Του Χαράλαμπου Φιλίππου
Αρχικά, είναι απαραίτητο να αναφέρουμε ότι τίποτα απ’ όσα ακολουθούν δεν αποτελεί επενδυτική συμβουλή. Είναι μόνο οι σκέψεις, οι ιδέες και η προσωπική ανάλυση του αρθρογράφου.
Ένα θέμα που τα τελευταία χρόνια έχει πάρει και συνεχίζει να παίρνει μεγάλες διαστάσεις και μάλιστα σε διεθνές επίπεδο, είναι το θέμα των επενδύσεων. Η δυνατότητα κερδών που προσφέρει αλλά και η εύκολη πλέον πρόσβαση μέσω του διαδικτύου, το έχουν αναδείξει σε παγκόσμια τάση. Από την άλλη, η πρόσφατη και αρνητική εμπειρία του πληθωρισμού που έχει ροκανίσει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών λίγο έως πολύ σε όλο τον πλανήτη. Γεγονός που έχει ωθήσει παγκοσμίως τους ανθρώπους να αναζητούν εναλλακτικές μορφές υποστήριξης και αύξησης των εισοδημάτων τους.
Το οικονομικό φαινόμενο του πληθωρισμού οδηγεί στην αύξηση των τιμών των προϊόντων, το οποίο αυτόματα σημαίνει μείωση της αξίας των χρημάτων, δηλαδή μείωση της αγοραστικής δύναμης. Με πολύ απλά λόγια, κάτι που αγοράζαμε χθες με ένα ευρώ, σήμερα το αγοράζουμε με ένα ευρώ και δέκα λεπτά. Δηλαδή, με τον ίδιο μισθό αγοράζουμε λιγότερα ίδια αγαθά και αυτό μας κάνει στην πραγματικότητα πιο φτωχούς. Το ίδιο συμβαίνει και με τις καταθέσεις μας στην τράπεζα ή οπουδήποτε αλλού, όπου για τον ίδιο λόγο η αξία τους μειώνεται αυτόματα με το πέρασμα του χρόνου. Έτσι, είναι πολύ λογικό εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο, να αναζητούν εναλλακτικές μορφές και τους τρόπους εισοδημάτων.
Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε σε έναν από τους πιο γνωστούς και διαδεδομένους τομείς παγκοσμίως, που μπορεί κανείς να επενδύσει και αυτός είναι ο κλάδος των μετοχών.
Back to basics: Τι είναι οι μετοχές;
Τι είναι οι μετοχές; Με πολύ απλά λόγια, αγοράζοντας κανείς μετοχές γίνεται κάτοχος ενός ποσοστού μιας εταιρείας. Αν η εταιρεία αυξήσει την αξία της, τότε και η αξία των μετοχών που κατέχει αυξάνεται, το αντίθετο συμβαίνει αν η εταιρεία χάσει αξία. Παράδειγμα: Αν αγόραζε κανείς μετοχές της Microsoft ή της Google και αυτές αύξαναν την αξία τους, τότε θα είχε αναλογικά την ίδια αύξηση στο ποσοστό που θα κατείχε.
Φυσικά, όπως όλες οι επενδύσεις έχουν ρίσκο, έτσι έχουν και οι μετοχικές επενδύσεις και θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πολλοί και διαφορετικοί παράγοντες. Ποια όμως είναι τα ελάχιστα κριτήρια που κάθε επενδυτής μετοχών θα ήταν σοφό να λάβει υπόψη πριν επιλέξει τις εταιρείες στις οποίες έχει τη δυνατότητα να επενδύσει; Ας δούμε μαζί μερικά από αυτά, αναφέροντας εντελώς συνοπτικά τι είναι και δίνοντας συγκεκριμένα πρακτικά παραδείγματα της αξίας και της σημασίας τους.
Θεμελιώδης Ανάλυση – Fundamental Analysis
Η θεμελιώδης ανάλυση είναι ένας από τους πιο γνωστούς και σημαντικούς τρόπους να εξετάσει κανείς μια εταιρεία, για να δει αν αξίζει να επενδύσει σε αυτή αγοράζοντας μετοχές της. Εξετάζονται κυρίως τα οικονομικά στοιχεία της εταιρείας, όπως κέρδη, ικανότητα αποπληρωμής χρεών, αύξηση κύκλου εργασιών κ.ά.. Άρα, απαραίτητο στοιχείο είναι η εταιρεία καθ’ εαυτή να είναι οικονομικά υγιής.
