο. Η κυβέρνηση Τραμπ προγραμματίζει συνομιλίες με τις περισσότερες χώρες που επηρεάστηκαν, προκειμένου να διαπραγματευτούν ευνοϊκότερους δασμούς για τα προϊόντα τους. Οι εργασίες του Συγκροτήματος δεν αναμένεται να επηρεαστούν σημαντικά, πέραν του χαρτοφυλακίου σε αμερικάνικες μετοχές, καθώς δεν έχει άμεση συνεργασία με προμηθευτές των ΗΠΑ», τονίζει η Alkis H. Hadjikyriacos (Frou - Frou Biscuits).
Η παγκόσμια κλιματική αλλαγή δημιουργεί επίσης περιβάλλον αβεβαιότητας καθώς οι φυσικές καταστροφές και τα ακραία καιρικά φαινόμενα επηρεάζουν την αγροτική παραγωγή και κατ’ επέκταση την εφοδιαστική αλυσίδα.
«Το κακάο έκλεισε το 2024 ως το κύριο προϊόν με τις καλύτερες επιδόσεις με τις τιμές του σχεδόν να τριπλασιάζονται, κυρίως λόγω των μεγάλων προβλημάτων στις καλλιέργειες και των δυσμενών καιρικών συνθηκών στην Ακτή Ελεφαντοστού και στην Γκάνα, που παράγουν περίπου το 60% του παγκόσμιου κακάο. Οι τιμές του κακάο αναμένεται να μειωθούν σχεδόν κατά το ένα τρίτο μέχρι το τέλος του 2025 και να απομακρυνθούν αρκετά από το ιστορικό υψηλό επίπεδο που κατέγραψαν το 2024, λόγω της αυξημένης προσφοράς ακόμη και πέρα από την περιοχή της Δυτικής Αφρικής και της μείωσης της ζήτησης ως απάντηση στις αυξημένες τιμές», αναφέρει η Alkis H. Hadjikyriacos (Frou - Frou Biscuits).
Η KEO PLC ανάμεσα στις απειλές για την Κύπρο, καταγράφει και τις τιμές ενέργειας λόγω της υψηλής εξάρτησης της χώρας από το πετρέλαιο και της περιορισμένης ενσωμάτωσης στην ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
Για το ενεργειακό κόστος κάνει λόγο και η Lordos United Plastics, επισημαίνοντας και το κόστος παραγωγής καθώς και το κόστος των επιτοκίων.
«Το κόστος παραγωγής επηρεάζεται από το ενεργειακό κόστος, το κόστος επιτοκίων και των πρώτων υλών, τα οποία έχουν επιπτώσεις στο κεφάλαιο κίνησης της εταιρείας», αναφέρει συγκεκριμένα η Lordos, προσθέτοντας ότι, η εταιρεία διαθέτει επαρκές κεφάλαιο κίνησης για να συνεχίσει τις δραστηριότητές της και έχει λάβει περαιτέρω μέτρα κατά τη διάρκεια του έτους για κάλυψη μελλοντικών αναγκών.
«Οι κίνδυνοι και τα μειονεκτήματα για τις προβλέψεις παραμένουν οι συνεχιζόμενες εντάσεις στη Μέση Ανατολή που θα μπορούσαν να διαταράξουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και να αυξήσουν το κόστος παραγωγής. Ο τομέας του τουρισμού, βασικός παράγοντας της οικονομίας παραμένει ευάλωτος σε αυτούς τους κινδύνους», προσθέτει, η KEO PLC.
Η πιθανή μείωση του τουρισμού το 2025 που αναμένεται να επιφέρει αρνητικό αντίκτυπο στο ΑΕΠ της κυπριακής οικονομίας, τονίζεται και στην Ετήσια Έκθεση της Lordos United Plastics.
Επενδυτικές
Οι επενδυτικές εταιρείες, στο κεφάλαιο του λειτουργικού περιβάλλοντος στις Ετήσιες Οικονομικές τους Εκθέσεις, υπογραμμίζουν τις γεωπολιτικές αναταραχές και συγκεκριμένα τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις συνέπειές του, καθώς και τη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.
Αναφορικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία, η Πανδώρα Επενδύσεις Δημόσια Λίμιτεδ διευκρινίζει ότι δεν επηρεάζεται σημαντικά, τονίζοντας ταυτόχρονα πως η κατάσταση εξακολουθεί να εξελίσσεται και μπορεί να προκύψουν περαιτέρω κυρώσεις και περιορισμοί στην επιχειρηματική δραστηριότητα των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, με την πλήρη εικόνα των μελλοντικών επιπτώσεων να είναι άγνωστη.
Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν κατά της Ρωσίας και της Λευκορωσίας, όπως σημειώνει η Αίαντας Επενδυτική Δημόσια Λίμιτεδ, που περιλαμβάνουν, ανάμεσα σε άλλα, πάγωμα στοιχείων ενεργητικού, επηρεάζουν όλο και περισσότερο τις οικονομίες και τις χρηματοοικονομικές εταιρείες παγκοσμίως, επιδεινώνοντας τις συνεχιζόμενες οικονομικές προκλήσεις.
Οι πρωτοφανείς γεωπολιτικές και οικονομικές συνθήκες σύμφωνα με την Πανδώρα Επενδύσεις Δημόσια Λίμιτεδ, έχουν επηρεάσει την ικανότητά της να επωφεληθεί πλήρως από το δίκτυο που διαθέτει για την προώθηση των ακινήτων, καθώς και στην προσέλκυση νέων πελατών.
Η Αίαντας Επενδυτική Δημόσια Λίμιτεδ, σε σχέση με τη σύγκρουση Ισραήλ – Χαμάς, αναφέρει πως οι οντότητες που δεν έχουν άμεση έκθεση στις συγκεκριμένες περιοχές, είναι πιθανό να επηρεαστούν από τη συνολική οικονομική αβεβαιότητα και τις αρνητικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία.
«Είναι μία ασταθής περίοδος και κατάσταση, ωστόσο το Συγκρότημα δεν εκτίθεται άμεσα», καταλήγει η Αίαντας Επενδυτική Δημόσια Λίμιτεδ.
* Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Economy Today, στο τεύχος Ιουνίου
Διαβάστε επίσης: ΚΤΚ: Βλέπει ανάπτυξη 3,1% για φέτος και περιορισμένο αντίκτυπο από τους δασμούς Τραμπ