Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, υποδέχεται σήμερα στην Ουάσιγκτον τους ηγέτες των πέντε πρώην σοβιετικών δημοκρατιών της Κεντρικής Ασίας, επιδιώκοντας να ενισχύσει την αμερικανική παρουσία σε μια περιοχή πλούσια σε φυσικούς πόρους, όπου η ρωσική και κινεζική επιρροή ανταγωνίζονται σκληρά.
Οι χώρες Καζακστάν, Κιργιστάν, Ουζμπεκιστάν, Τατζικιστάν και Τουρκμενιστάν έχουν αποκτήσει νέα βαρύτητα μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Από τον 19ο αιώνα έως το 1991 βρίσκονταν υπό ρωσικό έλεγχο, όμως πλέον προσελκύουν αυξανόμενο ενδιαφέρον, με την πρώτη σύνοδο κορυφής ΗΠΑ–Κεντρικής Ασίας να έχει πραγματοποιηθεί το 2023.
Το 2025, η περιοχή δέχθηκε επισκέψεις κορυφαίων ηγετών: της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, του Αντόνιο Κόστα, του Σι Τζινπίνγκ και του Βλαντιμίρ Πούτιν. Οι συναντήσεις αυτές κατέδειξαν την προσπάθεια των χωρών να παρουσιαστούν ως ενιαίο μπλοκ, αφήνοντας πίσω παλαιές αντιπαραθέσεις.
Η Κίνα, μέσω της πρωτοβουλίας των Νέων Δρόμων του Μεταξιού, έχει καταστεί ο βασικός εμπορικός εταίρος της περιοχής, ξεπερνώντας τη Ρωσία και την ΕΕ, ενώ σε επίπεδο ασφάλειας η Μόσχα παραμένει παρούσα, με τους Δυτικούς να προσπαθούν να ανακτήσουν ρόλο που είχαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000 μέσω βάσεων για το Αφγανιστάν.
Οι τεράστιοι φυσικοί πόροι των χωρών αυτών προσελκύουν την προσοχή των ΗΠΑ και της ΕΕ, που αναζητούν εναλλακτικές πηγές ουρανίου, φυσικού αερίου και σπανίων γαιών για να μειώσουν την εξάρτηση από την Κίνα.
Το Καζακστάν είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ουρανίου στον κόσμο, το Ουζμπεκιστάν διαθέτει μεγάλα αποθέματα χρυσού, ενώ το Τουρκμενιστάν συγκαταλέγεται στους κορυφαίους παραγωγούς φυσικού αερίου. Το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν ανοίγουν νέα μεταλλεία, με τη Ρωσία να διατηρεί παρουσία μέσω ενεργειακών υποδομών και πυρηνικών έργων.
Η περιοχή ωστόσο πλήττεται σοβαρά από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, κυρίως λόγω της λειψυδρίας.
Η Κεντρική Ασία είναι περίκλειστη και γεωγραφικά απαιτητική, με τεράστιες αποστάσεις και δύσβατες ορεινές περιοχές. Παρά τα 80 εκατομμύρια κατοίκους της, δεν διαθέτει άμεση πρόσβαση στη θάλασσα και συνορεύει με Ρωσία, Κίνα, Ιράν και Αφγανιστάν — χώρες με σύνθετες σχέσεις με τη Δύση.
Γι’ αυτό οι κυβερνήσεις της επιδιώκουν να ανακτήσουν τον ρόλο του «εμπορικού σταυροδρομιού» μεταξύ Ανατολής και Δύσης, αναπτύσσοντας νέους διαδρόμους μέσω της Κασπίας Θάλασσας προς την Ευρώπη, που παρακάμπτουν τη Μόσχα. Οι μεταφορές μέσω αυτού του άξονα αυξήθηκαν κατά 668% μεταξύ 2021 και 2024, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.
Η αμερικανική στρατηγική υπό τον Τραμπ δίνει προτεραιότητα στην οικονομική συνεργασία αντί της προώθησης δημοκρατικών αξιών. Παρά τη σταδιακή απελευθέρωση των αγορών και το άνοιγμα σε τουρισμό και επενδύσεις, οργανώσεις όπως η Διεθνής Αμνηστία, το Human Rights Watch και οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα επισημαίνουν σοβαρή επιδείνωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με αυξανόμενο έλεγχο των ΜΜΕ και διώξεις ακτιβιστών.
Η κατάσταση θεωρείται «ανησυχητική», καθώς τα περισσότερα κράτη της περιοχής παραμένουν αυταρχικά, παρά τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις και τις διεθνείς επαφές.
Η συνάντηση στην Ουάσιγκτον αποτελεί ορόσημο στην αμερικανική πολιτική για την Κεντρική Ασία, καθώς επιχειρεί να αντισταθμίσει τη ρωσοκινεζική επιρροή και να ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια της Δύσης. Για τον Τραμπ, πρόκειται για μια γεωπολιτική επένδυση, όπου η σταθερότητα και οι φυσικοί πόροι έχουν προτεραιότητα έναντι των πολιτικών μεταρρυθμίσεων — ένα νέο κεφάλαιο στο «Μεγάλο Παιχνίδι» των παγκόσμιων δυνάμεων.
Πηγή: newmoney.gr
Διαβάστε επίσης: Σύνδ. Ναυτικών Πρακτόρων: Επιχειρησιακό βραχύκλωμα λόγω της απεργίας των μεταφορέων