Ο Σκοτ Μπέσεντ, υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, χρησιμοποίησε πρόσφατα μια μεταφορά για να περιγράψει την κατάσταση στον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. «Βρισκόμαστε σε έναν αγώνα», είπε. «Πόσο καιρό μπορεί να αντέξει ο ουκρανικός στρατός σε σύγκριση με το πόσο καιρό μπορεί να αντέξει η ρωσική οικονομία».
Οι αυστηρότερες κυρώσεις της Δύσης, συμπεριλαμβανομένων των δασμών σε χώρες που αγοράζουν πετρέλαιο από τη Ρωσία, θα προκαλούσαν «πλήρη κατάρρευση» της ρωσικής οικονομίας, αναγκάζοντας με τη σειρά του τον Βλαντιμίρ Πούτιν «να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων», πρότεινε.
Πόσο ευάλωτη είναι η Ρωσία; Οι πολιτικές της Δύσης σημαίνουν ότι καμία άλλη χώρα δεν αντιμετωπίζει περισσότερες κυρώσεις Η Ευρωπαική Ενωση έχει εφαρμόσει 18 πακέτα τέτοιων μέτρων. Στις 19 Σεπτεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε ένα ακόμη, το δέκατο ένατο. Η Αμερική έχει στοχεύσει περίπου 5.000 άτομα και οντότητες.
Ωστόσο, παρά την επίθεση, οι προβλέψεις για κατάρρευση έχουν επανειλημμένα αποδειχθεί λανθασμένες. Μετά από μια σύντομη ύφεση το 2022, η ρωσική οικονομία άνθισε τα δύο επόμενα χρόνια. Φαίνεται όμως πως τα πράγματα αλλάζουν, σύμφωνα με τον Economist.
Τώρα, η οικονομία της Ρωσίας επιβραδύνεται, σχεδόν μέχρι το σημείο της στασιμότητας. Τον Ιούλιο, το ΑΕΠ αυξήθηκε μόλις κατά 0,4% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο δείχνουν μια παρόμοια εικόνα (βλ. διάγραμμα 1). Ένας δείκτης που βασίζεται σε έρευνα μεταξύ διευθυντών προμηθειών υποδηλώνει ότι η δραστηριότητα συρρικνώνεται εδώ και μερικούς μήνες.
Η αύξηση των εταιρικών κερδών είναι αδύναμη, επιβαρύνοντας το χρηματιστήριο, ενώ οι πραγματικοί μισθοί έχουν επίσης επιβραδυνθεί. Οι πολιτικοί και οι ρυθμιστικές αρχές αλληλοκατηγορούνται για το ποιος φταίει. Η οικονομική ευημερία του 2023-24 έχει σίγουρα τελειώσει.
Τελείωσε εν μέρει επειδή η κυβέρνηση του κ. Πούτιν αφαίρεσε το δημοσιονομικό «αλκοόλ». Η αύξηση των δαπανών κατά 5% του ΑΕΠ το 2023 θα μετατραπεί φέτος σε μια ήπια δημοσιονομική εξυγίανση. Δεν υπάρχουν πλέον τεράστιες αυξήσεις στις δαπάνες για υποδομές και τον στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα. Η νομισματική πολιτική παίζει επίσης ρόλο. Το 2023 και το 2024, η κεντρική τράπεζα αύξησε απότομα τα επιτόκια για να αποτρέψει τον πληθωρισμό. Το υψηλό κόστος δανεισμού έχει αυξήσει την απόδοση της αποταμίευσης αντί της δαπάνης.
Ο αντίκτυπος των κυρώσεων στην οικονομία είναι λιγότερο σαφής. Είναι αλήθεια ότι η παραγωγή πετρελαίου, ενός εμπορεύματος που υπόκειται σε πολλούς δυτικούς περιορισμούς, μειώνεται.
Από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο, η Ρωσία εξήγαγε εμπορεύματα αξίας 96 δισ. δολαρίων, μια κατηγορία που κυριαρχείται από προϊόντα σχετιζόμενα με το πετρέλαιο, σε σύγκριση με 155 δισ. δολάρια στις αρχές του 2022. Ωστόσο, το μεταβαλλόμενο οικονομικό πλαίσιο βοηθά να εξηγηθεί η πτώση. Από την αρχή του έτους, το ρούβλι έχει ανατιμηθεί, μειώνοντας τα έσοδα από τις πωλήσεις στο εξωτερικό. Οι παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου είναι χαμηλές. Και το υψηλό κόστος δανεισμού δυσχεραίνει τη χρηματοδότηση της εξόρυξης.
Βιομηχανία μεταφόρτωσης
Η τελευταία επίθεση της ΕΕ θα μπορούσε να δυσκολέψει ακόμη περισσότερο τη ζωή της Ρωσίας. Επιδιώκει να τιμωρήσει τις εταιρείες που τροφοδοτούν τον πόλεμο της Ρωσίας αγοράζοντας πετρέλαιο κατά παράβαση των κυρώσεων, καθώς και εκείνες που της προμηθεύουν αγαθά. Ωστόσο, η εμπειρία μέχρι στιγμής δείχνει ότι οι κυρώσεις, ανεξάρτητα από τον τρόπο σχεδιασμού τους, μπορούν να παρακαμφθούν. Μια δυναμική βιομηχανία μεταφόρτωσης, που μεταφέρει εμπορεύματα από τη Δύση στη Ρωσία μέσω μη ευθυγραμμισμένων τρίτων χωρών, είναι δύσκολο να ελεγχθεί.
Όπως σημειώνει η τράπεζα Goldman Sachs, αναλύοντας την προσπάθεια της ΕΕ να απαγορεύσει τις εισαγωγές προϊόντων που παράγονται με ρωσικό αργό πετρέλαιο: «Η συμμόρφωση μπορεί να είναι δύσκολη, καθώς… η επανεξαγωγή από πολλαπλά λιμάνια [και] η περιορισμένη ορατότητα της πρόσληψης αργού πετρελαίου από τα διυλιστήρια περιπλέκουν τον εντοπισμό της πηγής του αργού πετρελαίου». Σε ορισμένες περιπτώσεις, η Ρωσία έχει στραφεί στην ανταλλαγή αγαθών με εμπορικούς εταίρους (σιτάρι για αυτοκίνητα, κανείς;), προκειμένου να αποφύγει τις διεθνείς μεταφορές χρημάτων.
Ίσως η αργή οικονομική ανάπτυξη, ακόμη και με τις ανεπαρκείς κυρώσεις, να αναγκάσει τον κ. Πούτιν να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, αυτό μπορεί να πάρει κάποιο χρόνο. Αν και η οικονομία βρίσκεται σε στασιμότητα, η επιδείνωσή της δεν έχει επηρεάσει την αγορά εργασίας. Οι πραγματικοί μισθοί βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Η ανεργία βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.
Σε έντονη αντίθεση με τη μελαγχολική διάθεση που επικρατεί στις δυτικές οικονομίες, οι Ρώσοι σπάνια έχουν αισθανθεί καλύτερα για την οικονομική τους κατάσταση όπως φαίνεται και στο διάγραμμα .
Ταυτόχρονα, τα οικονομικά της Ουκρανίας φαίνονται όλο και πιο πιεσμένα. Αν η Αμερική και η Ευρώπη θέλουν ο σύμμαχός τους να κερδίσει τον αγώνα, θα πρέπει να του δώσουν καλύτερα … αθλητικά παπούτσια.
Πηγή: ot.gr