Συνέντευξη στον Ξένιο Μεσαρίτη
Στην Κύπρο, ως προσκεκλημένος του ΣΕΛΚ, βρέθηκε πρόσφατα ο Jean Bouquot, Πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Λογιστών (IFAC) και παραχώρησε αποκλειστική συνέντευξη στο Economy Today. Σε μια εποχή όπου το λογιστικό και ελεγκτικό επάγγελμα επανακαθορίζεται μέσα από τις προκλήσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης, της βιωσιμότητας και της ανάγκης διαρκούς ενίσχυσης της διαφάνειας, ο κ. Bouquot εξηγεί πώς η παγκόσμια λογιστική κοινότητα πρέπει να προσαρμοστεί, να εξελιχθεί και να ηγηθεί, υπηρετώντας πάντα το δημόσιο συμφέρον. Παράλληλα, αναλύει τον ιδιαίτερο ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Κύπρος ως οικονομικός και επαγγελματικός κόμβος στο παγκόσμιο λογιστικό οικοσύστημα.
Για όσους ίσως δεν είναι εξοικειωμένοι, πώς θα συνοψίζατε την αποστολή του IFAC και τη σημασία του για το παγκόσμιο λογιστικό επάγγελμα;
Είμαστε ο Παγκόσμιος Οργανισμός του λογιστικού επαγγέλματος, εκπροσωπώντας εκατομμύρια επαγγελματίες λογιστές μέσω των 187 Οργανώσεων-μελών μας σε 142 δικαιοδοσίες. Τα μέλη μας, όπως και ο ΣΕΛΚ, είναι επαγγελματικές Λογιστικές Οργανώσεις (Professional Accountancy Organizations). Μιλάμε ως η παγκόσμια φωνή του επαγγέλματος και λειτουργούμε ως ο παγκόσμιος συντονιστής του.
Ως Οργανισμός που εκπροσωπεί τα μέλη του, η κύρια αποστολή μας είναι να προσφέρουμε αξία στα μέλη μας. Αντιλαμβανόμαστε αυτή την αξία σε τρία μέρη: σύνδεση και ενότητα ακεραιότητα και παγκόσμια αναγνώριση και συλλογική φωνή και δέσμευση για το δημόσιο συμφέρον.
Ποια είναι η στρατηγική φιλοδοξία του IFAC ως ομπρέλα του παγκόσμιου λογιστικού επαγγέλματος και ποιες οι κύριες προκλήσεις που προκύπτουν;
Ο IFAC, ως ο παγκόσμιος φορέας του λογιστικού επαγγέλματος (που περιλαμβάνει ελεγκτές, λογιστές επιχειρήσεων, ακαδημαϊκούς και λογιστές του Δημόσιου τομέα), είναι ο μόνος Οργανισμός που μπορεί να φέρει κοντά τη μεγαλύτερη και πιο πολυσύνθετη κοινότητα ηγετικών στελεχών του κλάδου σε διεθνές επίπεδο. Έχουμε επίσης σημαντική φωνή στους διαλόγους με παγκόσμιους φορείς, όπως ο Διεθνής Οργανισμός Επιτροπών Κεφαλαιαγοράς (IOSCO), η Επιτροπή της Βασιλείας, ο Διεθνής Οργανισμός Ανωτάτων Ελεγκτικών Ιδρυμάτων (INTOSAI), το Διεθνές Ίδρυμα Ηθικής και Ελέγχου (IFEA), η Παγκόσμια Τράπεζα, το UNCTAD και ο ΟΟΣΑ.
Η παγκόσμια εμβέλειά μας μάς επιτρέπει να ενώνουμε το επάγγελμα — πέρα από σύνορα, τομείς και ειδικότητες — και γνωρίζουμε ότι «είμαστε καλύτεροι μαζί», όπως λέμε στο IFAC.
