Το κύμα καύσωνα που σαρώνει την Ευρώπη αναδεικνύει την ανάγκη για έναν από τους πιο φιλόδοξους κλιματικούς στόχους που έχουν προταθεί ποτέ από τις Βρυξέλλες. Ωστόσο, αρκετοί εντός της ΕΕ παραμένουν επιφυλακτικοί. Ειδικότερα, σήμερα Τετάρτη παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η τροποποίηση του νόμου της ΕΕ για το κλίμα, η οποία θέτει ως στόχο τη μείωση κατά 90% των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) έως το 2040, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 στο πλαίσιο της συνολικής στρατηγικής της για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Αν και φαίνεται η πρόθεση της ΕΕ να συνεχίσει τον αγώνα κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη, χρειάστηκε να κάνει συμβιβασμούς, δίνοντας στις χώρες «ευελιξίες» για να μπορέσουν να ανταποκριθούν. «Οι επενδυτές και η βιομηχανία περιμένουν από εμάς σαφή κατεύθυνση», είπε η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Σήμερα αποδεικνύουμε ότι παραμένουμε δεσμευμένοι στην απαλλαγή της ευρωπαϊκής οικονομίας από τις εκπομπές άνθρακα έως το 2050. Ο στόχος είναι σαφής και η πορεία εφαρμόσιμη».
Με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρεται για δεύτερη φορά από τη Συμφωνία του Παρισιού, η Ευρώπη πιέζεται να αναλάβει πρωτοβουλία. Όμως οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι απασχολημένοι: αυξάνουν τις αμυντικές δαπάνες, αντιμετωπίζουν εμπορικές εντάσεις με τις ΗΠΑ και προσπαθούν να στηρίξουν παραδοσιακές βιομηχανίες που πλήττονται από το κόστος ενέργειας.
Καθώς ξεκινά μια δύσκολη περίοδος διαπραγματεύσεων, αυτά είναι τα βασικά ζητήματα:
Ο στόχος για το 2040 καθυστέρησε για μήνες, ενώ ο Επίτροπος για το Κλίμα, Βόπκε Χούκστρα, περιόδευε σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αναζητώντας υποστήριξη για μείωση εκπομπών κατά 90%, που, σύμφωνα με επιστήμονες, είναι το ελάχιστο αναγκαίο. Επίσης περίμενε τα αποτελέσματα εκλογών σε Γερμανία και Πολωνία. Το μήνυμα που έλαβε ήταν ξεκάθαρο. Xωρίς αρκετές ευελιξίες και ορισμένες προϋποθέσεις –όπως επενδύσεις σε ηλεκτρικά δίκτυα– δεν θα υπήρχε πλειοψηφία ούτε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ούτε μεταξύ των κρατών-μελών στο Συμβούλιο. «Δεν υπάρχει στήριξη χωρίς ευελιξία», τόνισε ο ευρωβουλευτής του ΕΛΚ Πέτερ Λίζε. «Η Ευρώπη πρέπει επιτέλους να δημιουργήσει τις συνθήκες για την υλοποίηση ενός τέτοιου στόχου».
Η πρόταση του Χούκστρα προβλέπει ότι οι χώρες θα μπορούν να καλύπτουν ως και το 3% του στόχου με φθηνές διεθνείς πιστώσεις άνθρακα που οργανώνονται από τα Ηνωμένα Έθνη. Δεν είναι όμως σαφές πώς ακριβώς θα εφαρμοστεί, αφού αντίστοιχες προσπάθειες στο παρελθόν, όπως στο Πρωτόκολλο του Κιότο, είχαν αποτύχει. Γνωρίζουμε πάντως ότι, αντίθετα με το ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας ρύπων, αυτές οι πιστώσεις θα ισχύσουν μόνο από το δεύτερο μισό της δεκαετίας και υπό τον όρο ότι οι χώρες που τις προσφέρουν έχουν επίσης σοβαρούς κλιματικούς στόχους. Η Επιτροπή προτιμά τεχνολογικές λύσεις. «Οι διεθνείς πιστώσεις πρέπει να προέρχονται από αξιόπιστες και καινοτόμες δράσεις όπως η άμεση δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα ή η χρήση βιοενέργειας με κατακράτηση άνθρακα», αναφέρεται σε σχετικό έγγραφο. Παρά ταύτα, υπάρχουν αμφιβολίες για το αν θα υπάρχουν αρκετές ποιοτικές πιστώσεις και σε ποιο κόστος. Επιπλέον, οι σχετικοί κανόνες του ΟΗΕ (Άρθρο 6) που συμφωνήθηκαν πέρσι πιθανότατα θα αποσυρθούν πριν το 2050, καθώς η ουδετερότητα της ΕΕ δεν επιτρέπει τη χρήση τους.
Πολιτικά εμπόδια
Ο στόχος του 2040 θα τεθεί σε ισχύ μόνο αν συμφωνήσουν και τα 27 κράτη-μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ήδη υπάρχουν διαφωνίες για το σχέδιο και την ταχύτητα εφαρμογής του. Σε πρόσφατη σύνοδο στις Βρυξέλλες, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και άλλοι ηγέτες τόνισαν πως η απανθρακοποίηση πρέπει να συνδυάζεται με τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας.
Ο Τσέχος πρωθυπουργός Πέτρ Φιάλα απέρριψε το 90%, ζητώντας πιο ρεαλιστικό στόχο. Αν η Γαλλία και λίγα ακόμα κράτη εναντιωθούν, ο στόχος μπορεί να ακυρωθεί. Το ίδιο συμβαίνει και στο Κοινοβούλιο, όπου το ΕΛΚ είναι διχασμένο. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προσπαθεί να κρατήσει τον πολιτικό της συνασπισμό ενωμένο: σοσιαλιστές και φιλελεύθεροι ζητούν να μην εγκαταλειφθεί η πράσινη ατζέντα, αλλιώς μπορεί να αποσύρουν τη στήριξή τους.
Η Επιτροπή θέλει να καταθέσει τον στόχο του 2040 τώρα, ώστε να έχει χρόνο να ετοιμάσει μια νέα εθνική κλιματική συνεισφορά (NDC) για το 2035 και να την στείλει στον ΟΗΕ μέχρι τον Σεπτέμβριο. Δύο μήνες αργότερα, οι χώρες θα συναντηθούν στη Βραζιλία για την COP30, ώστε να συζητήσουν πόσο πίσω βρίσκεται ο πλανήτης από τους στόχους.
Η Επιτροπή σχεδιάζει να βασίσει τον στόχο του 2035 σε μια ευθεία γραμμή από το 2030 στο 2040, που σημαίνει μείωση εκπομπών περίπου κατά 72,5%. Το πρόβλημα είναι ότι για να συμφωνηθεί το χρειάζεται η έγκριση όλων των κρατών-μελών. Αν υπάρξουν καθυστερήσεις, ίσως αναγκαστεί η ΕΕ να υποβάλει έναν λιγότερο φιλόδοξο στόχο – κάτι που θα πλήξει την εικόνα της ως παγκόσμιου ηγέτη για το κλίμα.
Πηγή: newmoney.gr
Διαβάστε επίσης: Πετρέλαιο: Το κρυφό «σοκ» και γιατί οι τιμές μπορεί να αυξηθούν ακόμη και εάν αυξηθεί η προσφορά