Της Βάσιας Καττή
Σε μια εποχή όπου η τηλεργασία αλλάζει τα δεδομένα στην αγορά εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο, η έννοια του «ψηφιακού νομά» εξελίσσεται σε ξεχωριστή επαγγελματική και κοινωνική κατηγορία. Χιλιάδες επαγγελματίες επιλέγουν να εργάζονται εξ αποστάσεως, μετακινώντας την έδρα τους από χώρα σε χώρα, αξιοποιώντας ειδικά προγράμματα που θεσπίστηκαν ακριβώς για αυτόν τον σκοπό.
Η Κύπρος επιχειρεί τα τελευταία χρόνια να τοποθετηθεί σε αυτήν τη διεθνή αγορά, μέσα από τη θεσμοθέτηση της Digital Nomad Visa. Tο σχέδιο στοχεύει στην προσέλκυση υπηκόων από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και εκτός Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και τους επιτρέπει να διαμένουν στην Κύπρο με την προϋπόθεση ότι οι υπηρεσίες τους παρέχονται μέσω τεχνολογιών πληροφορικής για εταιρείες ή πελάτες που είναι εγκατεστημένοι στο εξωτερικό.
Τα επίσημα στοιχεία του Υφυπουργείου Μετανάστευσης και του ΚΕΒΕ καταγράφουν σήμερα το πραγματικό αποτύπωμα αυτής της προσπάθειας. Ποιοι επέλεξαν την Κύπρο, πόσες άδειες διαμονής εκδόθηκαν και ποια είναι τα μετρήσιμα οφέλη για την τοπική οικονομία;
518 άδειες διαμονής σε 4 χρόνια
Σύμφωνα με στοιχεία του Υφυπουργείου Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας που εξασφάλισε το Economy Today, από την έναρξη του προγράμματος μέχρι και το τέλος Ιουνίου 2025, έχουν εκδοθεί συνολικά 518 άδειες διαμονής για ψηφιακούς νομάδες. Πρόκειται για επαγγελματίες που επέλεξαν να εγκατασταθούν και να εργαστούν από τη χώρα μας, αξιοποιώντας τη Digital Nomad Visa. Παράλληλα, έχουν εκδοθεί 389 άδειες για μέλη των οικογενειών τους.
Αναλύοντας τα στοιχεία ανά έτος, παρατηρείται σταθερή αύξηση του ενδιαφέροντος από το 2022 μέχρι και το 2023, χρονιές κατά τις οποίες καταγράφηκαν 310 και 371 νέες αιτήσεις αντίστοιχα. Ωστόσο, το 2024 παρουσιάστηκε κάμψη στη ροή νέων αιτήσεων, η οποία συνεχίζεται και κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι σημαντικός αριθμός ψηφιακών νομάδων επιλέγει να παρατείνει την παραμονή του, με 306 αιτήσεις ανανέωσης αδειών.
Το ποσοστό έγκρισης των αιτήσεων, τόσο για τους ίδιους όσο και για τα μέλη των οικογενειών τους, ξεπερνά το 92%. Οι απορρίψεις χαρακτηρίζονται ως «περιορισμένες» από το Υφυπουργείο, χωρίς να εντοπίζεται συγκεκριμένο μοτίβο στους λόγους απόρριψης.
Ρωσική υπεροχή
Όσον αφορά την προέλευση των αιτητών, σύμφωνα με το Υφυπουργείο Μετανάστευσης, η Ρωσία καταγράφει συντριπτική υπεροχή, με 687 αιτήσεις από Ρώσους πολίτες. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται το Ισραήλ, ενώ ακολουθούν το Ηνωμένο Βασίλειο, η Λευκορωσία και η Ουκρανία. Παρόμοια εικόνα παρουσιάζεται και στις άδειες για εξαρτώμενα μέλη, με τους Ρώσους να διατηρούν την πρώτη θέση. Ακολουθούν το Ισραήλ, ο Λίβανος, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Λευκορωσία.
Προσέλκυση επενδύσεων και ταλέντου
Η Digital Nomad Visa αποτελεί μέρος της ευρύτερης Στρατηγικής της Κυβέρνησης για την προσέλκυση επενδύσεων και ταλέντου, με στόχο την ενίσχυση της Κύπρου ως κέντρου παροχής ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Όπως επισημαίνει το Υφυπουργείο, η στρατηγική αυτή είναι οριζόντια και απαιτεί συνέργειες και συντονισμό μεταξύ διαφόρων υπηρεσιών υπό την αιγίδα της Προεδρίας της Δημοκρατίας. Συνεπώς, για την εφαρμογή των επιμέρους πτυχών της στρατηγικής, τα Υπουργεία/Υφυπουργεία δεν ενεργούν μεμονωμένα, αλλά στο πλαίσιο ενός συντονισμένου σχεδίου.