Οι επαγγελματίες λογιστές υπηρετούν σε ευρύ φάσμα ρόλων και πλαισίων, αλλά έχουμε κοινά πρότυπα που καθοδηγούν το έργο μας και κοινό Διεθνή Κώδικα Ηθικής. Μιλάμε την κοινή γλώσσα των επιχειρήσεων, παρέχοντας συγκρίσιμες και συνεπείς πληροφορίες για επενδυτές και ενδιαφερόμενους. Αυτή η γλώσσα στηρίζει τις οικονομίες, επιτρέπει την εμπιστοσύνη και διευκολύνει την ικανότητά μας να συμβάλλουμε στην αντιμετώπιση των σύνθετων προκλήσεων στις επιχειρήσεις και την κοινωνία σήμερα. Φέρνουμε εμπιστοσύνη και έχουμε εντολή για το δημόσιο συμφέρον.
Πώς βλέπετε τη διαφοροποίηση της Ευρώπης στα θέματα βιωσιμότητας και πώς απαντάτε στις φωνές που ισχυρίζονται ότι η εφαρμογή κριτηρίων ESG μειώνει την ανταγωνιστικότητα και αυξάνει το διοικητικό κόστος, ιδιαίτερα υπό το φως της Έκθεσης Ντράγκι που εστιάζει στην παραγωγικότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση;
Ο IFAC είναι ένθερμος υποστηρικτής της ευκαιρίας και της ευθύνης που έχει το επάγγελμά μας προς το δημόσιο συμφέρον με την αυξανόμενη ζήτηση για αξιόπιστες, υψηλής ποιότητας πληροφορίες βιωσιμότητας. Βοηθούμε ώστε οι επενδυτές, οι δανειστές και άλλοι ενδιαφερόμενοι να μπορούν να λαμβάνουν αποτελεσματικές αποφάσεις που ευθυγραμμίζονται με τους στόχους βιωσιμότητας.
Βεβαίως, η αναφορά σε θέματα βιωσιμότητας απαιτεί αρκετή δουλειά και προσπάθεια εκ μέρους των εταιρειών, αλλά το αποτέλεσμα είναι η παροχή μιας πιο ολοκληρωμένης κατανόησης των εταιρειών και της απόδοσής τους — κάτι που είναι πολύτιμο για κάθε ενδιαφερόμενο.
Η βιωσιμότητα είναι το μέλλον της εταιρικής αναφοράς. Τα στοιχεία της μελέτης μας State of Play δείχνουν αυτή την παγκόσμια τάση. Η εμπειρία της Ευρώπης με το Green Deal και την Οδηγία CSRD ίσως δείχνει ότι ο ρυθμός αλλαγής ήταν πολύ ταχύς, αλλά οι μέχρι τώρα κυκλοφορούσες omnibus μεταρρυθμίσεις μπορεί επίσης να είναι υπερβολική αντίδραση. Νομίζω ότι η εστίαση στην εξεύρεση της σωστής ισορροπίας είναι το κλειδί. Και ενθαρρύνουμε έντονα τον πλήρη συντονισμό μεταξύ όλων των καλών πρωτοβουλιών.
Πρόσφατα σκάνδαλα που αφορούν μεγάλες ελεγκτικές εταιρείες και αποκαλύψεις δημοσιογραφικών διεθνών κονσόρτσιουμ έβλαψαν την εικόνα του επαγγέλματος. Πώς απαντάτε στην κριτική και τι μπορεί να γίνει για να αποκατασταθεί και να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στο λογιστικό επάγγελμα;
Η εμπιστοσύνη στην ποιότητα των οικονομικών πληροφοριών είναι αναγκαία για να λειτουργήσει οποιαδήποτε κοινωνία. Πολλοί παράγοντες παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη και διατήρηση της εμπιστοσύνης, αλλά η ποιότητα του ελέγχου είναι από τους πιο σημαντικούς — και έτσι αποτελεί ζωτικό ζήτημα για το επάγγελμα και τους ενδιαφερόμενους.
Η ποιότητα ελέγχου εξαρτάται από τη δύναμη ενός μεγάλου και ποικίλου οικοσυστήματος ελέγχου. Η διαδικασία ελέγχου είναι κρίσιμη, αλλά τα σωστά πρόσωπα, η σωστή διακυβέρνηση και η σωστή ρύθμιση είναι επίσης ουσιώδη συστατικά του οικοσυστήματος. Η ποιότητα ελέγχου πρέπει να αξιολογείται με τα κατάλληλα κριτήρια. Ελλείψει κάποιου από αυτά τα συστατικά, ο έλεγχος ίσως να μην ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των ενδιαφερόμενων.
