«Η αγορά παραγώγων της Ινδίας είναι τόσο μεγάλη που φαίνεται από το διάστημα!» Με αυτή τη φράση ο ειδικός συντάκτης των Financial Times περιγράφει τη μεγαλύτερη αγορά παραγώγων του κόσμου, αυτή της Ινδίας, στο podcast για την υπόθεση της χρηματιστηριακής Τζέιν Στριτ (Jane Street).
Η υπόθεση έγινε γνωστή στις αρχές Ιουλίου, όταν η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς της Ινδίας (Securities and Exchange Board of India, SEBI) απαγόρευσε στην Τζέιν Στριτ να κάνει συναλλαγές, κατηγορώντας την αμερικανική εταιρεία για «χειραγώγηση» ενός βασικού χρηματιστηριακού δείκτη, που προκάλεσε ζημιές σε εκατομμύρια μικροεπενδυτές.
Η Τζέιν Στριτ αρνείται τις κατηγορίες και απαντά ότι χρησιμοποίησε ευρέως διαδεδομένες πρακτικές. Οι δύο πλευρές αναμένεται να συνεχίσουν δικαστικά την αντιπαράθεσή τους.
Την ίδια ώρα, όμως, η υπόθεση έριξε φως σε μία από τις πιο ταχέως αναπτυσσόμενες χρηματιστηριακές αγορές, όπου η τεχνολογία, η τρέλα των κοινωνικών δικτύων και η δίψα για γρήγορο και εύκολο κέρδος έχουν θρέψει μία τεραστίων διαστάσεων φούσκα. Και δεν είναι σίγουρο ότι αυτά τα χαρακτηριστικά περιορίζονται μόνο στην Ινδία.
India’s derivatives market grew to become the world’s largest in just a few years.
So why is the country’s market watchdog cracking down on big players like Jane Street? https://t.co/pxRrCGF9dV pic.twitter.com/LNRMGi12Iq
— Bloomberg (@business) July 8, 2025
Πώς έγιναν καπνός 12 δισεκατομμύρια δολάρια
Ας επιστρέψουμε όμως στην Ινδία.
Το χρηματιστήριο της τέταρτης μεγαλύτερης οικονομίας της χώρας δεν είναι μεγάλο. Η συνολική του κεφαλαιοποίηση μόλις που ξεπερνά τα 5 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Δίπλα του ωστόσο έχει αναπτυχθεί η μεγαλύτερη αγορά παραγώγων του κόσμου, με τζίρο να αγγίζει σχεδόν τα 6 τρισεκατομμύρια δολάρια την ημέρα, σύμφωνα με το Bloomberg.
Όπως αναφέρει η Ένωση Βιομηχανίας Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης (Futures Industry Association), η Ινδία αντιπροσωπεύει πλέον σχεδόν το 60% του παγκόσμιου όγκου μετοχικών παραγώγων.
Σε αυτή την αγορά παίζουν σχεδόν 11 εκατομμύρια μικροεπενδυτές.
Σύμφωνα με την SEBI, η συντριπτική πλειονότητα μπήκε στην αγορά πέρυσι για πρώτη φορά. Οι περισσότεροι είναι νέοι- κάτω των 30 ετών- και οδηγούνται από την υπόσχεση γρήγορων κερδών. Οι ιστορίες «επιτυχίας» έχουν κατακλύσει τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και τους λογαριασμούς influencer.
Πολλοί από αυτούς τους trader χρησιμοποιούν εφαρμογές για κινητά, ακολουθούν κανάλια Telegram ή μιμούνται στρατηγικές που δεν κατανοούν πλήρως.
Μπαίνουν σε στοιχήματα υψηλής μόχλευσης και κάνουν ριψοκίνδυνες συναλλαγές με ελάχιστα «μαξιλάρια». Οδηγός για τις επιλογές τους δεν είναι οι επιδόσεις μίας εταιρείας ή οι τάσεις της οικονομίας (άλλωστε ελάχιστα τα καταλαβαίνουν αυτά).
Αντίθετα, καθοδηγούνται από φήμες και από επιλογές άλλων επενδυτών που ακολουθούν.
Το τελευταίο διάστημα στις συναλλαγές τους έχουν γίνει μόδα τα συμβόλαια μίας εβδομάδας. Εκεί το ρίσκο είναι ακόμα υψηλότερο και η ελάχιστη μετατόπιση των δεικτών μπορεί να φέρει σημαντικές απώλειες.
Σύμφωνα με έρευνα της SEBI, πάνω από το 90% των traders λιανικών συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης και δικαιωμάτων προαίρεσης που συμμετείχαν στη μελέτη του έχασαν χρήματα το τελευταίο έτος.
Οι απώλειες ανήλθαν σε 1,06 τρισεκατομμύρια ρουπίες, ή περίπου 12,5 δισεκατομμύρια δολάρια, σημειώνοντας αύξηση 41% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν οι 13 κορυφαίοι χρηματιστές, με συνδυασμένη πελατειακή βάση 9,6 εκατομμυρίων μοναδικών συναλλασσομένων, έναντι συνολικού μεγέθους αγοράς 10,7 εκατομμυρίων traders.
40% of the total profits that Indian derivatives market generated in '24 went into the pockets of #JaneStreet. The other 60% was also went to some institution or the other.
The entire INR 58000 crs (US$ 7bn) of profits from Indian derivatives was nothing but a cunning transfer… pic.twitter.com/ewluCRh6N0— Ankur Bisen (@AnkurBisen1) July 6, 2025
Για να μειώσει τις απώλειες των μικροεπενδυτών, η SEBI αποφάσισε να περιοριστεί ο αριθμός λήξεων των συμβολαίων και να αυξηθούν τα μεγέθη των παρτίδων, ώστε να γίνουν πιο ακριβές αυτές οι συναλλαγές.
Αποτέλεσμα των αυστηρότερων μέτρων ήταν ο τζίρος του δείκτη δικαιωμάτων προαίρεσης να σημειώσει πτώση 9%. Ωστόσο, σε σύγκριση με δύο χρόνια πριν, ο όγκος των δικαιωμάτων προαίρεσης παραμένει αυξημένος κατά 14%.
Πόσο μπορεί να διαχυθεί μία τέτοια κρίση;
Η τελευταία κρίση στην αγορά παραγώγων της Ινδίας, που ανέδειξε από ρυθμιστικά κενά έως συστημικές παθογένειες, μπορεί να λειτουργήσει ως προειδοποιητικό παράδειγμα για τις αγορές παγκοσμίως.
Καθώς τα χρηματοπιστωτικά συστήματα γίνονται όλο και πιο διασυνδεδεμένα, οι αδυναμίες σε μία περιοχή μπορούν να προκαλέσουν αλυσιδωτές επιπτώσεις αλλού.
Επίσης, τα χαρακτηριστικά της ινδικής αγοράς μπορεί να είναι υπερ-μεγενθυμένα αλλά δεν είναι πρωτοφανή. Στις περισσότερες αγορές έχουν διεισδύσει εκατομμύρια traders που βλέπουν τις συναλλαγές περισσότερο ως παιχνίδι τζόγου παρά ως επενδυτικές κινήσεις.
Η υπερβολική κερδοσκοπία, η αδιαφάνεια και η ελλιπής εποπτεία αγγίζουν και τις ώριμες αγορές.
Πηγή: newmoney.gr
Διαβάστε επίσης: Microsoft: Προειδοποιήσεις για κίνδυνο κυβερνοεπίθεσης