Η κινεζική αγορά εργασίας βρίσκεται σε καμπή: το 40% του αστικού εργατικού δυναμικού απασχολείται πλέον σε ευέλικτες μορφές απασχόλησης, φαινόμενο που επανακαθορίζει την οικονομία.
Οι παραδοσιακοί εργάτες της υπαίθρου και της βιομηχανίας πλαισιώνονται σήμερα από μια τεράστια «στρατιά» περιστασιακά απασχολούμενων. Πάνω από 200 εκατομμύρια Κινέζοι εργάζονται μέσω ψηφιακών πλατφορμών, είτε ως οδηγοί ταξί και διανομείς, είτε σε άλλες υπηρεσίες που οργανώνονται από υπερ-εφαρμογές. Η χώρα διαθέτει την πιο εξελιγμένη gig economy παγκοσμίως, ενώ το μοντέλο εξαπλώνεται ραγδαία στην Ινδία και στη Μαλαισία.
Το φαινόμενο πλέον δεν περιορίζεται στις υπηρεσίες. Εκατομμύρια περιστασιακοί εργάτες καλούνται «κατά παραγγελία» να στελεχώσουν βιομηχανικές γραμμές παραγωγής. Έρευνες δείχνουν ότι ήδη αποτελούν το ένα τρίτο του κινεζικού βιομηχανικού εργατικού δυναμικού, τριπλάσιο ποσοστό από τις ΗΠΑ. Οι επιχειρήσεις κερδίζουν ευελιξία, ενώ η αυτοματοποίηση αφήνει χώρο σε πιο απλές εργασίες που καλύπτουν οι gig workers.
Ευκαιρίες αλλά και παγίδες
Η gig εργασία σε κάποιες περιπτώσεις αποφέρει υψηλότερες αποδοχές: οι διανομείς, για παράδειγμα, κερδίζουν 20% περισσότερα από τους μετανάστες εργάτες. Για άλλους, αποτελεί τρόπο διαφυγής από τη μονοτονία της παραδοσιακής βιομηχανίας. Όμως η έλλειψη σταθερού εργοδότη στερεί δεξιότητες, εκπαίδευση και πρόσβαση σε κοινωνικές παροχές.
Οι προκλήσεις δεν είναι μόνο κινεζικές. Η δυσφορία των νέων για την έλλειψη καλών θέσεων εργασίας έχει οδηγήσει σε αναταραχές και σε άλλες ασιατικές χώρες, όπως στην Ινδονησία. Η βιομηχανία δεν προσφέρει πλέον τη σταθερότητα του παρελθόντος, ενώ η gig εργασία δεν μπορεί να εξαφανιστεί – για πολλούς η εναλλακτική είναι η ανεργία.
Αναζητώντας νέο κοινωνικό συμβόλαιο
Η λύση, σύμφωνα με τους αναλυτές, είναι η ενίσχυση του κοινωνικού κράτους. Η Κίνα έχει ήδη περιορίσει τις πιεστικές πρακτικές των αλγορίθμων και πιέζει τις πλατφόρμες να παρέχουν κοινωνική ασφάλιση. Η Ινδία προωθεί συστήματα ασφάλισης ατυχημάτων για τους gig workers. Χρειάζονται όμως βαθύτερες μεταρρυθμίσεις: μείωση εισφορών και καλύτερη σύνδεση εισφορών-παροχών μεταξύ άλλων. Χώρες που κινδυνεύουν να «γεράσουν πριν πλουτίσουν» δεν μπορούν να αγνοήσουν την επισφάλεια εκατομμυρίων εργαζομένων.
Πηγή: newmoney.gr