Σε σύγκριση με άλλες χώρες που εφαρμόζουν παρόμοια καθεστώτα, η Κύπρος προσφέρει, όπως επισημαίνεται, ένα ιδιαίτερα ελκυστικό μείγμα: σταθερό επιχειρηματικό και νομικό περιβάλλον, υψηλή ποιότητα ζωής, ευνοϊκές φορολογικές ρυθμίσεις και προσβασιμότητα εντός της Ε.Ε.. Παράγοντες που, σύμφωνα με το Υφυπουργείο, ενισχύουν τη θέση της χώρας ως ανταγωνιστικής επιλογής για ψηφιακούς νομάδες.
Πέραν των €10 εκατ. η ετήσια συνεισφορά
Όπως αναφέρει στο Economy Today ο Ανδρέας Αλέξης, Λειτουργός Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων, Κοινωνικής Πολιτικής & Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού του ΚΕΒΕ, οι ψηφιακοί νομάδες έχουν εξελιχθεί σε μια ταχέως αναπτυσσόμενη και ιδιαίτερα ενεργή κοινωνικοοικονομική ομάδα, η οποία προσφέρει πραγματική προστιθέμενη αξία στην κυπριακή οικονομία. «Σύμφωνα με μελέτες της Ernst & Young (Global Immigration Index 03/2025) και της Nomad List, κάθε ψηφιακός νομάς που επιλέγει την Κύπρο για τουλάχιστον τρεις μήνες δαπανά κατά μέσο όρο €1.600 έως €2.200 μηνιαίως».
Εφόσον αξιοποιηθεί πλήρως το θεσμοθετημένο πλαίσιο της Digital Nomad Visa στη χώρα μας, η άμεση ετήσια συνεισφορά στην οικονομία εκτιμάται ότι ξεπερνά τα €10 εκατομμύρια. Παρόλα αυτά, σημειώνει ο κ. Αλέξη, «το πραγματικό όφελος είναι πολλαπλάσιο, καθώς αυτοί οι επαγγελματίες αξιοποιούν και διασυνδέουν τις τοπικές υπηρεσίες, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και το τεχνολογικό οικοσύστημα της χώρας».
Τομείς που φαίνεται να επωφελούνται ιδιαίτερα είναι η αγορά ακινήτων, οι τεχνολογικές και τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες, η εστίαση, η ευεξία, οι υπηρεσίες μεταφοράς, καθώς και οι χώροι συνεργασίας (coworking), εξηγεί ο κ. Αλέξη. «Παράλληλα, ενισχύεται η ζήτηση για B2B επαγγελματικές υπηρεσίες, ιδίως σε τομείς όπως IT, λογιστική, συμβουλευτική και φορολογικός σχεδιασμός». Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι το 74% των ψηφιακών νομάδων είναι freelancers ή αυτοαπασχολούμενοι, «με ικανότητα άμεσης δικτύωσης και δημιουργίας επιχειρηματικών συνεργειών».
Οφέλη αλλά και προκλήσεις για την Κύπρο
«Η μακροπρόθεσμη παραμονή ψηφιακών νομάδων στην Κύπρο δημιουργεί σημαντικές ευκαιρίες διαφοροποίησης του οικονομικού μοντέλου της χώρας. Το ΚΕΒΕ υποστηρίζει ότι η παρουσία τους μπορεί να καταστήσει την Κύπρο κόμβο καινοτομίας, δημιουργικότητας και τεχνολογίας, υπό την προϋπόθεση ότι θα ληφθούν προληπτικά μέτρα και στρατηγικές παρεμβάσεις», επισημαίνει ο Ανδρέας Αλέξη.
Παρόλα αυτά, η αύξηση της ζήτησης για στέγαση, μετακίνηση και υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης δημιουργεί ασφυκτικές πιέσεις σε υποδομές και τιμές. «Ενδεικτικά, σε περιοχές όπως Λεμεσός και Πάφος, όπου συγκεντρώνεται σημαντικός αριθμός ψηφιακών επαγγελματιών, παρατηρήθηκε αύξηση στα ενοίκια κατά 18–22% την τελευταία διετία. Το ΚΕΒΕ θεωρεί επιτακτική την ανάγκη για ενίσχυση των ψηφιακών και φυσικών υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων μεταφορών, των υπηρεσιών υγείας και των υποδομών coworking».
