Του Ξένιου Μεσαρίτη
Ένα από τα μεγαλύτερα δίκτυα διαδικτυακής απάτης που έχει εντοπιστεί ποτέ στην Ευρώπη ξετυλίγεται αυτή την περίοδο, με τον φακό των αρχών στραμμένο και στην Κύπρο.
Όπως αναφέρουν άτομα γνώστες της υπόθεσης που μίλησαν στο Economy Today, «στρατός δικηγόρων και λογιστών χρειάστηκε για να στηθεί το δίκτυο λειτουργίας του κυκλώματος και των offshore δομών και άλλος τόσος για να το ξετυλίξει σήμερα».
Η επιχείρηση-μαμούθ της Eurojust
Σε κοινή επιχείρηση Βελγίου, Γαλλίας, Γερμανίας, Φινλανδίας, Ισραήλ και Κύπρου, οι αρχές προχώρησαν σε εννέα συλλήψεις – ανάμεσα τους και Κύπριοι - για συμμετοχή σε δίκτυο ξεπλύματος χρημάτων προερχόμενων από δόλιες διαδικτυακές επενδύσεις.
Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της Eurojust, κατά τις έρευνες κατασχέθηκαν €800 000 σε τραπεζικούς λογαριασμούς, €415 000 σε κρυπτονομίσματα και €300 000 σε μετρητά, ενώ οι ευρωπαϊκές υπηρεσίες κάνουν λόγο για ζημιές άνω των €600 εκατ..
Η Γενική Εισαγγελία της Κυπριακής Δημοκρατίας, η Αστυνομία Κύπρου και η ΜΟΚΑΣ συμμετέχουν στον συντονισμό της έρευνας, η οποία χαρακτηρίζεται ως «ένα από τα πιο σύνθετα δίκτυα που έχουν ποτέ χαρτογραφηθεί» στον τομέας της ηλεκτρονικής απάτης.
Όπως ανέφεραν στο Economy Today άτομα γνώστες του ζητήματος, «η Κύπρος αποτέλεσε κόμβο τεχνικής υποστήριξης και διαχείρισης λογαριασμών», ενώ έχουν ήδη εκδοθεί διατάγματα δέσμευσης τραπεζικών λογαριασμών σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές αρχές.
Μέρος του δικτύου χρησιμοποιούσε τεχνολογικές και διαφημιστικές εταιρείες με έδρα τη Λεμεσό, οι οποίες παρείχαν υπηρεσίες σε διαδικτυακές επενδυτικές πλατφόρμες.
Περίπλοκες δομές από Hong Kong έως BVI
Άτομο γνώριμο με το ζήτημα που θέλησε να κρατήσει την ανωνυμία του ανέφερε ότι το κύκλωμα χρησιμοποιούσε περίπλοκα εταιρικά σχήματα για να αποκρύπτει τη ροή των κεφαλαίων μετά τις καταθέσεις των επενδυτών.
«Υπάρχει στρατός δικηγόρων και λογιστών που έστηναν δομές με υπεράκτιες εταιρείες σε Hong Kong και British Virgin Islands και τώρα χρειάζεται άλλος τόσος για να τις ξετυλίξει», ανέφερε χαρακτηριστικά στο Economy Today.
Ταυτόχρονα, τα ευρήματα δείχνουν ότι ορισμένες από τις εταιρείες αυτές παρείχαν υπηρεσίες “affiliate marketing” και digital consulting, εμφανιζόμενες ως πάροχοι τεχνολογικών λύσεων και όχι χρηματοοικονομικών υπηρεσιών καθιστώντας το ένα νομικό γκρίζο πεδίο που επιτρέπει την παράκαμψη εποπτείας.
Το ψηφιακό σκέλος – οι πλατφόρμες και τα affiliate δίκτυα
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε η Qurium Media Foundation το 2024, ένα διεθνές δίκτυο affiliate marketing προωθούσε μέσω ιστοσελίδων και social media πλατφόρμες “επενδύσεων” σε κρυπτονομίσματα και forex, χρησιμοποιώντας παραπλανητικές διαφημίσεις και ψεύτικα endorsements.
Το δίκτυο λειτουργούσε ως ενδιάμεσος κρίκος αφού διαφημιστικές σελίδες «παρέπεμπαν» επενδυτές σε πλατφόρμες που υπόσχονταν υψηλές αποδόσεις, λαμβάνοντας προμήθεια για κάθε εγγραφή. Η Eurojust με ανακοίνωσή της αποκάλυψε ότι οι πρακτικές προκάλεσαν απάτες που ξεπερνούν τα €600 εκατομμύρια.