Ο αριθμός σημαντικών αποτυχιών ελέγχου είναι εξαιρετικά μικρός σε σχέση με τις δεκάδες χιλιάδες ελέγχους που διεξάγονται κάθε χρόνο. Η ένταση προσοχής στον πιθανό ρόλο του ελεγκτή σε ένα μικρό αριθμό πρόσφατων εταιρικών αποτυχιών ίσως υπερβάλλει την αντίληψη για τα προβλήματα και προσκαλεί υπερβολικές αντιδράσεις. Παρόλα αυτά, το επάγγελμα δίνει πάντα μεγάλη σημασία στην αξιολόγηση των αιτιών ελλείψεων ελέγχου. Ο IFAC και το λογιστικό επάγγελμα δεσμεύονται για συνεχή βελτίωση προς όφελος του δημόσιου συμφέροντος.
Ο ΣΕΛΚ είναι από τα ιδρυτικά μέλη του IFAC από το 1977. Ποια η σημασία αυτής της σχέσης και ποιο ρόλο βλέπετε να διαδραματίζει ο ΣΕΛΚ στην υποστήριξη των στόχων του IFAC;
Είχαμε την τύχη να έχουμε τον ΣΕΛΚ ως μέλος και εταίρο στις προσπάθειές μας από την αρχή. Στη συνεργασία του σε όλο το επάγγελμα — όχι μόνο ως μέλος του IFAC αλλά και ως μέλος του Accountancy Europe, της Ομάδας του Εδιμβούργου και της Μεσογειακής Ομοσπονδίας Λογιστών — ο ΣΕΛΚ έχει δείξει ηγετικό ρόλο στην ανάπτυξη υψηλής ποιότητας διεθνών προτύπων. Εκτιμούμε βαθύτατα την εθελοντική προσφορά των μελών του ΣΕΛΚ στο Διοικητικό Συμβούλιο του IFAC, στις Ομάδες Συμβούλων και στα διεθνή συμβούλια θέσπισης προτύπων.
Ο IFAC μπορεί να επιτύχει τους παγκόσμιους στόχους μας μόνο μέσα από τις συνδυασμένες προσπάθειες των μελών μας. Ό,τι κάνει ο ΣΕΛΚ για την πρόοδο του επαγγέλματος στην Κύπρο — όπως οι άριστες προσφορές επαγγελματικής εκπαίδευσης στη βιωσιμότητα — αποτελεί συνεισφορά στους στόχους μας στο IFAC. Ενθαρρύνω τους Κύπριους συνεργάτες μας να συνεχίσουν να μοιράζονται τις εμπειρίες τους και να ηγούνται σε περιφερειακό και κυπριακό επίπεδο στην προώθηση της επαγγελματικής αριστείας.