Παρομοιάζοντάς το με ένα σπίτι που θα θέλαμε να αγοράσουμε, δεν θα ήταν σώφρον να αρκούμασταν μόνο στην εξωτερική εμφάνισή του. Αντιθέτως, θα ήταν απαραίτητο να δούμε θεμελιώδη στοιχεία του, όπως το έτος κατασκευής, την ποιότητα των υλικών κατασκευής του, τυχόν ρωγμές, υγρασίες και έλεγχος της στατικότητάς του. Αυτά θα μας δείξουν την ποιότητα του σπιτιού και εάν το σπίτι κινδυνεύει να χάσει την αξία του.
Τεχνική Ανάλυση – Technical Analysis
Μια άλλη γνωστή και διαδεδομένη μέθοδος είναι αυτή της τεχνικής ανάλυσης που, όπως λέει και το όνομά της, σχετίζεται με χρήση τεχνικών και εργαλείων, μέσω των οποίων μπορούν να εξαχθούν χρήσιμα στοιχεία. Καθώς οι αξίες ολόκληρης της αγοράς, όσο και της κάθε μετοχής ξεχωριστά, κινούνται με διακυμάνσεις, αυτά τα εργαλεία μάς δίνουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε αυτές τις πληροφορίες. Τα πιο γνωστά από αυτά είναι η μέτρηση τού μέσου όρου αυξομείωσης της τιμής σε σχέση με το παρελθόν ή ο όγκος συναλλαγών πώλησης ή ζήτησης που θα μας δείξει το ενδιαφέρον των επενδυτών στο να επενδύσουν τα χρήματά τους σε αυτή.
Ανάλυση Αισθήματος – Sentiment Analysis
Η ανάλυση αισθήματος αναφέρεται στον μαζικό ενθουσιασμό ή φόβο των ανθρώπων στο να επενδύσουν. Ενθουσιασμό και απληστία που οδηγούν μαζικά τις αξίες των μετοχών προς τα πάνω. Φόβο και δισταγμό που οδηγούν τις αξίες προς τα κάτω.
Για παράδειγμα, την περίοδο του κορωνοϊού υπήρξε τόσο μεγάλος φόβος και πανικός παγκοσμίως, που ώθησε τους επενδυτές να πουλήσουν τις μετοχές τους, οδηγώντας όλες τις αγορές προς τα κάτω, άσχετα αν εν τέλει μερικές από αυτές (τεχνολογίας) θα επωφελούνταν σε τεράστιο βαθμό. Λόγω του πανικού δηλαδή, ακόμα και εταιρείες που επωφελούνταν από τις συνθήκες, είδαν τις αξίες των μετοχών τους προσωρινά να καταρρέουν.Μόλις επέστρεψε η ορθολογική ανάλυση, εκτοξεύτηκαν προς τα πάνω κάνοντας τους μετόχους που παρέμειναν πιστοί σε αυτές, πιο πλούσιους από ποτέ.
Η συλλογική αίσθηση, ειδικά σε περιόδους κρίσης ή μεγάλης ευφορίας, κάποιες φορές υπερνικά τη λογική και τους αριθμούς οδηγώντας τις παγκόσμιες αγορές και τις αξίες των εταιρειών παράλογα υψηλά ή χαμηλά. Είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη ειδικά σε περιπτώσεις παράλογου πανικού όπως αυτόν που αναφέραμε αλλά και σε περιπτώσεις μόδας όπου μία εταιρεία απολαμβάνει αδικαιολόγητη υψηλή αξία περισσότερο λόγω εικόνας παρά λόγω πραγματικής αξίας.
Στην αντιστοιχία μας με το παράδειγμα του σπιτιού που ήδη αναφέραμε, θα λέγαμε πως άλλη αξία προσδίδουμε σε ένα σπίτι σε μια καλή περιοχή και άλλη αξία σε ένα ίδιο ακριβώς κατασκεύασμα σε μια άλλη κακόφημη περιοχή. Με απλά λόγια, όσο ποιοτικά καλό και να είναι το σπίτι, αν το περιτριγυρίζουν πολλές κακές φήμες, τότε η αξία του μειώνεται. Ενώ από την άλλη, αν είναι μέτριας κατασκευής και η φήμη για την περιοχή είναι πολύ καλή, τότε η αξία του αυξάνεται. Έτσι ακριβώς συμβαίνει για τις εταιρείες και την εικόνα που κτίζεται γύρω από αυτές.