«Η έκθεση της Ernst & Young (2025) επισημαίνει επίσης την ανάγκη για διεθνείς συμφωνίες αποφυγής διπλής φορολόγησης, καθώς και για προσαρμογή του νομοθετικού πλαισίου στα νέα εργασιακά πρότυπα. Αρκετές φορές οι νομικές αβεβαιότητες γύρω από την παραμονή, τη φορολόγηση και την κοινωνική ασφάλιση συνιστούν σημαντικό αντικίνητρο για εγκατάσταση στην Κύπρο. Παράλληλα, πρέπει να υπάρξει προστασία των ευάλωτων τοπικών ομάδων (π.χ. νεαρά ζευγάρια, φοιτητές) από εκτόξευση του κόστους διαβίωσης».
Πού «χάνει» η Κύπρος
Αν και η Κύπρος κατατάσσεται τρίτη στην Ευρώπη ανάμεσα στις πόλεις που ευνοούν την απομακρυσμένη εργασία σύμφωνα με διεθνείς βάσεις δεδομένων, καθώς διαθέτει ταχύτατες ψηφιακές υποδομές, χαμηλό κόστος ζωής σε σύγκριση με δυτικοευρωπαϊκές πρωτεύουσες, υψηλό δείκτη προσωπικής ασφάλειας και ευνοϊκό κλίμα, υστερεί σε κρίσιμους τομείς.
«Σε σχέση με προορισμούς όπως η Πορτογαλία, η Κροατία και η Εσθονία, η Κύπρος υστερεί στην ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, την ταχύτητα χορήγησης αδειών και την επικοινωνιακή προβολή της ως προορισμού για ψηφιακούς επαγγελματίες», εξηγεί ο κ. Αλέξη. Το όριο των 500 Digital Nomad Visas ανά έτος παραμένει πολύ περιοριστικό, προσθέτει, ενώ απουσιάζουν στοχευμένες υποδομές για οικογένειες ψηφιακών νομάδων, όπως διεθνή σχολεία και παιδικοί σταθμοί.
«Τα Ευρωεπιμελητήρια, με σχετικές παρεμβάσεις τους το 2024, έχουν προτείνει τη δημιουργία ενιαίων ευρωπαϊκών κανονιστικών πλαισίων για τους ψηφιακούς νομάδες, ενισχύοντας τη διαλειτουργικότητα και αποτρέποντας τον ‘’φορολογικό τουρισμό’’. Η Κύπρος καλείται να τοποθετηθεί σε αυτήν τη νέα αρχιτεκτονική με ανταγωνιστικά και θεσμικά μέσα».
Η ανάγκη για repositioning
«Η ανάγκη για repositioning της Κύπρου ως remote work destination θεωρείται, πλέον, επιβεβλημένη», τονίζει ο Ανδρέας Αλέξη. «Το ΚΕΒΕ υποστηρίζει ότι η χώρα πρέπει να αποκτήσει μια συνεκτική και στοχευμένη στρατηγική ταυτότητα, η οποία να προβάλει την Κύπρο όχι μόνο ως τουριστικό προορισμό, αλλά ως ευρωπαϊκό νησί καινοτομίας και δημιουργικότητας».
«Στα πρώτα βήματα αυτής της προσπάθειας περιλαμβάνονται η αναθεώρηση και επέκταση του θεσμικού πλαισίου για digital nomads (με αύξηση του αριθμού αδειών και απλοποίηση των διαδικασιών), η δημιουργία “Digital Nomad Zones” σε στοχευμένες περιοχές με προσφορές στέγασης και υπηρεσιών, καθώς και η ενίσχυση των υποδομών κοινής χρήσης».
«Επιπλέον, κρίνεται απαραίτητη η δημιουργία ενός ψηφιακού portal “Work From Cyprus” που να παρέχει πληροφορίες, κίνητρα, συμβουλές και υποστήριξη για την εγκατάσταση και ενσωμάτωση των επαγγελματιών αυτών. Τέλος, η καμπάνια repositioning θα πρέπει να είναι διεθνής, με παρουσία σε στρατηγικές αγορές, σε συνεργασία με το Invest Cyprus – ως ο επίσημος εθνικός φορέας επένδυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, το ΚΕΒΕ, την τεχνολογική κοινότητα και τον ιδιωτικό τομέα».
Μόνο με μια τέτοια στρατηγική η Κύπρος μπορεί να μεταβεί από την παθητική αποδοχή της τηλεργασίας σε ενεργή ηγεσία στον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας της, καταλήγει.
Διαβάστε επίσης: Νοέμβριος όπως… Αύγουστος – Η Κύπρος στον δρόμο για ολόχρονο τουρισμό