Πώς αξιολογείτε το κυπριακό λογιστικό επάγγελμα και τη συμβολή του στην τοπική οικονομία, ιδιαίτερα δεδομένου ότι ο τομέας υπηρεσιών παραμένει βασικός πυλώνας του οικονομικού μοντέλου της Κύπρου;
Το κυπριακό λογιστικό επάγγελμα είναι ένα τεράστιο οικονομικό περιουσιακό στοιχείο για την Κύπρο — και ήταν έτσι για δεκαετίες, από την ίδρυση του ΣΕΛΚ το 1961. Οι επαγγελματίες λογιστές κτίζουν εμπιστοσύνη στις χρηματοοικονομικές και μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες στις οποίες στηρίζονται οι επενδυτές και άλλοι ενδιαφερόμενοι. Αυτό είναι ουσιώδες για τη σταθερότητα και ευημερία των αγορών και Οργανισμών. Έχουμε επίσης σημαντικές δεξιότητες και εμπειρογνωμοσύνη να στηρίξουμε και να ηγηθούμε εταιρειών στον τομέα των υπηρεσιών — συμπεριλαμβανομένων των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και άλλων επιχειρήσεων που έχουν κάνει την Κύπρο δυναμικό κέντρο επενδύσεων και οικονομικής δραστηριότητας.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη, η βιωσιμότητα, η ενίσχυση του πλαισίου κατά του ξεπλύματος, ο έλεγχος των άμεσων ξένων επενδύσεων και η εκτεταμένη ψηφιοποίηση διαμορφώνουν ένα νέο περιβάλλον για το λογιστικό και ελεγκτικό επάγγελμα. Πώς βλέπετε να εξελίσσεται ο ρόλος του λογιστή την επόμενη δεκαετία; Ποιες δεξιότητες και ευθύνες θα κυριαρχήσουν;
Πολλοί έχουν παρατηρήσει ότι το επάγγελμά μας εργάζεται διαφορετικά τα τελευταία χρόνια για παράδειγμα, δουλεύοντας με το μοντέλο της τηλεργασίας. Αλλά το να κάνουμε την ίδια δουλειά με διαφορετικό τρόπο δεν αρκεί για να συμβάλουμε στη μακροπρόθεσμη, βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη ενόψει αυτών των ισχυρών τάσεων. Το επάγγελμα πρέπει επίσης να στραφεί σε εντελώς διαφορετική μορφή και ατομικά, αποκτούμε νέες δεξιότητες, επανεκπαιδευόμαστε και αποκτούμε νέες ικανότητες.
Για να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες της Τεχνητής Νοημοσύνης, για παράδειγμα, οι επαγγελματίες λογιστές θα χρειαστεί να αυξήσουμε τον ψηφιακό μας εγγραμματισμό και να αποκτήσουμε πρακτική εμπειρία με συστήματα ΤΝ. Οι Επαγγελματικές Οργανώσεις πρέπει να στηρίξουν τα μέλη τους στην αναβάθμιση και επανεκπαίδευση για την ΤΝ και για ένα εύρος άλλων ψηφιακών δεξιοτήτων και ενθαρρύνω όλους να παρακολουθούν τις πρωτοβουλίες του ΣΕΛΚ, όπως η εκπαίδευση που πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο για τους κινδύνους ΤΝ και τη συμμόρφωση σύμφωνα με τον νέο Ευρωπαϊκό Κανονισμό για την Τεχνητή Νοημοσύνη (EU AI Act).
Είναι υπόθεση κάθε ατόμου να προσεγγίζει τις νέες προκλήσεις με ερευνητικό πνεύμα, σύμφωνα με τον αρχών-βασισμένο Διεθνή Κώδικα Ηθικής μας. Η ηθική μας ορίζει το επάγγελμά μας και μας διαφοροποιεί από όλους τους άλλους παρόχους υπηρεσιών. Αλλά η τήρηση των αρχών μας απαιτεί μόνιμη προσοχή, ειδικά σε εποχές μεγάλων αλλαγών.
Το λογιστικό επάγγελμα παραμένει ελκυστικό για τη νέα γενιά όπως στο πρόσφατο παρελθόν;
Σε ορισμένα μέρη του κόσμου, το επάγγελμα δυσκολεύεται να προσελκύσει και να διατηρήσει αρκετά ταλαντούχα άτομα, ώστε να συμβαδίζει με τη ζήτηση για τις δεξιότητές μας. Το IFAC εξετάζει αυτό το ζήτημα εδώ και μερικά χρόνια, διότι αποτελεί υψηλή προτεραιότητα για πολλά από τα μέλη μας. Συνεχίζουμε να ακούμε και να μαθαίνουμε από τα μέλη μας και θέλω να μοιραστώ μερικές σκέψεις.
Το επάγγελμά μας πρέπει να πάρει την κυριότητα της εικόνας του, δηλαδή να επανακτήσει τον λόγο για τον ρόλο του. Έχουμε αφήσει άλλους να μας ορίσουν, αντί να διαμορφώσουμε τη δική μας αφήγηση. Γνωρίζουμε την πολύτιμη αξία που προσφέρουμε στην κοινωνία, αλλά πρέπει να αφηγηθούμε αυτή την ιστορία. Πρέπει, επίσης, να κάνουμε πολλά περισσότερα για να υποστηρίξουμε την ευημερία. Η δική μου γενιά προέρχεται από διαφορετικό σύστημα και έχουμε μια συγκεκριμένη οπτική για την ισορροπία μεταξύ προσωπικής ζωής και εργασίας, αλλά πρέπει να ανταποκριθούμε στις προτεραιότητες των νέων γενεών.