Μακροοικονομική και Γεωπολιτική Ανάλυση
Η μακροοικονομική και η γεωπολιτική ανάλυση είναι επίσης εξαιρετικής σημασίας μέθοδος για τους επενδυτές. Με πολύ απλά λόγια, εξετάζει την οικονομία στο σύνολό της σε παγκόσμιο και σε εθνικό επίπεδο μιας χώρας, αλλά και πώς οι γεωπολιτικές συγκρούσεις θα επηρεάσουν οικονομικά. Αποτελούν το γενικότερο περιβάλλον μέσα στο οποίο βρίσκονται και δραστηριοποιούνται οι εταιρείες. Αν αυτό το περιβάλλον «μολυνθεί», τότε επηρεάζονται αρνητικά λίγο έως πολύ όλες οι οικονομικές δραστηριότητες μέσα σε αυτό. Αν το περιβάλλον είναι υγιές, τότε επωφελείται και ενισχύεται η δραστηριότητα των εταιρειών και των κερδών τους και ως φυσικό επακόλουθο αυξάνονται οι αξίες των μετοχών τους.
Έτσι, ακόμα κι αν έχουμε μία εταιρεία με πολύ καλά οικονομικά στοιχεία και καλή φήμη, αν η παγκόσμια οικονομία εισέλθει σε κρίση ή αν μια χώρα από την οποία η εταιρεία αντλεί μεγάλο ποσοστό των κερδών της αντιμετωπίσει κρίση, τότε σαφώς η εταιρεία θα αντιμετωπίσει προβλήματα. Αν για παράδειγμα, τα κέρδη μιας εταιρείας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις χαμηλές τιμές ενέργειας και προκληθεί σύγκρουση μεταξύ χωρών που οδηγεί σε ραγδαία αύξηση των τιμών της ενέργειας, τότε η εταιρεία θα αντιμετωπίσει σημαντικό πρόβλημα.
Πραγματικό πρόσφατο παράδειγμα ήταν γερμανικές εταιρείες διαχείρισης ενέργειας, οι οποίες έφτασαν στο σημείο να κηρύξουν πτώχευση ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας. Η αιτία ήταν η εκρηκτική αύξηση στις τιμές του φυσικού αερίου εξαιτίας της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας. Οι συγκεκριμένες εταιρείες εξαρτόντουσαν σε πολύ μεγάλο βαθμό από αυτό το καύσιμο, με αποτέλεσμα το κόστος τους να γίνει μη διαχειρίσιμο και τελικά να καταστραφούν οικονομικά.
Χρονικός Ορίζοντας Επένδυσης
Ο χρονικός ορίζοντας επένδυσης είναι το χρονικό διάστημα που προγραμματίζει κανείς να διατηρήσει μια επένδυση πριν χρειαστεί τα χρήματα και παίζει καθοριστικό ρόλο στη στρατηγική που θα ακολουθήσει.
Όσο μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα διαθέτει κανείς, τόσο μεγαλύτερη επιδίωξη και φιλοδοξία μπορεί να έχει, καθώς εάν υπάρχουν πολλά διαθέσιμα χρόνια, μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα και να υπερπηδήσει ενδεχόμενες κρίσεις. Για παράδειγμα, αν κάποιος επένδυε τα χρήματά του σε ασφαλείς εταιρείες το 2005 με χρονικό ορίζοντα το 2025, τότε δεν θα επηρεαζόταν από τη στεγαστική κρίση του 2007-2008. Οι εταιρείες θα έχαναν ένα ποσοστό της αξίας τους για κάποιο διάστημα αλλά στη συνέχεια θα επανέκαμπταν και θα συνέχιζαν να αύξαναν την αξία τους όπως βλέπουμε να συμβαίνει ιστορικά. Σε αντίθετη περίπτωση, αν ο διαθέσιμος χρόνος ήταν από το 2005 μέχρι το 2008, ακολουθώντας την ίδια στρατηγική, τότε πολύ πιθανόν η στεγαστική κρίση των Η.Π.Α. να ήταν πολύ αρνητική για την απόδοσή της επένδυσης και έτσι θα ήταν λογικό να ακολουθηθεί άλλη στρατηγική. Η κατάλληλη στρατηγική που θα ήταν ωφέλιμο να ακολουθήσει κανείς στις επενδύσεις του, καθορίζεται ανάλογα με τα δεδομένα του κάθε ανθρώπου, τι πραγματικά ταιριάζει στον χαρακτήρα, τις δυνατότητες και τις ανάγκες του. Ο χρονικός ορίζοντας αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία.