Πηγές του Economy Today επιβεβαιώνουν ότι το κυπριακό σκέλος του κυκλώματος παρείχε ψηφιακές υπηρεσίες σε πλατφόρμες του εξωτερικού συμπεριλαμβανομένης τεχνικής υποστήριξης και marketing. Εξετάζεται αν οι ίδιες εταιρείες συνδέονται με domains και διαφημιστικά δίκτυα που εντοπίζονται στην έρευνα της Qurium.
Ο «ψηφιακός κόμβος» της Λεμεσού
Η Λεμεσός έχει μετατραπεί τα τελευταία χρόνια σε κέντρο εταιρειών fintech, gaming και affiliate marketing, προσελκύοντας πλήθος ξένων επιχειρηματιών χάρη στο φορολογικό και ρυθμιστικό πλαίσιο.
Σε πρόσφατη συνέντευξη ενός επιχειρηματία του χώρου, οποίος φέρεται ως ένας από τους βασικούς υπόπτους και η οποία δημοσιεύθηκε σε κυπριακή ιστοσελίδα προώθησης επενδύσεων, αναφέρεται χαρακτηριστικά πως «ο λόγος που επέλεξα την Κύπρο ήταν το φορολογικό της καθεστώς».
Το προφίλ της συγκεκριμένης εταιρείας δηλώνει δραστηριότητες digital consulting και affiliate services, με συνεργασίες σε Ισραήλ και Σιγκαπούρη, χώρες που επίσης εμφανίζονται στα δίκτυα της υπόθεσης.
Παρότι η εμπλοκή των εταιρικών αυτών σχημάτων δεν έχει αποσαφηνιστεί, τα οικονομικά τους δεδομένα δείχνουν στενές συναλλαγές με “συνδεδεμένες” εταιρείες του εξωτερικού και παρουσία λογαριασμών σε κυπριακές και διεθνείς τράπεζες.
Ποιος ελέγχει το γκρίζο πεδίο;
Η υπόθεση αναδεικνύει μια δομική αδυναμία εποπτείας αφού εταιρείες που δηλώνονται ως τεχνολογικές ή διαφημιστικές μπορούν στην πράξη να λειτουργούν ως μεσάζοντες σε επενδυτικές ροές, εκτός του πεδίου ελέγχου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ή της Κεντρικής Τράπεζα.
Αρμόδιος αξιωματούχος που μίλησε στο Economy Today αναγνώρισε ότι «η Κύπρος είναι εύφορο έδαφος για τέτοιες δραστηριότητες, καθώς συνδυάζει χαμηλή φορολογία, γρήγορη εταιρική σύσταση, υψηλή τεχνολογική και τεχνική εξειδίκευση. Οι δομές όμως αυτές είναι δύσκολο να εντοπιστούν είτε είμαστε στην Κύπρο είτε σε οποιαδήποτε άλλη δικαιοδοσία.».
Επόμενα βήματα
Η διερεύνηση συνεχίζεται με την υποστήριξη ομάδων από τη Γαλλία, τη Γερμανία και το Βέλγιο, που αναλύουν ροές κεφαλαίων και ψηφιακά ίχνη, ενώ στη διαδικασία όπως προαναφέραμε συμβάλλουν αξιωματούχοι της Αστυνομίας, με συνδρομή της Γενικής Εισαγγελίας και της ΜΟΚΑΣ.
Οι έρευνες επικεντρώνονται σε λογαριασμούς “mixers” και στη διαδρομή κεφαλαίων που φαίνεται να μεταφέρονταν μέσω fintech παρόχων και e-wallets, ενώ όπως μας σημειώθηκε η Europol έχει κατεβάσει εξειδικευμένο προσωπικό σε θέματα οικονομικού ηλεκτρονικού εγκλήματος.
Σύμφωνα με άτομα που εμπλέκονται στις έρευνες θεωρείται επιτυχία για τις κυπριακές αρχές, καθώς με τη συμβολή τους, αποκαλύφθηκε ένα μοντέλο απάτης που εκμεταλλεύεται την αλυσίδα «marketing – επενδυτικές πλατφόρμες – κρυπτονομίσματα» και υποδεικνύει την ανάγκη για αυστηρότερη εποπτεία σε δραστηριότητες που κινούνται στα όρια της τεχνολογίας, «διαφήμισης» και των χρηματοοικονομικών.