Η νέα Ομάδα Νέων Ηγετών του IFAC (Young Leaders Collective), που προσφέρει ποικίλες οπτικές από όλο τον κόσμο στο Διοικητικό Συμβούλιο του IFAC, μας βοηθά να σημειώνουμε πρόοδο συνδέοντας τις εμπειρίες τους με τα ζητήματα και τις πρωτοβουλίες στην ατζέντα μας. Πρόσφατα δημοσίευσαν άρθρο με τίτλο «Τέσσερις Βασικές Ενέργειες για Νέους Επαγγελματίες ώστε να Ηγηθούν στην Αναφορά Βιωσιμότητας», τονίζοντας τη σύνδεση μεταξύ της δουλειάς μας ως επαγγελματιών λογιστών και της επιτυχίας της πράσινης μετάβασης.
Σε ένα παγκόσμιο τοπίο αυξανόμενης γεωπολιτικής κατακερματισμού και διαφορετικών οικονομικών ταχυτήτων, πώς μπορεί το IFAC να συμβάλει στην εναρμόνιση των λογιστικών προτύπων και στη βελτίωση της διαφάνειας, ιδιαίτερα σε αναπτυσσόμενες ή μεταβατικές οικονομίες;
Η παγκόσμια συναίνεση και εναρμόνιση μπορεί να είναι δύσκολη ακόμη και στις καλύτερες εποχές. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι το γεωπολιτικό περιβάλλον είναι δύσκολο. Ορισμένες δικαιοδοσίες σταματούν το έργο τους για την εναρμόνιση των προτύπων τους όσον αφορά τη διασφάλιση βιωσιμότητας, λόγω ανησυχιών για την ανταγωνιστικότητα της εγχώριας βιομηχανίας. Σε άλλες δικαιοδοσίες, δεν έχουμε δει ακόμη την υιοθέτηση και εφαρμογή υψηλής ποιότητας διεθνών προτύπων για την αποκάλυψη πληροφοριών βιωσιμότητας.
Ανεξάρτητα από αυτές τις τάσεις, η αναφορά βιωσιμότητας θα συνεχίσει να αυξάνει τη σημασία της. Ο κεντρικός της ρόλος στη βιώσιμη ανάπτυξη και την κλιματική δράση γίνεται όλο και πιο εμφανής σε όλους τους ενδιαφερόμενους. Υποστηρίζουμε προς τα μέλη μας και τους παγκόσμιους εταίρους μας ότι το Διεθνές Συμβούλιο Προτύπων Βιωσιμότητας (ISSB) πρέπει να αποτελεί τη βάση ενός συνολικού, παγκόσμιου πλαισίου για την αποκάλυψη βιωσιμότητας. Υποστηρίζουμε επίσης τα Διεθνή Πρότυπα Διασφάλισης Βιωσιμότητας (ISSA 5000), που εκδίδει το Διεθνές Συμβούλιο Ελέγχου και Διασφάλισης (IAASB), να αποτελέσουν τα παγκόσμια βασικά πρότυπα για τη διασφάλιση βιωσιμότητας σε ένα ισότιμο πεδίο ανταγωνισμού για όλους τους επαγγελματίες και μη επαγγελματίες σε αυτό τον χώρο.
Σε κάθε περίπτωση, ενθαρρύνουμε έντονα την ευθυγράμμιση και σύγκλιση. Θα ήταν τεράστια χαμένη ευκαιρία εάν οι εταιρείες, που αντλούν κεφάλαια σε παγκόσμιο επίπεδο, υποχρεωθούν να τηρούν πολλαπλά σύνολα βιβλίων: ένα για να ικανοποιούν τις τοπικές απαιτήσεις αναφοράς και ένα άλλο για να παρέχουν πληροφορίες σε διεθνείς επενδυτές.