Διαφοροποίηση Χαρτοφυλακίου
Η διαφοροποίηση χαρτοφυλακίου είναι η στρατηγική να διανέμει κανείς τα χρήματά του σε διάφορα είδη επενδύσεων, όπως μετοχές, ομόλογα, ακίνητα ή εμπορεύματα. Στόχος της είναι η μείωση του ρίσκου, καθώς αν ένας τομέας Επένδυσης δεν αποδώσει ή ακόμα και εάν αποτύχει, οι άλλες να καλύψουν το κενό. Στον κόσμο των μετοχών, αυτό θα σήμαινε να επενδύει κανείς σε μετοχές διαφόρων κλάδων. Δηλαδή να αγόραζε μετοχές από μερικές διαφορετικές εταιρείες από κάθε διαφορετικό κλάδο μετοχών. Έτσι, εάν μία εταιρεία ή ακόμα και ένας ολόκληρος κλάδος εισερχόταν σε κρίση, τα άλλα μέρη των επενδύσεων θα ισορροπούσαν ή ακόμα και θα υπερκάλυπταν τη ζημιά.
Όπως αναφέραμε και στην αρχή, λόγω του πληθωρισμού που μακροπρόθεσμα κυμαίνεται στο 2-3% μέσο όρο ετησίως, η αξία του χρήματος, άρα των μισθών και των καταθέσεών μας μειώνεται. Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι κάθε χρόνο, αν δεν κάνουμε τίποτα, γινόμαστε πιο φτωχοί κατά 2-3% και το αρνητικό αυτό αποτέλεσμα πολλαπλασιάζεται καθώς περνούν τα χρόνια. Γι’ αυτό άλλωστε συχνά αναρωτιόμαστε και ακούμε γύρω μας φράσεις όπως «γιατί δεν μας φτάνουν τα εισοδήματα», «πώς γίνεται με τα ίδια χρήματα να αγοράζουμε όλο και λιγότερα» και πώς «η ζωή συνεχώς ακριβαίνει».
Λυπηρό είναι επίσης και το θέμα της σύνταξης η οποία ακόμα και χωρίς τη μείωση της αξίας του χρήματος δεν θα ήταν αρκετή για μία αξιοπρεπή ζωή, πόσο μάλλον εάν συνυπολογίσουμε και τον αντίκτυπο του πληθωρισμού. Χωρίς προνόηση, η διατήρηση της ποιότητας ζωής που κατάφερε να έχει κάποιος πριν τη σύνταξη θα είναι πολύ δύσκολο να διατηρηθεί ίδια μετά.
Συμπερασματικά, για να είναι κανείς σε θέση, να αντισταθμίσει ή ακόμα και να υπερνικήσει τον πληθωρισμό και τη μείωση της αγοραστικής δύναμης που αυτό συνεπάγεται, μία ή και περισσότερες μορφές επενδύσεων είναι απαραίτητες. Ευτυχώς υπάρχουν πολλές επιλογές όπως η επένδυση σε ένα ακίνητο, οι μετοχές, τα ομόλογα, γραμμάτια, συνταξιοδοτικά πλάνα και πολλά άλλα με λιγότερο ή περισσότερο ρίσκο. Το πώς θα το κάνει κανείς είναι δική του προσωπική επιλογή και πρόκληση σύμφωνα πάντα με την αντοχή του στον κίνδυνο, τον χρονικό ορίζοντα που έχει στη διάθεσή του, τις δικές του ανάγκες και τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
- Διαβάστε επίσης: Η αδρανής αποταμίευση χάνει αξία σε πληθωριστικό περιβάλλον